Nadchodzi pierwsza wakacyjna fala upałów. Słońce i wysoka temperatura to czynniki, które mogą szybko doprowadzić do odwodnienia i przegrzania organizmu. W skrajnych przypadkach kończy się to udarem cieplnym lub słonecznym.
Udar słoneczny to nie to samo co udar cieplny. Ten pierwszy powstaje przy dużym, bezpośrednim nasłonecznieniu, poprzez działanie promieni słonecznych na skórę. Natomiast udar cieplny to reakcja organizmu, która występuje po dłuższym działaniu wysokiej temperatury na ciało człowieka - wyjaśnia dr Piotr Kajfasz, internista i specjalista chorób zakaźnych, medycyny morskiej i tropikalnej.
W czasie upału może dojść także do wyczerpania cieplnego. Jest to łagodniejsza forma przegrzania organizmu, ale wymaga równie szybkiej reakcji (...) To właśnie wyczerpanie cieplne występuje najczęściej u osób przebywający zbyt długo na zewnątrz podczas upałów i bywa mylone z udarem cieplnym lub słonecznym - wyjaśnia.
Objawy takie jak nudności, ból głowy, splątanie czy utrata przytomności to sygnał alarmowy.
W przypadku wyczerpania cieplnego występuje odwodnienie lekkiego stopnia, skóra człowieka jest wilgotna, spocona, pojawia się wzmożone pragnienie, temperatura ciała sięga do 38-39°C, występuje spadek ciśnienia tętniczego krwi. Natomiast w sytuacji udaru słonecznego czy cieplnego mamy do czynienia z wyższym stopniem odwodnienia organizmu, który jest stanem zagrażającym życiu. Skóra jest sucha, zaczerwieniona, gorączka nierzadko sięga 40°C, tętno jest szybkie i dobrze wyczuwalne. Pacjenci z udarem są splątani, majaczą - tłumaczy lekarz z Grupy LUX MED.
Osobę, u której podejrzewamy udar, trzeba przenieść w zacienione, chłodne miejsce i jak najszybciej zadzwonić po pogotowie, ponieważ czas odgrywa tutaj niebagatelną rolę. Dopiero po wezwaniu pomocy, w miarę możliwości, pachy, pachwiny i kark, czyli miejsca przepływu krwi, okładamy zimnym kompresem. W związku z ryzykiem zachłyśnięcia unikamy podawania wody czy innych płynów - podkreśla dr Piotr Kajfasz.
Aby uniknąć przegrzania organizmu, stosuj się do podstawowych zasad:
- Pij dużo wody - nawet 2,5-3 litry dziennie.
- Unikaj słońca w godzinach 10:00-14:00.
- Wysiłek fizyczny wykonuj tylko rano lub wieczorem.
- Noś lekką, przewiewną odzież, nakrycie głowy i okulary przeciwsłoneczne.
- Używaj kremów z filtrem SPF 50.
- Ogranicz spożycie alkoholu i kofeiny.
- Jeśli zażywasz leki, skonsultuj się z lekarzem - niektóre z nich (np. doksycyklina, glikokortykosteroidy, leki moczopędne) mogą zwiększać ryzyko uczulenia na słońce.
Szczególnie podatni na skutki wysokiej temperatury są:
- osoby starsze,
- dzieci,
- osoby przewlekle chore (np. na cukrzycę, nadciśnienie, choroby serca, otyłość),
- osoby przyjmujące leki (krótkoterminowo lub na stałe).
