Alergia to pojęcie bardzo rozległe, które nie obejmuje jednego objawu, czy jednej choroby. Alergia może doskwierać nawet wiele lat, a nieleczona może być groźna dla naszego organizmu.
Alergia to tak naprawdę niepotrzebna reakcja organizmu na alergen, czyli substancję, która normalnie nie jest szkodliwa. Za błędne rozpoznanie składnika jest odpowiedzialny w większości przypadków układ immunologiczny, a w szczególności limfocyty. Alergeny to często białka, ale nie zawsze. Mogą to też być substancje chemiczne, które w połączeniu z białkami obecnymi normalnie w organizmie wywołują reakcję alergiczną. Skłonność do alergii ma podłoże genetyczne. Często jest dziedziczona przez dzieci. To geny powodują, że organizm w niewłaściwy sposób reaguje na określone substancje.
Jak pokazują badania, alergia to problem który dotyka coraz więcej ludzi. W Polsce objawy alergiczne deklaruje 40 procent osób, a blisko 50 procent ma dodatni wynik alergicznych testów skórnych. Alergia jest też coraz większym problemem wśród dzieci i młodzieży. Według badań, w Europie częstotliwość występowania alergii wśród dzieci podwoiła się w ciągu ostatnich 10 lat.
Kiedy potencjalny alergen trafia do organizmu za jego rozpoznanie odpowiadają komórki dendrytyczne, które można w dużym uproszczeniu nazwać "zwiadowcami". To one uruchamiają immunologiczną reakcję organizmu. Mogą ją też powstrzymać. Komórki mogą wywołać różną reakcję organizmu na alergen w zależności od jego ilości i warunków jemu towarzyszących. W przypadku zdrowego organizmu komórki nie wywołają żadnej reakcji na niegroźny składnik. Kiedy jesteśmy chorzy, ich działanie może spowodować alergię.
Uczulić może nas praktycznie wszystko. Jednak ze względu na drogę jakimi alergeny dostają się do naszego organizmu, możemy je podzielić na kilka rodzajów. Są alergeny wziewne, czyli takie które wyłapujemy z powietrza. Może być to kurz, ale tez pyłki określonych roślin, czy naskórek zwierząt, na przykład kotów. Alergeny pokarmowe to substancje, które po zjedzeniu mogą nas uczulić. Wśród najczęstszych możemy wymienić białko mleka krowiego i kurzego, ryby, orzechy, owoce morza, pomidory, czy orzeszki ziemne. Kolejnym typem mogą być alergeny, które wywołują wyprysk na naszej skórze i tutaj dochodzi do uczulenia przez dotyk. Mogą to być metale (kobalt, nikiel, chrom), tkaniny, lakiery do paznokci, tworzywa sztuczne, czy też kosmetyki. Innymi alergenami są składniki leków, a w szczególności penicylina. Ostatnią grupą są substancje zawarte w jadzie owadów. W Polsce najczęściej dochodzi do uczuleń po ugryzieniu przez osy i pszczoły.
Alergia może mieć bardzo różne objawy, a wszystko zależy od alergenu i tego w jakim stopniu mamy z nim kontakt. W przypadku pyłków roślin, alergia może się objawiać kichaniem, katarem, zatkanymi zatokami, łzawieniem oczu, pieczeniem spojówek. Alergie pokarmowe mogą spowodować pieczenie i swędzenie skóry. Znacznie groźniej robi się w przypadku użądlenia osy, gdyż jej jad może wywoływać problemy z oddychaniem, bóle brzucha, a w skrajnych przypadkach nawet wstrząs anafilaktyczny, który może zagrażać życiu. Wstrząs zwykle pojawia się w ciągu kilku minut po kontakcie z alergenem i może wywołać duszność, spadek tętna, kłopoty z oddychaniem, nudności, wymioty, czy utratę przytomności. W przypadku wstrząsu trzeba jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe. Osobę poszkodowaną najlepiej ułożyć w pozycji bezpiecznej i unieść jego kończyny do góry. Trzeba tez cały czas kontrolować jej oddech.
Jeżeli podejrzewamy u siebie alergię, warto w pierwszej kolejności udać się do lekarza rodzinnego, który po wywiadzie powinien skierować nas do alergologa, który przeprowadzi dokładniejsze badania. Podstawową formą walki z alergią jest unikanie kontaktu z alergenem. O ile łatwo wykluczyć ze swojej diety określone składniki, to trudniej jest unikać pyłków które są w powietrzu. Kolejnym sposobem na walkę z alergią jest przyjmowanie leków antyhistaminowych i przeciwzapalnych. Można też zastosować odczulanie, czyli terapie immunologiczną polegająca na stopniowym wprowadzaniu do organizmu coraz wyższych dawek alergenu, co ma spowodować wytworzenie przez organizm komórek osłabiających reakcję alergiczną. Jest to skuteczna terapia, ale da się ją przeprowadzić tylko dla niektórych substancji uczulających.
