Jak ziołami wspomóc powrót do zdrowia po Covidzie

Postępowanie przy infekcji SARS-Cov-2 uwarunkowane jest tym, na ile ciężkie są objawy kliniczne. Po jej przebyciu pacjenci mogą cierpieć na znaczne osłabienie, brak energii i przedłużający się kaszel. Mogą wystąpić u nich powikłania wynikające z tworzenia się zakrzepów naczyniowych, zaburzenia pracy jelit, a także otępienie zwane "mgłą mózgową".

Jak postępować, aby przyśpieszyć powrót do zdrowia i zapobiegać powikłaniom COVID-19? Pełna regeneracja obejmuje, co najmniej czasową, zmianę stylu życia i diety. Należy dać organizmowi czas na "wytchnienie" i regenerację sił witalnych - infekcja COVID to nie zwykłe przeziębienie. Nie powinno się zbyt szybko wracać do pełnej aktywności. Ponadto warto uwzględnić, że organizm najlepiej regeneruje się w trakcie snu.

Powrót do zdrowia po COVID-19 obejmuje również odżywianie się wysokiej jakości produktami spożywczymi. Niestety jedną z konsekwencji mogącą się utrzymywać dłuższy czas są zaburzenia odczuwania smaku i zapachu, co nie sprzyja apetytowi. Jeżeli chodzi o konkretne produkty spożywcze, polecić można jajka w każdej postaci, a najlepiej w takiej, w której żółtko jest jak najmniej "ścięte". Korzystne dla zdrowia będą sfermentowane produkty mleczne: kefir, jogurt, zsiadłe mleko. Preferowane jest przy tym używanie pełnotłustych produktów, a nie nasyconych cukrami prostymi jogurtów 0 % tłuszczu. To właśnie w tłustych produktach znajdują się właściwe ilości witamin A, E, K, a szczególnie D₃. Jej niedobór może wystąpić zwłaszcza u osób, które nie wychodziły z domu przez dłuższy czas. Brak odpowiedniej aktywności fizycznej może wpływać na osłabienie kości, a nawet prowadzić do osteoporozy, dlatego, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym, warto rozważyć suplementację witaminą D₃ w połączeniu z witaminą K2. Dieta w okresie rekonwalescencji powinna być również bogata w kiszonki (kiszona kapusta, kiszone ogórki oraz inne kiszone warzywa działają probiotycznie) oraz pieczywo z pełnego przemiału (błonnik w nim zawarty działa prebiotycznie). W czasie powrotu do zdrowia poleca się również produkty spożywcze takie jak miód pszczeli i orzechy.

Pacjenci, którzy przeszli COVID-19, wiedzą jak ważne jest odpowiednie rozgrzanie organizmu, gdyż odczuwali jego wyziębienie przez dłuższy okres czasu. Do polecanych potraw rozgrzewających należą między innymi buliony (raczej wołowe niż drobiowe), słynna jajecznica na gęsim smalcu według przepisu Ojca Grzegorza Sroki. Podobny efekt daje również picie herbat ziołowych o właściwościach rozgrzewających. W ich skład wchodzić mogą przykładowo imbir, cynamon czy goździki. Wybrane receptury herbat o takich właściwościach przedstawiono poniżej:

RECEPTURA I: owoc jabłka 22 %, kwiat malwy sudańskiej (hibiskus) 20 %, owoc aronii czarnej 20 %, kora cynamonowca 17 %, liść mięty pieprzowej 10 %, kwiat rumianku 8 %, goździk 3 %

RECEPTURA II: owoc jabłka 27 %, kora cynamonowca 22 %, skórka pomarańczy słodkiej 18 %, liść mięty pieprzowej 18 %, kwiat malwy sudańskiej (hibiskus) 9 %, kłącze imbiru 3 %, goździk 3 %.

W okresie rekonwalescencji szczególną prozdrowotną rolę odegrać mogą surowce zielarskie o działaniu adaptogennym. Adaptogeny to substancje pomagające przystosować organizm do różnorodnych, niekorzystnych zmian warunków środowiska. Mają one za zadanie zwiększyć odporność na stres zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Powinny wykazywać także działanie detoksykacyjne, zwiększyć tolerancję na obniżony poziom tlenu czy niską temperaturę, stymulować metabolizm ustroju. Do roślinnych surowców działających adaptogennie należą:

Korzeń eleuterokoka (Eleutherococcus senticosus)

Produkowane z niego preparaty pobudzają ośrodkowy układ nerwowy, zwiększając wydolność umysłową i fizyczną. Wzmagają odporność przy przemęczeniu i osłabieniu organizmu, pomagają w zaburzeniach krążenia.

