Wtorek, 5 sierpnia 2025 roku, jest ostatnim dniem sprawowania urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej przez Andrzeja Dudę. Startujący dwukrotnie w wyborach prezydenckich z ramienia Prawa i Sprawiedliwości polityk pełnił urząd głowy państwa przez 10 lat. Szef gabinetu prezydenta Marcin Mastalerek poinformował o planach ustępującego prezydenta na ten dzień.
Już jutro - w środę 6 sierpnia - na urząd prezydenta RP zostanie zaprzysiężony Karol Nawrocki. Następca Andrzeja Dudy podczas Zgromadzenia Narodowego złoży przysięgę prezydencką, po której formalnie obejmie urząd głowy państwa.
Dotychczasowy Prezes Instytutu Pamięci Narodowej w wyścigu, którego stawką był fotel prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, pokonał kandydata Koalicji Obywatelskiej Rafała Trzaskowskiego, dla którego było to już drugie podejście. Tak jak w 2020 roku, gdy stanął do walki z ubiegającym się wówczas o reelekcję Andrzejem Dudą, tak też w 2025 roku prezydent Warszawy musiał uznać wyższość swojego kontrkandydata.
Nawrocki uzyskał w drugiej, decydującej turze 50,89 procent głosów, z kolei na Trzaskowskiego oddało głos 49,11 procent wyborców.
Szef gabinetu prezydenta Marcin Mastalerek na antenie Polsat News zdradził, jakie plany na ostatni dzień swojej prezydentury ma ustępujący szef państwa Andrzej Duda. We wtorek o godz. 12 w Sali Kolumnowej w Pałacu Prezydenckim nastąpi odwołanie ministrów, zaś wieczorem o godz. 20 Andrzej Duda wygłosi pożegnalne orędzie do narodu. Będzie to podsumowanie 10 lat sprawowania najważniejszego urzędu w Polsce.
Z medialnych doniesień wynika, że Andrzej Duda po zakończeniu sprawowania prezydentury wróci do rodzinnego Krakowa. Jak ustalił "Super Express" w trakcie urzędowania nabył apartament w północnej części miasta, gdzie zamieszka z żoną Agatą.
Także we wtorek uroczyście na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego Andrzej Duda pożegna się z Siłami Zbrojnymi RP, o czym poinformowało Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Zgodnie z konstytucją, prezydent jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych RP. Pożegnanie prezydenta Dudy, w tym jego wystąpienie, zaplanowane jest na godz. 17. Zwierzchnictwo prezydenta nad Siłami Zbrojnymi RP to funkcja, która łączy elementy strategiczne, reprezentacyjne i decyzyjne, ale jest ograniczona zasadą współdziałania z rządem i parlamentem. W praktyce oznacza to, że prezydent nie zarządza armią operacyjnie, lecz pełni rolę nadrzędną - szczególnie w sytuacjach nadzwyczajnych.
W czasie pokoju swe zwierzchnictwo prezydent sprawuje za pośrednictwem szefa MON. Na czas wojny, na wniosek szefa rządu, mianuje Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych.
Ponadto Prezydent RP mianuje Szefa Sztabu Generalnego i dowódców poszczególnych rodzajów Sił Zbrojnych, zaś na wniosek Ministra Obrony Narodowej nadaje oficerskie stopnie wojskowe. Organem doradczym prezydenta RP w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 138 Konstytucji RP może też nadać ordery, a także odznaczenia. Szczegółowe przepisy w tej sprawie określa ustawa o orderach i odznaczeniach.
W trakcie sprawowania urzędu prezydenta Andrzej Duda w sumie nadał 108 orderów, w tym część pośmiertnie osobom zasłużonym dla kraju na przestrzeni XX wieku. Wśród odznaczonych przez prezydenta orderem Orła Białego - najwyższym polskim odznaczeniem - znaleźli się m.in. rysownik Henryk Chmielewski, aktor Franciszek Pieczka, kluczowe postacie z XX-wiecznej historii Polski jak Ignacy Daszyński, a także współcześni politycy, jak Piotr Naimski czy były szef MON Antoni Macierewicz.
