Skóra człowieka pełni szereg istotnych funkcji. Z jednej strony chroni narządy wewnętrzne przed szkodliwym wpływem środowiska – czynnikami mechanicznymi, termicznymi, chemicznymi i mikrobiologicznymi. Z drugiej strony uczestniczy w gospodarce wodnej, wydzielniczej i termoregulacji [1]. Z biegiem czasu wygląd skóry i jej właściwości ulegają zmianie i – choć procesów starzeniowych nie można zatrzymać – o skórę można, a nawet warto dbać. Jaką rolę w pielęgnacji skóry odgrywa kolagen?

Dlaczego nasza skóra się starzeje?

Starzenie się organizmu to naturalne procesy, które zachodzą u każdego z nas po osiągnięciu dojrzałości. Wyróżnia się wiele czynników, które sprawiają jednak, że organizm starzeje się przedwcześnie. Można zaliczyć do nich m.in.:

  • promieniowanie ultrafioletowe UV,
  • dym papierosowy, smog i inne zanieczyszczenia obecne w powietrzu,
  • nieprawidłowo dobrane zabiegi i preparaty kosmetyczne,
  • niezbilansowaną dietę,
  • gromadzenie się w organizmie tzw. wolnych rodników, czyli reaktywnych form tlenu sprzyjających powstawaniu stanów zapalnych.

Starzejąca się skóra reaguje przede wszystkim zanikiem i ścieńczeniem (skóra właściwa staje się cieńsza o nawet 20%!). Nasila się też wysuszanie skóry, a na jej powierzchni widoczne stają się drobne zmarszczki ulegające z czasem pogłębieniu. Zmiany w obrębie struktury skóry są wynikiem współwystępowania wielu czynników, w tym spadku poziomu kolagenu oraz kwasu hialuronowego wraz z wiekiem. Kolagen jest produkowany mniej efektywnie i łatwiej ulega degradacji [2].

Czym jest kolagen?

W miarę jak organizm człowieka syntetyzuje kolagen coraz mniej wydajnie, starzenie się skóry staje się bardziej widoczne. Dlatego tak istotne okazuje się suplementowanie kolagenu. Co to jednak jest?

Kolagen to strukturalne białko zewnątrzkomórkowe stanowiące około 30% wszystkich protein w ciele człowieka. Włókna kolagenowe są złożone z glicyny, proliny, hydroksyproliny i hydroksylizyny i przyjmują formę potrójnej helisy złożonej z trzech lewoskrętnych łańcuchów polipeptydowych [3]. Kolagen nie jest związkiem jednolitym. Wyróżnia się go 28 (a według niektórych źródeł aż 29 rodzajów), które nie są rozmieszczone równomiernie, ale niejako przyporządkowane do określonego typu tkanki. W skórze dominuje typ I, choć występują w niej także liczne inne typy włókien kolagenowych.

Podstawowym zadaniem kolagenu jest zapewnianie tkankom wytrzymałości, elastyczności i odporności na uszkodzenia. Dlatego kiedy zaczyna go ubywać, skóra traci swoją pierwotną jędrność, staje się cienka, sucha i "zmęczona", ale też bardziej podatna na podrażnienia.

Czy warto suplementować kolagen?

W literaturze nie brakuje dowodów na to, że kolagen na zmarszczki rzeczywiście działa. Suplementacja preparatami kolagenowymi prowadzi do poprawy nawilżenia naskórka, zwiększa jego elastyczność, a także prowadzi do spłycenia zmarszczek i wygładza oraz ujędrnia naskórek [4,5]. Jednocześnie kolagen jest suplementem bezpiecznym, nie wywołującym efektów ubocznych. W szczególności zaleca się przyjmowanie hydrolizowanych form kolagenu. Rozbicie długich łańcuchów na drobne cząsteczki powoduje bowiem, że mogą one zostać łatwiej zagospodarowane przez organizm.

Co jeszcze można zrobić dla endogennej pielęgnacji skóry? Zdrowa dieta w służbie skóry

Wsparcie skóry od wewnątrz z wykorzystaniem kolagenu można przeprowadzać dwukierunkowo. Z jednej strony suplementacja kolagenem powoduje uzupełnienie zapasów naturalnego białka strukturalnego. Z drugiej zaś dieta bogata w witaminę C pomaga zadbać o utrzymanie produkcji kolagenu na fizjologicznym poziomie dlatego, że jest ona niezbędna do prawidłowej syntezy włókien kolagenowych. Niedobór witaminy C wpływa m.in. na gorsze usieciowanie kolagenu [6]. Dlatego w "diecie na skórę" powinny znaleźć się takie produkty, jak cytrusy, papryka, truskawki, brokuły, czy pomidory.

Stosowanie odpowiednio dobranej suplementacji w połączeniu ze zbilansowaną dietą i zdrowym trybem życia pozwoli utrzymać dłużej lśniącą i gładką skórę bez konieczności korzystania z kosztownych i skomplikowanych zabiegów kosmetycznych.

Bibliografia:

  1. Wolski T. i in., Farmakoterapia skóry. Cz. 1. Budowa i fizjologia skóry, Post Fitoter 2019; 20(1): 61-67;
  2. Resich-Kozieł L. i in., Rodzaje oraz przyczyny starzenia się skóry, Kosmetologia Estetyczna 1/2020, vol.9;
  3. K. Kaczyński i in., Kolagen i jego rola w organizmie człowieka, Food Forum 4 (20)/2017;
  4. Al-Atif H. Collagen Supplements for Aging and Wrinkles: A Paradigm Shift in the Fields of Dermatology and Cosmetics. Dermatol Pract Concept. 2022 Jan 1;12(1):e2022018;
  5. de Miranda RB, Weimer P, Rossi RC. Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta-analysis. Int J Dermatol. 2021;60(12):1449-1461;
  6. Pullar JM, Carr AC, Vissers MCM. The Roles of Vitamin C in Skin Health. Nutrients. 2017;9(8):866. Published 2017 Aug 12.