Gluten występuje w produktach zawierających naturalne lub przetworzone ziarna pszenicy, żyta i jęczmienia. Twój organizm może nie tolerować glutenu, a Ty możesz o tym nie wiedzieć. Nietolerancja na gluten, zdaniem lekarzy, jest w stanie wywołać aż 200 objawów. Poza tym, istnieje 6 rodzajów związków glutenu, przez co samo badanie u lekarza nie daje pełnej gwarancji na zdiagnozowanie właściwej choroby. Warto jednak sprawdzić, czy powinieneś przejść na dietę bezglutenową.
Gluten to mieszanina białek roślinnych występujących w ziarnach pszenicy, żyta i jęczmienia. Znajduje się (choć nie zawsze) w takich produktach spożywczych jak mielone mięso, parówki, pasztety, wędliny, nabiał, słodycze, lekarstwa i piwo.
Nietolerancja glutenu może być spowodowana albo alergią albo celiakią. To drugie - w przypadku braku przestrzegania diety - może spowodować wiele uciążliwych i niebezpiecznych chorób.
Celiakia, czyli choroba autoimmunologiczna o podłożu genetycznym, ma wiele cech wspólnych z uczuleniem na gluten. Wyłącznie na podstawie objawów spożycia glutenu trudno stwierdzić, z którą z nich - celiakią czy alergią - mamy do czynienia.
Celiakia jest przypadłością poważniejszą - powoduje bowiem uszkodzenie wewnętrznej wyściółki jelita. Bywa jednak, że jest ukryta i nie ma wpływu na wyściółkę jelita, a rozpoznać ją można tylko po występowaniu we krwi przeciwciał charakterystycznych dla celiakii.
Są trzy rodzaje celiakii: pełnoobjawowa, skąpoobjawowa i ukryta (reakcja na spożycie glutenu pojawia się po kilku dniach, lub nawet tygodniach). Oto niektóre z jej objawów:
- bóle brzucha
- biegunki
- utrata masy ciała
- anemia
- depresja
- bóle głowy
- słabe szkliwo zębów
- zmęczenie
- padaczka
- zapalenia jamy ustnej
- podwyższony cholesterol
- opryszczkowe zapalenie skóry (choroba Dühringa)
Z kolei uczulenie na gluten zwykle występuje po kilku godzinach lub po 1-2 dniach. Możemy mieć do czynienia z reakcją natychmiastową lub późną. Oto przykłady objawów alergii:
- wymioty
- biegunka
- wstrząs anafilaktyczny
- pokrzywka skórna
- wodnisty katar
- skurcz oskrzeli
- atopowe zapalenie skóry
- zaostrzenie atopowego zapalenia skóry
Sygnałem alarmowym jest pojawienie się dziwnych reakcji organizmu po jedzeniu. Objawy występujące kilka lub nawet kilka tygodni po spożyciu glutenu mogą zmylić nasz trop poszukiwania przyczyny uciążliwych objawów.
W przypadku podejrzenia o uczulenie na gluten lub celiakię warto wykonać dostępny w aptece test na nietolerancję glutenu i odwiedzić lekarza.
Rezygnacja z żywności zawierającej gluten na rzecz bezglutenowej i obserwacja reakcji organizmu na pokarm również może przynieść odpowiedź na pytanie: czy mam alergię lub celiakię?
Oto przykłady produktów i pokarmów bezglutenowych (trudno stworzyć zamknięty katalog, ponieważ fakt występowania glutenu zależy również od technologii produkcji żywności, jej składników, itp.):
- kukurydza,
- ziemniaki,
- ryż,
- soja,
- kasza gryczana i jaglana,
- czekolada bez nadzienia,
- mleko,
- jaja,
- mięso,
- warzywa,
- owoce.
Jest sposób, który pozwala stwierdzić z dużym stopniem prawdopodobieństwa, czy dany produkt zawiera gluten. Jeśli kroplę płynu Lugola lub jodyny naniesiemy na produkt, to w przypadku występowania w nim skrobi, ciecz zmieni kolor z pomarańczowego na granatowoczarny. Nie daje to jednak 100 proc. pewności.
