Onkolog: "Problemem jest to, że nie korzystamy z badań"

Jak mówi prezes Polskiego Towarzystwa Onkologicznego prof. Piotr Rutkowski, najlepszą profilaktyką jest zapobieganie zachorowaniu na raka już wcześniej. Ważny jest przy tym zdrowy tryb życia, utrzymanie odpowiedniej masy ciała, unikanie palenia papierosów i nadmiernej ekspozycji na promienie ultrafioletowe. W ten sposób możemy zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór nawet o 50 proc.

Jak dodaje prof. Rutkowski, aby jak najwcześniej wykryć raka jelita grubego, należy pamiętać o profilaktycznej kolonoskopii. U kobiet podstawą jest regularnie wykonywanie cytologii i mammografii, aby wykluczyć nowotwory szyjki macicy oraz - najpopularniejsze wśród kobiet - nowotwory piersi. 

Warto skorzystać, jeżeli w naszej okolicy jest dostępny mammobus lub odbywa się inna inicjatywa dotycząca badań profilaktycznych. Ważne jest też, aby - kiedy widzimy u siebie niepokojące objawy - nie bagatelizować ich. Dotyczy to chociażby nowotworów skóry.

Niektóre nowotwory są łatwiej rozpoznawalne, np. nowotwory skóry. Jeżeli znamię się zmienia, warto skonsultować to z dermatologiem - mówi Kamil Dolecki ze Stowarzyszenia Pomocy Chorym na Mięsaki i Czerniaki Sarcoma. Jak dodaje, pomóc we wstępnej diagnozie może zastosowanie zasady "ABCDE czerniaka". Jeżeli zmiana jest asymetryczna, ma poszarpane brzegi, ma kolor ciemnoczerwony lub czarny, jest duża i ewoluuje, to sygnał aby pójść do lekarza.

Jeśli dokuczają nam nocne bóle, czy czujemy się źle, inaczej niż zazwyczaj - to również jest powód, aby skonsultować się z lekarzem. Ważne są też podstawowe badania krwi - warto robić je średnio raz do roku, aby wykluczyć prawdopodobieństwo chorób hematologicznych.

Rak płuca jest nowotworem, na który umiera najwięcej ludzi w Polsce. Według Krajowego Rejestru Nowotworów, rokrocznie powoduje on około 23 tys. zgonów. W początkowej fazie istnieje większa szansa na wyleczenie choroby. Niestety, we wczesnym stadium wykrywane jest zaledwie 20 proc. przypadków. Dlatego tak ważne jest, aby zadbać o profilaktykę.

Powinniśmy być czujni i obserwować siebie, szczególnie jeżeli mamy jakieś zachorowania w rodzinie. Przewlekłe infekcje górnych dróg oddechowych, częste przyjmowanie antybiotyku, czy nawet chrypka utrzymująca się przez 2 tygodnie do miesiąca, to już powody do niepokoju. Warto wówczas poprosić lekarza o skierowanie w na poszerzone badania diagnostyczne - mówi Aleksandra Wilk, dyrektor sekcji raka płuca w Fundacji To Się Leczy.

Większa uważność na takie objawy jest wskazana szczególnie w przypadku osób narażonych na zachorowanie nie tylko z powodu palenia tytoniu, ale także pracy w szkodliwych warunkach w otoczeniu sadzy, dymu, czy krzemionki.

Dla osób z grupy szczególnego ryzyka istnieje program, który pomaga we wcześniejszym wykryciu choroby. Są to przede wszystkim osoby w wieku 50-74 lat, nałogowo palące papierosy. Mogą one wykonać tomografię komputerową wcześniej, niż byłoby to możliwe ze skierowaniem lekarza pierwszego kontaktu. Pełną listę placówek - jak również rekomendacji, w jakim kierunku się diagnozować - można znaleźć na stronie pacjent.gov.pl w zakładce Profilaktyka.

Wokół chorób nowotworowych narosło wiele mitów. Próbując je obalić, zapytaliśmy profesora Piotra Rutkowskiego, które z nich są najczęściej powielane.

Po pierwsze taki, że badania profilaktyczne nie poprawiają naszego życia, bo poprawiają. Badania w kierunku nowotworów ratują życie i przedłużają je w całej naszej populacji - mówi onkolog.

Drugi mit to brak możliwość zapobiegania chorobie.

Na wiele chorób wpływa nieprawidłowa masa ciała. Kolejnym mitem jest to, że chorując na raka powinno się rezygnować z aktywności fizycznej. Tymczasem poprawia ona wyniki leczenia. Nie jest natomiast prawdą, że chorobę nowotworową powoduje stres.

Popularnym mitem jest uaktywnienie się nowotworu na skutek wykonania biopsji, tymczasem często jest to jedyny sposób, aby wykryć chorobę. Na pewno zaś nie sprawdza się powielany przez niektórych pogląd, że dopóki nic nas nie boli, należy unikać lekarza. Na wyleczenie choroby może być potem za późno .

Autor: Maria Jaworska

RMF 24