Zazwyczaj nie zakładamy, że produkty spożywane przez nas codziennie mogą przyczynić się do powstania nowotworu. Naukowcy coraz wyraźniej wskazują na związek między żywnością a ryzykiem zachorowania na raka. Oto lista najbardziej rakotwórczych pokarmów.

1. Wyroby wędliniarskie

Przetwory mięsne takie, jak boczek, kiełbasy, parówki, szynki i inne wędliny są modyfikowane w celu poprawy ich smaku oraz przedłużenia okres przydatności do spożycia. W tym celu głównymi metodami przetwarzania są wędzenie, peklowanie, dodawanie soli i konserwantów.

Międzynarodowa Agencja ds. Badań nad Rakiem  Światowej Organizacji Zdrowia ogłosiła, że spożywanie przetworzonego mięsa jest "rakotwórcze dla ludzi". Dwudziestu dwóch ekspertów z 10 krajów przeanalizowało ponad 800 badań. Konkluzja jest bardzo pesymistyczna: spożywanie 50 gramów przetworzonego mięsa każdego dnia zwiększa ryzyko raka okrężnicy o 18 proc. To odpowiednik około 4 plastrów boczku lub 1 parówki. Podczas obróbki mięsa  powstają toksyczne związki chemiczne, m. in. związki N-nitrozowe i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne.

2. Ryby hodowlane

Popularne jest twierdzenie, że jedzenie ryb morskich jest zdrowe, ponieważ zawierają one kwasy tłuszczowe omega-3. Z pewnością warto jeść te, które żywią się planktonem i mniejszymi rybami. Ryby z farm hodowlanych nie mają tak wysokiej zawartości kwasów omega-3, gdyż są zwykle karmione paszą z antybiotykami, a w ich mięsie znajdują się szkodliwe dioksyny i metale ciężkie. Syntetyczne pigmenty (kantaksantyny) są często dodawane do paszy, którą karmione są łososie, aby mięso uzyskało różowy kolor, właściwy łososiom żyjącym na wolności.

3. Niemyte owoce i warzywa

Brudne owoce i warzywa  są zwykle zanieczyszczone pestycydami. Wyniki  badań prowadzonych w Kanadzie (przez CCA) sugerują związek pestycydów z nowotworami, takimi jak chłoniak nieziarniczy, szpiczak mnogi, przewlekła białaczka limfatyczna oraz rak prostaty, jąder, trzustki, płuc i niektóre nowotwory skóry. U dzieci, które regularnie spożywają niemyte owoce i warzywa, istnieje potencjalne ryzyko wystąpienia białaczki i chłoniaka nieziarniczego.

4. Produkty GMO

GMO, czyli produkty spożywcze zmodyfikowane genetycznie, powstają przez wszczepienie do nich obcego łańcucha DNA. Farmerzy uzyskują w ten sposób pożądane cechy produktu. Na przykład, pomidory są modyfikowane w celu zwiększenia trwałości i odporności na szkodniki, a niektóre geny białkowe dodane do cukinii chronią ją przed wirusami. Badania nad żywnością GMO nie przyniosły jeszcze jednoznacznych odpowiedzi, ale sugerują, że ich spożywanie zwiększa ryzyko zachorowania na raka, możliwość uszkodzenia wątroby i nerek oraz wystąpienia poważnych zaburzeń hormonalnych.

5. Produkty marynowane lub konserwowane solą

Często spożywane produkty marynowane w mocnej solance mogą trwale uszkodzić żołądek i przewód pokarmowy. Zawierają one azotany, które pod wpływem mikroflory jelitowej mogą ulegać redukcji do azotynów i tlenków. W ten sposób powstają nitrozoaminy - rakotwórcze związki, które przyczyniają się do rozwoju nowotworów żołądka. Robiąc własne marynaty, kontroluj ilość użytej soli.

6. Rafinowany biały cukier

Nadmierne spożycie cukru osłabia układ odpornościowy, zaburza równowagę mineralną organizmu, może również powodować nadpobudliwość, zmęczenie, przybieranie na wadze, depresję i artretyzm. Przy osłabionym układzie odpornościowym wzrasta ryzyko zachorowania na raka. Cukry dostarczają bowiem organizmowi szkodliwych drożdży jelitowych, toksycznych bakterii i grzybów.