Korzeń dzwonkowca chińskiego (Codonopsis pilosula)

Wykazuje działanie podobne do korzenia żeń-szenia. Nazywany jest "żeń-szeniem ubogiego Chińczyka", ponieważ jest znacznie tańszy od Panax ginseng. Ma silne działanie immunostymulujące objawiające się znacznym zwiększeniem fagocytozy. Podnosi sprawność fizyczną i psychiczną, zwiększa odporność na stres.

Kłącze różeńca górskiego (Rhodiola rosea)

Działa pobudzająco głównie na ośrodkowy układ nerwowy. Poprawia nastrój, gdyż podnosi stężenie w mózgu beta-endorfin. Zwiększa wydolność fizyczną i łagodzi stres.

Grzyb reishi (Ganoderma lucidum)

Grzyby te od starożytności były stosowane w lecznictwie geriatrycznym, jako surowiec adaptogenny, pomocny w immunostymulacji oraz jako środek zwiększający odporność, np. w trakcie chemioterapii i radioterapii przeciwnowotworowej. Jest to surowiec powodujący inhibicję enzymu konwertującego angiotensynę, przez co przyczynia się do redukcji ciśnienia tętniczego krwi i może być stosowany pomocniczo w chorobie niedokrwiennej serca.

Korzeń aralii mandżurskiej (Aralia mandshurica)

Jest surowcem adaptogennym, który wspiera wydolność organizmu. Zmniejsza wrażliwość na stres i przyczynia się do normalizacji ciśnienia tętniczego krwi. Preparaty z korzenia aralii stosuje się jako stymulatory ośrodkowego układu w nerwicach, rozstroju psychicznym, w impotencji, ogólnie przy wyczerpaniu fizycznym i psychicznym. Szczególnie korzystnie działa u osób w podeszłym wieku.

Owoc cytryńca (Schisandra chinensis)

Zwiększa zdolności do pracy umysłowej i fizycznej, usuwa zmęczenie. Działa adaptogennie wzmacniając system nerwowy, co wyraża się poprzez zwiększenie odporności na sytuacje stresowe. W Chinach wykorzystywany także u osób ze stanami zapalnymi wątroby i nerek oraz z obniżoną odpornością.

Korzeń traganka błotnistego (Astragalus membranaceus)

W tradycyjnej medycynie chińskiej jest ceniony jako środek adaptogenny, stosowany zwłaszcza w geriatrii. Wzmacnia system odpornościowy organizmu w stopniu podobnym do ziela jeżówki; badania farmakologiczne i kliniczne wyciągów z surowca potwierdziły jego silne właściwości immunostymulujące.

Korzeń witanii (Withania somnifera)

Terapeutyczne właściwości korzeni tej rośliny są porównywane do Panax ginseng, stąd nazywane są indyjskim żeń-szeniem. Witania stymuluje centralny system nerwowy, co powoduje zwiększoną zdolność uczenia się. Pobudza funkcje anaboliczne organizmu, co potwierdzono poprzez obserwację znacznego przyrostu wagi zwierząt doświadczalnych. Nad surowcem tym prowadzone są badania w kierunku możliwości przeciwdziałania chorobie Alzheimera oraz wykorzystania go do wspomagania leczenia chorób nowotworowych, zwłaszcza białaczki.

Surowcem szczególnie polecanym w okresie powrotu do zdrowia po COVID-19 jest korzeń tarczycy bajkalskiej. Jego szerokie działanie prozdrowotne dotyczy nie tylko właściwości adaptogennych:

Przykładowa receptura preparatu działającego silnie adaptogennie, odżywczo  i antyoksydacyjnie, w skład którego wchodzi ekstrakt z korzenia tarczycy bajkalskiej obejmuje także: korę cynamonowca, ekstrakt z owoców żurawiny, ekstrakt z zielonej herbaty, ekstrakt ze skrzypu polnego, ekstrakt z owoców aronii, ekstrakt z kłącza imbiru, ekstrakt z owoców borówki czarnej oraz ekstrakt z owoców winogron.

Przy osłabieniu związanym z przebyciem infekcji SARS-CoV-2 warto wzmocnić energetykę organizmu. W takiej sytuacji można rozważyć suplementację koenzymem Q10. Z wiekiem ilość tej substancji w organizmie ulega zmniejszeniu, dlatego na jego niedobory szczególnie narażone są osoby starsze i zażywające statyny. W celu uzupełnienia niedoborów można polecać dietę bogatą w mięso wołowe, baraninę czy drób, ale alternatywą na szybką poprawę zdrowia są suplementy diety lub większe dawki w postaci leku (zalecana dawka suplementacyjna: 100 mg na dobę).

