Otyłości się nie dziedziczy – tylko złe nawyki

Żeby określić, czy mamy prawidłową masę ciała, trzeba policzyć wskaźnik BMI (Body Mass Index) czyli stosunek wagi do wzrostu. W sieci można znaleźć kalkulatory, dzięki którym łatwo obliczymy BMI, uwzględniające także płeć. Kalkulator znajdziesz pod tym adresem: https://diety.nfz.gov.pl/

BMI powyżej 25 oznacza nadwagę, a powyżej 30 otyłość. Warto także zmierzyć sobie obwód talii. Jeśli wynik w przypadku mężczyzn wynosi powyżej 94 cm, a w przypadku kobiet powyżej 80 cm, możemy mówić o nadmiernej masie ciała - mówi Magdalena Sobolewska, dietetyk kliniczny w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu.

Otyłość znajduje się na liście Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10) pod numerem E66. Charakteryzuje się nadmiernym magazynowaniem tkanki tłuszczowej. Jest głównie konsekwencją złej diety i niedostatecznej aktywności fizycznej. Mało ruchu, nieodpowiednie odżywianie - objadanie się albo zjadanie jednego posiłku w ciągu dnia w późnych godzinach, pomijanie śniadań - takie przyczyny otyłości wymienia lek. Edyta Koba, kardiolog z WSS nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu. Dodaje, że w zdecydowanie mniejszym stopniu do otyłości mogą prowadzić niektóre choroby np. nieprawidłowo leczona niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników, zespół Cushinga.

W przypadku otyłości rzadko możemy mówić o uwarunkowaniach genetycznych. Dziedziczy się głównie książkę kucharską po mamie, nawyki żywieniowe i nawyki dotyczące trybu życia. Otyłość to choroba cywilizacyjna, uznana przez nas za przewlekły stan zapalny - podkreśla lek. Jerzy Eszyk, gastroenterolog z WSS nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu.

Cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego, nowotwory, depresja - to niektóre z konsekwencji otyłości. U osób otyłych dochodzi do rozwinięcia się miażdżycy, która może doprowadzić do zawału serca, udaru mózgu - mówi lek. Edyta Koba. Lek. Jerzy Eszyk dodaje do tej listy chorób m.in. raka okrężnicy. To nie jest jedyny nowotwór, z którym spotykamy się częściej u osób z otyłością. Otyłość i zespół metaboliczny znacznie obciążają też wątrobę - stłuszczenie, zapalenie stłuszczeniowe wątroby to stany, które prowadzą do marskości takiej samej, jak u pacjentów nadużywających alkoholu, a marskość wątroby skraca życie, może doprowadzić do raka wątrobowokomórkowego ­- mówi gastroenterolog.

Inne nowotwory? U kobiet rak trzonu macicy, rak jajnika, nowotwory piersi, a u mężczyzn rak jelita grubego, rak prostaty, guz rzekomy mózgu ­- wylicza lek. Marta Frejowska, pulmunolog, internista z WSS nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu. Dodaje, że u pacjentów z otyłością trudniej leczy się inne choroby, np. astmę oskrzelową.

Unikajmy żywności wysokoprzetworzonej, która jest źródłem węglowodanów prostych i tłuszczów trans. Trzeba też sprawdzać skład produktów po które sięgamy w sklepie. Zasada jest taka, że im produkt ma dłuższy skład, tym gorzej. Trzeba unikać takich składników jak: olej palmowy, syrop glukozowo-fruktozowy, cukier, sól. Szczególnie, jeśli znajdują się na początku składu - radzi Magdalena Sobolewska, dietetyk kliniczny.

Podkreśla, że warto spoglądać na piramidę żywieniową. U jej podstawy jest aktywność fizyczna i woda. Kolejne piętro piramidy to owoce i warzywa. Ważne, aby były odpowiednie proporcje - trzy porcje warzyw na jedną porcję owoców. Powinniśmy spożywać minimum pół kilograma warzyw i owoców w ciągu dnia. Z produktów zbożowych wybierajmy pełnoziarniste, grube kasze, pieczywo razowe. Nie bójmy się strączków - to źródło białka podobnie, jak mięso i ryby. Warto pamiętać, by unikać czerwonego mięsa, szczególnie przetworzonego. Nie powinno być spożywane częściej niż raz w tygodniu - mówi Magdalena Sobolewska. Specjalistka dodaje, że na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia dostępne są plany żywieniowe, które mogą ułatwić skomponowanie zdrowej diety https://diety.nfz.gov.pl/

Można także skorzystać z bezpłatnych, zdalnych porad dietetyka, psychodietetyka czy specjalisty do spraw aktywności fizycznej: https://ncez.pzh.gov.pl/poradnia

Najlepszy efekt w postaci spadku masy ciała jest wtedy, kiedy mamy wydatek energetyczny czyli ruch kardio - mówi lek. Marta Frejowska. Ważne jednak, by aktywność fizyczną dobrać do swoich możliwości. Nie można rzucać się od razu na głęboką wodę. Chodzi o to, by mając dużą otyłość, nie iść biegać, nie robić rzeczy, które mogą spowodować np. uszkodzenie stawów. Warto wysiłek dobrać indywidualnie, przy pomocy specjalistów, a najważniejsze, by osobę, która ma wykonywać tę aktywność ona cieszyła. Jeśli ktoś będzie się zmuszał, to potrwa to tydzień lub miesiąc ­- zaznacza dietetyk.

Dla osób z chorobami krążenia, które bardzo często mają nadwagę dobry będzie spacer. Ważne, by być aktywnym regularnie. 15-20 minut dziennie spaceru dla osób z chorobami krążenia ma duże znaczenie. Są to niestety ludzie z nadwagą i otyłością, którzy boją się ruszać, a jeśli chodzi o rehabilitację po zawałach serca, z niewydolnością krążenia  ruch jest wskazany - to może być 15-20 minut dziennie spaceru, nordic walking, pływanie - mówi kardiolog lek. Edyta Koba.