Mimo że nasz mózg wymaga glukozy do normalnego funkcjonowania, naukowcy twierdzą, że cukier jest też pożywką dla raka. Szczególnie szkodliwe produkty to cukier biały i syrop kukurydziany o wysokiej zawartości fruktozy. Zdrowszym rozwiązaniem będzie zastąpienie cukru przetworzonego cukrami naturalnymi, np. miodem lub czystym syropem klonowym lub po prostu słodzenie owocami.

7. Przetworzona biała mąka

Niemal każdy wie, że częste spożywanie produktów z białej mąki prowadzi do przybierania na wadze. Proces przetwarzania ziaren  powoduje utratę składników odżywczych i obniża zawartość błonnika, co może prowadzić do różnych problemów trawiennych, takich jak zaparcia. Powstały w wyniku obróbki chemicznej alloksan jest toksycznym składnikiem powodującym cukrzycę. Biała przetworzona mąka ma wysoki indeks glikemiczny, który szybko podnosi poziom cukru we krwi. Komórki nowotworowe żywią się głównie cukrami w krwioobiegu. Dlatego unikaj rafinowanych węglowodanów zawartych w białej mące i białym cukrze, ponieważ mogą przyczynić się do powstania raka. Alternatywą są produkty pełnoziarniste: pieczywo, płatki zbożowe, makarony, ciastka, krakersy.

8. Sztuczne słodziki

Sztuczne słodziki są zwykle stosowane jako zamienniki cukru w dietach odchudzających. Ich zwolennicy twierdzą, że słodziki regulują poziom cukru we krwi w cukrzycy. Najnowsze badania sugerują, że sztuczne słodziki nie tylko nie pomagają stracić wagi, a wręcz sprzyjają jej przyrostowi. Aspartam, który jest estrem peptydowym ponad 200 razy słodszym niż sacharoza, mając przy tym prawie zerową ilość kalorii oraz samych cukrów,  w rzeczywistości pogarsza wrażliwość na insulinę w większym stopniu niż cukier. Sztuczne słodziki powodują większe zapotrzebowanie organizmu na "coś słodkiego". Badania wykazały, że spożywanie aspartamu wiąże się z migrenowymi bólami głowy, może wpływać na nastrój i energię oraz zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworów mózgu.

9. Alkohol

Picie alkoholu wiąże się z ryzykiem rozwoju wielu rodzajów raka, w tym raka piersi, okrężnicy i odbytnicy, przełyku, krtani, wątroby, jamy ustnej i gardła. Zagrożenie to zwiększa się, gdy spożywa się alkohol w połączeniu z paleniem papierosów.

Nadużywanie alkoholu wiąże się również ze wieloma niedoborami żywieniowymi. W naszych ciałach alkohol (etanol) przekształca się w toksyczną rakotwórczą substancję zwaną aldehydem octowym. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem łączy nadużywanie alkoholu ze znacznym ryzykiem powstania nowotworu, chociaż okazjonalne spożycie może być korzystne dla zdrowia, gdyż zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób serca.

10. Chipsy ziemniaczane

Te bardzo popularne przekąski są tanie, smaczne i bardzo wygodne do spożycia. Jednak zazwyczaj zawierają sztuczne dodatki, wzmacniające smak i zapach oraz liczne konserwanty. Są bardzo słone, a co za tym idzie, wysoki poziom sodu może zwiększyć ciśnienie krwi u wielu osób. Dodatkowo, chipsy ziemniaczane zawierają tłuszcze trans, które podnoszą poziom cholesterolu  oraz kalorie, które sprzyjają nadwadze.

Wyniki badań zleconych przez Amerykańskie Towarzystwo ds. Raka i Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dowodzą, że akrylamid,  powstały w procesie przygotowywania chipsów ziemniaczanych w bardzo wysokiej temperaturze, jest  składnikiem rakotwórczym. Badania przeprowadzone na zwierzętach wskazują, że akryloamid może uszkodzić DNA i powodować niektóre rodzaje raka. Zdrową alternatywą dla chipsów ziemniaczanych będą naturalne suszone chipsy jabłkowe lub bananowe.