W przypadku utrzymującego się, przewlekłego, mokrego kaszlu należy uwzględnić, że warunkiem łatwego odksztuszania jest odpowiednie nawodnienie organizmu (tyczy się to szczególnie osób starszych) oraz prawidłowa wilgotność pomieszczenia, w którym się przebywa, zwłaszcza w sypialni (co ma znaczenie zwłaszcza w sezonie grzewczym). Odksztuszanie zalegającej wydzieliny ułatwi również stosowanie leku roślinnego w postaci kropli o poniższym działaniu składników:

·       Sok z liścia babki lancetowatej (40 %) - działanie: przyspieszające gojenie się błony śluzowej, przeciwskurczowe, wykrztuśne, immunostymulujące, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne

·       Nalewka z korzenia lukrecji (15 %) - działanie: przeciwzapalne, wykrztuśne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, rozkurczowe

·       Nalewka z kwiatu lipy (15 %) - działanie: napotne, przeciwzapalne

·       Wyciąg z ziela tymianku (20 %) - działanie: wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne

·       Nalewka z liścia mięty (10 %) - działanie przeciwbakteryjne

Przeciwkaszlowo zadziała również kompozycja ziołowa o następujących właściwościach składników:

·       Liść babki lancetowatej (25 %) - przyspieszające gojenie się błony śluzowej, przeciwskurczowe, wykrztuśne, immunostymulujące, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne

·       Korzeń lukrecji (25 %) - przeciwzapalne, wykrztuśne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, rozkurczowe

·       Kwiatostan lipy (20 %) - napotne, przeciwzapalne

·       Ziele tymianku (10 %) - wykrztuśne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne

·       Liść mięty pieprzowej (10 %) - przeciwbakteryjne

·       Liść maliny (10 %) - przeciwzapalne, napotne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne

Z kolei terapia z użyciem leków homeopatycznych w przypadku przewlekłego kaszlu jako konsekwencji  przebytej infekcji obejmuje:

a)       Sulphur jodatum 9 CH (2 x dziennie 3 granulki pod język) + Pulsatilla 15 CH (1 x dziennie 3 granulki pod język) dodatkowo można dołączyć:

b)      Ipeca 15 CH (2 x dziennie 3 granulki pod język): jeżeli kaszel ma charakter duszący, świszczący, osłuchowo obecne są świsty. Jest to lek szczególnie skuteczny, gdy kaszlowi towarzyszą nudności, wymioty, stan pacjenta poprawia się pod wpływem ciepła i spoczynku, a nasila się pod wpływem ruchu i na świeżym powietrzu.

c)       Drosera 15 CH (2 x dziennie 3 granulki): pogorszenie następuje pod wpływem ciepła i w pozycji leżącej; gęsta, trudna do odkrztuszenia wydzielina, kaszel jest bardzo intensywny i przypomina krztusiec, najczęściej występuje po północy.

Oczywiście jest to recepta przykładowa choć, często stosowana .Najlepszym rozwiązaniem byłoby dobranie właściwych leków przez przeszkolonego w tej metodzie lekarza.

Zarówno w okresie choroby, jak i po niej, należy zadbać o profilaktykę przeciwzakrzepową. Dobrym sposobem są częste spacery, między innymi na palcach i na piętach, choćby po domu, a najlepiej na łonie natury. Z surowców  ziołowych rekomendujmy:

·        Ekstrakt z liści miłorzębu japońskiego oraz z nasion kasztanowca

·       Wodno-alkoholowy ekstrakt ze skórek winogron bogaty w resweratrol stosowany podjęzykowo .

Zmniejszą one ryzyko wystąpienia zakrzepicy, a także poprawią ukrwienie w obrębie mózgu, co może rozwiać tzw. "mgłę pocovidową", czyli poprawić pamięć i koncentrację. Jeżeli chodzi o poprawę funkcji centralnego układu nerwowego, można także rozważyć stosowanie ekstraktu z zielonej herbaty zawierającego EGCG, a także kłącza kurkumy bogatego w kurkuminę.

Leczenie Covid-19 zmusza do stosowania leków, które wpływają negatywnie na stan jelit, szczególnie na florę jelitową. Korzystnym rozwiązaniem może być w takim przypadku zastosowanie mieszanki ziołowej o poniższym składzie:

lub leku roślinnego w postaci kropli o następującej recepturze:

Na florę jelitową korzystnie wpływa suplementacja diety błonnikiem o działaniu  synbiotycznym  zawartym w łupie nasienej  babki jajowatej, nasionach  owsa oraz inulinę z cykorii, a także mikrokapsułkowane kultury bakterii probiotycznych.