Trudno odciąć się od technologii, a telefon służy już nam nie tylko do kontaktu, ale także do pracy. Mimo wszystko, widząc osoby, które wpatrzone w ekran urządzenia przechodzą przez ulicę lub siedzą przy stole w restauracji, bardzo często w towarzystwie - zastanawiamy się, czy sytuacja nie wymyka się spod kontroli i czy to nie jest już uzależnienie. Na szczęście, refleksja przychodzi coraz częściej - bo coraz więcej osób zgłasza się do specjalisty. 15 lipca obchodzimy Dzień bez Telefonu Komórkowego.
Gdy rozładuje się telefon lub zostanie w domu i odczuwamy związany z tym niepokój, to zdaniem specjalistów, mamy objawy uzależnienia, takie jak przy innych używkach.
Uzależnienie od telefonu (smartfonu) należy do grupy uzależnień behawioralnych, w której są także: uzależnienie od gier komputerowych, seksoholizm czy hazard. To także jedna z postaci cyberuzależnienia, czyli uzależnienia od technologii cyfrowych lub od treści przekazywanych przez takie urządzenia.
Oczywiście, pojedynczy objaw nie świadczy o uzależnieniu, ale jeśli tego jest więcej albo wpływa to na nasze życie, to trzeba pomyśleć o tym, czy mamy problem. Uzależnienie polega na tym, że każdorazowo, gdy otrzymujemy gratyfikację po sięgnięciu po interesujące nas treści, które stymulują nasz układ, nagrody - podnosi się poziom dopaminy i czujemy satysfakcję. Im częściej i im dłużej to robimy, to ten mechanizm jest bardziej utrwalony i źle czujemy się gdy to jest nam zabrane - tłumaczy dr Michał Opielka, psychiatra, kierownik Centrum Zdrowia Psychicznego Szpitala Specjalistycznego w Chorzowie.
Objawy, na które warto zwrócić uwagę to:
- wrażenie, że jesteśmy pod przymusem ciągłego korzystania z telefonu,
- ciągłe zerkanie na ekran w poszukiwaniu nowych powiadomień,
- zawsze mamy telefon przy sobie,
- złościmy się i frustrujemy, gdy nie możemy skorzystać z telefonu,
- unikamy bezpośrednich kontaktów z innymi ludźmi, spotkań towarzyskich,
- boimy się, że telefon nam się rozładuje,
- ciągle nasłuchujemy dźwięku połączeń lub powiadomień - a coraz częściej wydaje nam się, że je słyszymy
- coraz więcej czasu spędzamy przed ekranem telefonu,
- zaniedbujemy codziennie obowiązki,
- korzystamy z telefonu w porze snu,
- oszukujemy bliskich, co do tego - ile czasu spędzamy z telefonem w dłoni,
- utwierdzamy innych w przekonaniu, że wszystko mamy pod kontrolą, a telefon jest nam potrzebny z całkowicie praktycznych powodów.
Tak naprawdę, mało kto potrafi telefon odłożyć tak po prostu bez problemu. Nie da się od niego uciec, bo to często jest narzędzie pracy. Jednak z pewnością, w wielu sytuacjach - ilość czasu spędzanego z telefonem przekracza granice. Na szczęście, coraz więcej osób jest świadomych uzależnienia i stara się realnie coś z tym zrobić, dlatego jestem dobrej myśli, że uda się zmniejszyć skalę problemu, choć nie da się współcześnie odciąć od technologii - zaznacza psychiatra.
Nadmierne sięganie po telefon zmniejsza: kreatywność, produktywność i zdolność do koncentracji, a także prowadzi do przewlekłego zmęczenia i obniżenia nastroju.
Z uzależnieniem związane są objawy fizyczne, jak:
- bóle głowy,
- przemęczenie,
- ból oczu,
- bóle i zwyrodnienia mięśniowo-stawowe - np. bóle karku, pleców.
Z kolei do skutków psychicznych zaliczamy:
- lęk - związany z tym, że ominie nas jakieś powiadomienie albo wydarzenie w świecie wirtualnym,
- problemy ze snem,
- większą podatność na depresję, zaburzenia lękowe i obniżoną samoocenę.
Natomiast wśród problemów społecznych będą:
- osłabienie więzi z najbliższymi,
- rezygnacja z tradycyjnych rozmów, spotkań towarzyskich, aktywnego spędzania czasu,
- pojawienie się problemów w życiu zawodowym, w tym długów.
Stopniowo można oduczać się nadmiernego korzystania z telefonu. Nie od razu, ale powoli i z pomocą terapeuty można nauczyć się gospodarować czasem z telefonem. Oczywiście, nie ma co walczyć z rozwojem techniki i nowymi opcjami komunikacji, ale w czasie, gdy technologia przenika każdy aspekt naszego życia, warto przypomnieć sobie, jak ważne są chwile spędzone offline - przekonuje dr Michał Opielka.
Poza wizytą u specjalisty, dobrym sposobem na radzenie sobie z uzależnieniem jest zapisanie się na zajęcia, które wypełnią nam czas lub poszukiwanie: aktywności i zainteresowań, które nie są związane z technologią.