Stres to reakcja adaptacyjna organizmu na różne bodźce i sytuacje. Towarzyszy zwykle każdemu człowiekowi na różnych etapach jego życia. Ten krótkotrwały, o niewielkim nasileniu, ma wpływ mobilizujący, pobudza i motywuje do działania. Natomiast nadmiar czynników stresogennych, utrzymujący się przez dłuższy czas, prowadzi do znacznego osłabienia zdolności adaptacyjnych organizmu na stres.
- przyśpiesza i spłyca oddech, powoduje hiperwentylację
- podnosi ciśnienie krwi
- przyśpiesza akcję serca
- zwiększa napięcie mięśni
- zwęża naczynia krwionośne
- podnosi poziom glukozy we krwi
- zwiększa dopływ krwi do mięśni, tym samym zmniejszając podaż krwi do jelit, nerek, żołądka, a to prowadzi do wyhamowania procesów trawiennych
- obniża jakość snu
- obniża odporność poprzez zmniejszenie liczby granulocytów i limfocytów we krwi (komórek układu odpornościowego)
- jest przyczyną obniżonej samooceny, nerwowości, a nawet agresji
- zwiększa ryzyko wystąpienia takich schorzeń jak: cukrzycy typu 2, zespół jelita drażliwego, refluks żołądkowo-przełykowy, astma oskrzelowa, trądzik, a nawet stany depresyjne
Aby zredukować stres i uniknąć skutków jego długotrwałego działania warto zadbać o codzienny relaks. Pomoże w tym:
- prawidłowe oddychanie torem przeponowym - świadome oddychanie lepiej dotlenia organizm, pozwala skuteczniej radzić sobie ze stresem, dodaje energii
- ćwiczenia relaksacyjne - ich celem jest obniżenie poziomu napięcia oraz nabycie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Ponadto ćwiczenia te poprawiają samopoczucie psychiczne, sprzyjają wzrostowi samooceny i samoakceptacji, a także redukują nawyki negatywnego myślenia. Zmniejszają też uczucie zmęczenia, dają lepszą odporność na negatywny wpływ niekorzystnych warunków środowiskowych i poprawiają adaptację do ciągłych zmian w otoczeniu.
Wachlarz technik relaksacyjnych jest na tyle szeroki, że pozwala na znalezienie metody, która najbardziej odpowiada naszym potrzebom i upodobaniom.
Przykładowe techniki:
1. Relaksacja według Jacobsona - jest to technika relaksacyjna polegająca na napinaniu i rozluźnianiu poszczególnych grup mięśni. Ćwiczący powinien przyjąć wygodną pozycję, najlepiej z zamkniętymi oczami, aby uzyskać i utrzymać pełną koncentrację przez kilka minut tylko na swoim ciele.
Zaleca się, aby faza napięcia trwała 5-7 sekund, natomiast faza rozluźnienia ok. 15 sekund.
Celem tej techniki jest nauka świadomego napinania i rozluźniania mięśni oraz nabycie umiejętności dostrzegania różnic pomiędzy skurczem a rozluźnieniem, a co za tym idzie uchwycenie różnic w odczuciach płynących z ciała w czasie napięcia i relaksu.
2. Relaksacja metodą Schultza - jest to autogenna technika relaksacyjna prowadząca do wyzwolenia reakcji odprężenia i koncentracji. Zaleca się jej wykonywanie w wygodnej pozycji (początkowo najlepiej w pozycji leżenia tyłem).
Metoda ta składa się z dwóch etapów - w pierwszym należy się skupić na odczuwaniu ciężaru własnego ciała, w drugim na osiągnięciu "wewnętrznej ciszy", całkowitym spokoju psychicznym, "wyłączeniu się" z otoczenia.
Bez względu na wybór techniki relaksacyjnej, ważne jest odpowiednie przygotowanie pomieszczenia, w którym relaks będzie się odbywał. Miejsce takie powinno:
a. Być dobrze przewietrzone.
b. Być delikatnie oświetlone.
c. Być w temperaturze zapewniającej komfort termiczny - zimno będzie uniemożliwiało rozluźnienie mięśni.
d. Być pozbawione hałasu - ćwiczący powinien słyszeć tylko głos prowadzącego, ewentualnie cicha muzykę relaksacyjną.
e. Uniemożliwiać wtargnięcie osób trzecich - nagłe przerwanie treningu niweczy osiągnięte efekty.
f. Zapewniać poczucie bezpieczeństwa.
- aromatoterapia - zastosowanie olejków eterycznych z lawendy, rumianku i geranium sprzyja podtrzymaniu równowagi ciała i umysłu tym samym obniża poziom stresu
- masaż - odpręża, wycisza, poprawia samopoczucie, a poprzez usprawnienie krążenia polepsza dostawę tlenu i składników odżywczych do danej części ciała
- poczucie humoru
- świadomość i akceptacja występowania stresu
- poznanie sposobów na unikanie stresu oraz metod sprzyjających radzeniu sobie z nim
- regularna aktywność fizyczna
- zdrowa dieta i odpowiednia ilość snu
- wyciszenie umysłu, opanowanie gonitwy myśli
- lepsze radzenie sobie w sytuacjach stresowych
- uregulowanie ciśnienia krwi
- lepsza jakość snu
- mniejsze ryzyko zawału serca
- większa radość z życia, zapobieganie depresji
- lepsze relacje z rodziną, znajomymi, współpracownikami
- lepsza koncentracja, pamięć
- lepsze pożycie seksualne
- rzadsze bóle głowy
- wzrost energii życiowej i chęci do działania
- mocniejszy układ odpornościowy
- ogólna poprawa zdrowia i samopoczucia
- poprawa jakości życia
