Ściśle chroniony gatunek czarnej pszczoły zaobserwowali przyrodnicy na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego. Owad wielkością przypomina trzmiela, odznacza się niebieskofioletowym połyskiem. Lubi kwietne łąki i próchniejące drzewa. Zadrzechnię entomolodzy do niedawna uważali za wymarłą w Polsce.
Czarna pszczoła to potoczna nazwa dla zadrzechni fioletowej (Xylocopa violacea) lub czarnorogiej (Xylocopa valga).
W Polsce dotychczas widziano ją m.in. w Białowieży, Bieszczadach, Ojcowskim Parku Narodowym czy na Polesiu, a w 2024 r. na kampusie Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ostatniego dnia maja, około południa, Przemysław Stachyra z Roztoczańskiego Parku Narodowego zauważył zadrzechnię w śródleśnej osadzie we Floriance, gdzie są rozległe pastwiska z kwietnymi łąkami. To pierwsze - jak poinformował - udokumentowane stwierdzenie czarnej pszczoły na tym terenie.
Nie przesądzamy, który konkretnie to był gatunek - oba są równie rzadkie i cenne przyrodniczo. Od razu wiedziałem, że to czarna pszczoła, bo jest bardzo charakterystyczna: duża jak trzmiel, czarna, z głębokim niebieskofioletowym połyskiem, po prostu piękny owad - ocenił ekspert.
Opisując to spotkanie, Przemysław Stachyra zwrócił uwagę, że była to pojedyncza pszczoła w locie, najprawdopodobniej samica. Kilka razy przysiadła na kwiatku "nawet nie na całą sekundę".
Pewnie poskubała trochę nektaru i przesiadywała się z kwiatka na kwiatek, w końcu odleciała. W tym czasie udało mi się zrobić kilka zdjęć do dokumentacji - dodał.
Czarne pszczoły budują gniazda zwykle w drewnie martwych drzew. Wygryzają żuwaczkami korytarze, w których składają jajka. Zapylają kwiaty m.in. bobiku, wyki i żmijowca.
Czarne pszczoły nie są agresywne, chyba że bronią gniazd. Są bardzo ruchliwe, dlatego lepiej zrobić krótki klip niż zdjęcie, bo film rejestruje bardziej płynne ruchy i więcej widać - radzi Przemysław Stachyra.
Do niedawna entomolodzy uważali czarną pszczołę za wymarły gatunek w Polsce. Obecnie żyje przede wszystkim na południu Europy, np. w Hiszpanii, Portugalii, Francji i we Włoszech.
Zdaniem przyrodnika ten gatunek powraca do Polski głównie ze względu na zmiany klimatu. Nie bez znaczenia jest też lepszy stan zachowania martwych drzew.
Pszczoły tego gatunku są objęte ścisłą ochroną. Są wpisane m.in. do polskiej czerwonej księgi zwierząt.
