Zaćma, jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej. Każdy o nich słyszał, ale trudno sobie wyobrazić, jak się objawiają. Zobacz niezwykłe ilustracje, które pokazują, jak widzą pacjenci cierpiący na te schorzenia. Nasza ekspertka opisuje je i radzi jak zapobiegać tym chorobom.
Na szczęście medycyna wiele z tych schorzeń, jak na przykład zaćma, jaskra, czy zwyrodnienie plamki żółtej, potrafi leczyć. U niektórych osób można przebieg choroby zatrzymać lub zwolnić jej postępujący proces. Ważny jest tutaj czas wykrycia schorzenia. Dlatego, tylko jeśli pojawią się u nas objawy, które nas za niepokoją i utrzymują się kilka dni, należy udać się do okulisty. Są i takie przypadki, kiedy liczą się godziny.
To m.in. nagłe zaburzenia ruchomości oka, nagłe, bezbolesne pogorszenie widzenia w jednym oku, pojawianie się przed oczami dużej liczby czarnych mętów, czy błysków w oku podobnych do tych obserwowanych w czasie wyładowań atmosferycznych - wymienia lek. okulista Justyna Krowicka.
Regularne kontrole u specjalisty pomagają wcześnie wychwycić poważne choroby oczu, które przebiegają niezauważone. Ponadto w czasie badania oczu można wykryć np. cukrzycę czy wysokie ciśnienie krwi. Szczególnie powinny o tym pamiętać osoby w starszym wieku.
Wraz ze starzeniem się organizmu starzeje się także narząd wzroku. Ze względu na prowadzony styl życia, a także skłonności genetyczne u jednych ten proces będzie przebiegał szybciej, innych wolniej.
Obok tych fizjologicznych objawów, które są niwelowane m.in. za pomocą okularów, lepszego oświetlenia, czy kropli, ludzie w średnim wieku i starsi częściej zmagają się z chorobami oczu. Bezpośrednią przyczyną schorzeń układu wzroku są wolne rodniki tlenowe i powiązany z nimi przewlekły stres oksydacyjny, który inicjuje proces trwałego uszkodzenia tkanek oka - rogówki, soczewki czy siatkówki. To właśnie te uszkodzenia wpływają na powstanie schorzeń, takich jak zaćma, jaskra czy zwyrodnienie plamki żółtej, czyli AMD - wymienia okulistka.
Zaćma to zmętnienie soczewki oka. Pacjent widzi gorzej zarówno do bliży, jak i do dali. Można to porównać do widoku przez zabrudzoną szybę. Zaćmę można usunąć jedynie operacyjnie. Mimo, że operacja zaćmy jest w skali globalnej najczęściej wykonywanym zabiegiem, dodatkowo zabiegiem praktycznie bezbolesnym, zapewniającym szybki powrót do normalnego funkcjonowania, wciąż stanowi przyczyną ślepoty w krajach rozwijających się.
Choroba przede wszystkim dotyka osoby starsze, ale wiek pacjentów z każdym kolejnym rokiem się obniża. Ponad to zdarzają się także przypadki bardzo młodych ludzi, którzy także musieli poddać się operacji z powodu zaćmy. W tym ostatnim przypadku katarakta powstaje m.in. w stanach pourazowych albo przy zaburzeniach metabolicznych. Zaćma może być też wrodzona - mówi lek. okulista, chirurg Justyna Krowicka, która dodaje, że jej najmłodszy operowany pacjent miał 19-lat, natomiast najstarszy 104 lata.
W profilaktyce zaćmy ważna jest nie tylko postawa samego pacjenta, ale także jego najbliższych. Szczególnie, kiedy mowa o osobach starszych, które często są zdane na wsparcie innych.
To, jak mocno zaawansowana jest zaćma, wpływa także na czas powrotu do pełni formy po jej usunięciu. Czekanie z wykonaniem zabiegu aż zaćma "dojrzeje" naraża pacjenta na większe ryzyko niepożądanych sytuacji w trakcie zabiegu, a także co najmniej nieprzyjemne przedłużające się gojenie pooperacyjne w najlepszym ze scenariuszy
Rekonwalescencja pooperacyjna jest sprawą indywidualną, uzależniona od stopnia zaawansowania zaćmy, szybkości gojenia pooperacyjnego, charakteru wykonywanej pracy czy aktywności fizycznej. Najczęściej odradzamy uczęszczanie na basen i saunę do miesiąca, a forsowne fizyczne i obciążenie do około trzech miesięcy. Powrót do prowadzenia autem jest też uzgadniany indywidualnie - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
Jaskra to schorzenie związane z charakterystycznym uszkodzeniem nerwu wzrokowego i nie zawsze podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Choroba jest często bezobjawowa, dopiero zaawansowana powoduje nieodwracalne ograniczenie pola widzenia.
Ze względu na długi bezobjawowy okres rozwoju choroby lub przebieg z niecharakterystycznymi objawami, jak przewlekłe zapalenie spojówki, jaskra nazywana jest cichym złodziejem wzroku. Nieleczona może doprowadzić do zaniku nerwu wzrokowego i utraty wzroku. Terapia polega na stosowaniu specjalnych kropli, które obniżają ciśnienie krwi, poprawiają metabolizm, a w zaawansowanych przypadkach - leczenie operacyjne. Jaskra pierwotna należy do najczęstszych chorób podeszłego wieku - zauważa lek. okulista Justyna Krowicka.
Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD - z ang. age related macular degeneration) spowodowane postępującym wiekiem pojawia się najczęściej u pacjentów powyżej 60 roku życia. Główne objawy to słabsza ostrość widzenia, deformacja obrazu lub pojawianiem się ciemnych plam w polu widzenia. Uszkodzenie wzroku spowodowane schorzeniami siatkówki jest nieodwracalne, chociaż są sposoby, aby zmniejszyć tempo rozwoju choroby. A ta może mieć ciężki przebieg i powodować ogromny procent widzenia zaledwie w ciągu kilku dni.
W zależności od stopnia zaawansowania i rodzaju zwyrodnienia plamki występują różne możliwości leczenia nieprawidłowych naczyń, hamować ich wzrost oraz ograniczać obszar zniszczeń na siatkówce. Postać mokrą AMD (inaczej wysiękową) można leczyć poprzez iniekcje doszklistkowe, w postaci zastrzyków do oka z preparatami, które zatrzymują proces degeneracyjny. Innym sposobem jest fototerapia - zabieg laserowy, która prowadzi do zahamowania progresji choroby a siatkówka "odmładza się" - mówi okulista.
Niepokojący objawów nie warto bagatelizować. Nawet jeżeli nie odczuwamy żadnych dolegliwości, powinniśmy pamiętać o profilaktyce. A z tą ostatnią nie jest najlepiej (nawet 1/3 Polaków nigdy nie była u okulisty). Zgodnie z rekomendacjami przez lekarza okulistę powinniśmy zostać zbadani przynajmniej raz na trzy, a w przypadku osób po 40-43 roku życie - raz na rok-dwa lata. Regularnie powinny być badane także dzieci i młodzież.
Według Światowej Organizacji Zdrowia choroby narządu wzroku występują u 285 milionów osób na całym świecie, z czego 39 milionów osób jest niewidoma, a 246 milionów osób cierpi na upośledzenie widzenia.