To ostatnie odznaczenie wzbudziło sporo kontrowersji. Macierewicz - w przeszłości działacz antykomunistycznej opozycji, a obecnie polityk związany z Prawem i Sprawiedliwością - był szefem MON oraz przewodniczącym tzw. podkomisji smoleńskiej, której zadaniem było ponowne zbadanie przyczyn katastrofy smoleńskiej z 10 kwietnia 2010 roku. I właśnie ta część działalności Antoniego Macierewicza spotkała się z krytyką, szczególnie ze strony ugrupowań opozycyjnych względem PiS. Oceniana była jako politycznie uwarunkowana, nieprofesjonalna i budząca podziały w społeczeństwie.
Po publikacji raportu, krytykującego działanie podkomisji w 2024 r. jeden z liderów Lewicy Włodzimierz Czarzasty zwrócił się do prezydenta o pozbawienie Macierewicza orderu.
Wśród odznaczonych Orderem Orła Białego znaleźli się także m.in. kardynał Stanisław Dziwisz, psychiatra i działaczka katolicka Wanda Półtawska, publicysta Bronisław Wildstein, działacz opozycji antykomunistycznej i założyciel Solidarności Walczącej Kornel Morawiecki, ekonomista i historyk Wojciech Roszkowski, kardiochirurg i minister zdrowia Marian Zembala, opozycjonista w PRL i późniejszy polityk Ludwik Dorn oraz filozof i polityk PiS Ryszard Legutko.
Orderem Orła Białego przez prezydenta Dudę odznaczeni zostali również niektórzy zagraniczni przywódcy, zwłaszcza krajów z regionu Europy Środkowo-Wschodniej. To były prezydent Rumunii Klaus Iohannis, prezydent Litwy Gitanas Nauseda, prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski czy była prezydent Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarović, z którą prezydent Duda tworzył tzw. Inicjatywę Trójmorza.
Wśród odznaczonych znaleźli się także sportowcy, w tym znany piłkarz Robert Lewandowski, który został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski w marcu 2021 roku. Wcześniej, bo w październiku 2020 roku Duda odznaczył również Złotym Krzyżem Zasługi Igę Świątek - tenisistkę, która wygrała wówczas prestiżowy turniej French Open. Łącznie w trakcie 10 lat swojej prezydentury - według danych podanych przez KPRP do 24 lipca 2025 roku - Andrzej Duda nadał 108 Orderów Orła Białego, 54 Krzyże Wielkie Orderu Odrodzenia Polski, 126 Krzyży Komandorskich OOP oraz 6094 Ordery Odrodzenia Polski, a także 1271 Orderów Zasługi RP i m.in. 31 tys. 303 Krzyże Zasługi.
Prezydent nadał też szereg odznaczeń wojskowych - w tym 374 Wojskowe Krzyże Zasługi, 136 Lotniczych Krzyży Zasługi, 49 Morskich Krzyży Zasługi, a także niemal 4000 Gwiazd Afganistanu, 1380 Gwiazd Morza Śródziemnego, i 34 Gwiazdy Czadu, czyli odznaczeń nadawanych żołnierzom służącym na misjach zagranicznych.
Andrzej Duda nie tylko honorował, ale też odbierał przyznane odznaczenia.
Z końcem lipca 2025 r., pozbawił Srebrnego Krzyża Zasługi Jolantę Lange, która została odznaczona w 1997 r. Według IPN, w latach 80. wraz z mężem brała ona udział w inwigilacji w RFN ks. Franciszka Blachnickiego - założyciela Ruchu Światło-Życie. Z kolei w 2024 roku prezydent Duda pozbawił Krzyża Kawalerskiego OOP Krzysztofa Kuryłowicza, który odznaczenie otrzymał w 2011 m.in. za działalność polonijną w Kazachstanie.
