Rząd szykuje przełomową decyzję. Nowy park narodowy nad Odrą coraz bliżej

• Rząd w sierpniu uchwali Park Narodowy Doliny Dolnej Odry (ok. 4 tys. ha).
• Park chroni unikalne ekosystemy i wspiera turystykę oraz wędkowanie.
• To pierwszy nowy park narodowy w Polsce od 24 lat.

Chodzi o dwa dokumenty - jeden dotyczy ustawy o utworzeniu Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry, a drugi rozporządzenia, które ma określić granice nowego parku. Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oceniła na platformie X, że wpisanie projektów do wykazu prac rządu to ważny krok w procesie legislacyjnym dotyczącym utworzenia nowego parku narodowego. "Pierwszy nowy park od 24 lat obejmie cenne ekosystemy Międzyodrza, chroniąc unikalną florę i faunę, w tym rzadkie gatunki ptaków" - napisała szefowa MKiŚ.

Zapewniła, że utworzenie Parku Doliny Dolnej Odry (w województwie zachodniopomorskim) nie ograniczy żeglugi ani możliwości wędkowania. Ma natomiast - jak podkreśliła - dać impuls do rozwoju turystyki i promocji regionu. Projekt ustawy, jak wynika ze strony KPRM, ma zostać przyjęty w sierpniu tego roku. W założeniach resort klimatu przekazał, że z inicjatywą stworzenia nowego parku narodowego wyszła lokalna społeczność, a walory tego obszaru "bez wątpienia" predysponują go do tej formy ochrony.

W wykazie wskazano, że utworzenie parku umożliwi m.in. prowadzenie działań ochrony czynnej, zmierzającej do zachowania lub odtworzenia siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Park ma być dostępny turystycznie, rekreacyjnie, edukacyjnie oraz do amatorskiego połowu ryb. Projekt zakłada, że zarządzaniem parkiem, w tym jego nieruchomościami, zajmie się jeden podmiot, co - zdaniem resortu - ułatwi realizację działań ochronnych.

Ministerstwo wyjaśniło, że utworzenie parku narodowego wymaga odrębnej ustawy, natomiast określenie jego granic i otuliny - rozporządzenia. Założenia projektu rozporządzenia ws. Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry, które ma precyzować jego granice, również opublikowano w poniedziałek na stronie KPRM. Resort klimatu zaznaczył, że rozporządzenie powinno wejść w życie równocześnie z ustawą powołującą park.

"W obszar parku zostaną włączone nieruchomości gruntowe położone na terenie gmin: Widuchowa, Kołbaskowo oraz miasta Szczecin. Projektowany park obejmie jeden z najcenniejszych fragmentów dna Doliny Dolnej Odry, czyli obszar Międzyodrza, i częściowo będzie się pokrywał z Parkiem Krajobrazowym Dolina Dolnej Odry" - poinformowało ministerstwo. Podkreślono, że granice parku wyznaczono tak, by zapewniały jak najlepszą ochronę kluczowych zasobów przyrodniczych Międzyodrza, a jednocześnie umożliwiały dotychczasowe użytkowanie tego obszaru.

Z terenu parku wyłączono kanały Klucz-Ustowo oraz Gartz-Marwice. Ponadto nie włączono do niego obu ramion rzeki Odry - Odry Zachodniej i Wschodniej. "W obszar projektowanego parku zostały włączone trzy wyspy wychodzące poza główny teren Międzyodrza - wyspa Łęgi Kurowskie, położona między Odrą Zachodnią a Kanałem Kurowskim, oraz kompleks dwóch wysp zlokalizowanych między Odrą Wschodnią a Kanałem Kurowskim: Klucki Ostrów i Zaklucki Ostrówek" - dodał resort. Otulina parku ma przebiegać głównie przez działki tzw. międzywala, czyli pasa terenu leżącego między rzeką a podstawą wału przeciwpowodziowego, po zewnętrznej stronie Międzyodrza.

Resort zakłada, że rząd przyjmie projekt w III kwartale 2025 roku. Park Narodowy Doliny Dolnej Odry ma zająć powierzchnię ok. 4 tys. hektarów. Według zapowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska, park może powstać jeszcze w tym roku. Pod koniec maja zgodę na jego utworzenie wyrazili radni Województwa Zachodniopomorskiego.

Wiceminister klimatu Mikołaj Dorożała już w lutym 2024 roku zapowiadał utworzenie nowego parku narodowego. Wówczas zauważył, że byłby to pierwszy park powołany od blisko 20 lat - ostatni, Park Narodowy "Ujście Warty", utworzono w 2001 roku. W lipcu 2024 r. wiceminister poinformował, że założenia ustawy o powołaniu parku zostały przygotowane zgodnie z planem.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, park narodowy w Polsce tworzony jest na mocy ustawy, natomiast jego granice określa rozporządzenie Rady Ministrów. Utworzenie lub zmiana granic parku wymaga zgody odpowiednich organów samorządu terytorialnego. W Polsce funkcjonują obecnie 23 parki narodowe, zajmujące łącznie ok. 1 proc. powierzchni kraju. Pierwszym parkiem narodowym w Polsce był Pieniński Park Narodowy. Największym pozostaje Biebrzański Park Narodowy.