11. Tłuszcze utwardzone

Podczas procesu utwardzania tłuszcze nienasycone przekształcają się w nasycone. Dzięki temu procesowi powstają tłuszcze półstałe (utwardzone), których okres trwałości jest przedłużony. Korzyści finansowe dla producentów są ogromne, ale ryzyko dla zdrowia jest bardzo duże, ponieważ tłuszcze trans nie są bezpieczne do spożycia. Podnoszą poziom cholesterolu we krwi, a także ryzyko miażdżycy. Mogą oddziaływać na organizm destrukcyjnie, generując wolne rodniki, co zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i raka.

Produkty z tłuszczami utwardzonymi obejmują margaryny, większość chipsów, oleje roślinne i wiele gotowych wyrobów piekarniczych takich, jak krakersy, ciastka itp.

12. Napoje gazowane

Napoje gazowane nie mają wartości odżywczej, zawierają za to duże ilości fosforanów oraz ogromne ilości białego cukru i środków chemicznych. Mogą przyczynić się do przyrostu masy ciała, a w skrajnych przypadkach do otyłości. Napoje gazowane zawierają sztuczne aromaty, barwniki i słodziki, których składniki są substancjami rakotwórczymi. Jeżeli na etykiecie napoju znajdziemy sacharynę lub aspartam, to musimy mieć świadomość ryzyka guza mózgu, co potwierdzają badania prowadzone na zwierzętach. Ponadto napoje gazowane pakowane w aluminiowe puszki, mogą negatywnie wpływać na osłabiony przewód pokarmowy oraz przyspieszyć rozwój  choroby Alzheimera, zwiększając poziom glinu  (aluminium) w tkankach mózgowych.

13. Pomidory w puszce

Świeże pomidory wspierają organizm w zwalczaniu infekcji i skutecznie pomagają w kuracji nowotworowej, natomiast pomidory w puszkach działają negatywnie na nasze zdrowie. Głównie dlatego, że w kontakcie z pomidorami w puszkach wydziela się bisfenol A (BPA) uważany za substancję szkodliwą, wręcz rakotwórczą. Jeśli pomidory w puszce są ze skórką, to ryzyko jest jeszcze większe, gdyż owoce przed obróbką są opryskiwane, a skórka pomidora jest cienka i chłonna, więc niełatwo usunąć z niej pestycydy.

14. Popcorn z mikrofalówki

Zwolennicy popcornu powinni zdawać sobie sprawę z negatywnego wpływu tego produktu przygotowanego w kuchence mikrofalowej na zdrowie. W procesie obróbki ziaren kukurydzy  substancje chemiczne zawarte w opakowaniu ulegają rozkładowi, tworząc niebezpieczny związek o nazwie kwas perfluorooktanowy (PFOA). PFOA jest czynnikiem rakotwórczym, toksycznym dla wątroby, układu odpornościowego; wpływa negatywnie na hormony tarczycy, zmieniając ich poziom. Ta substancja chemiczna wiąże się ze zwiększonym ryzykiem niektórych nowotworów, w tym raka wątroby, pęcherza, nerek i prostaty.

Popcorn może być zdrową przekąską, jeśli jest przygotowywany w sposób tradycyjny. Otwierające się pod wpływem wysokiej temperatury ziarna mają niski poziom kalorii i wysoką zawartość błonnika.

Zdrowa żywność to nie wszystko

Zdrowa, naturalna i ekologiczna żywność, najlepiej uprawiana lokalnie i jedzona bezpośrednio po zakupie ma długofalowe korzyści dla naszego środowiska i prawidłowego funkcjonowania organizmu.  

Chociaż właściwe odżywianie jest bardzo ważne, nie powinniśmy nigdy zapominać, że także inne czynniki mogą przyczynić się do rozwoju choroby. Nie możemy bagatelizować czynników środowiskowych, psychologicznych, społecznych i emocjonalnych.

Regularne ćwiczenia zdecydowanie poprawiają postawę i dają energię do życia, a także wspomagają układ odpornościowy. Umiejętne opanowanie stresu, relaksacja i zdrowy układ odpornościowy są również niezbędne w  zapobieganiu chorobom nowotworowym.

Źródło: ManukaFeed

Oprac. Anna Zdebska