Szybka reakcja na incydenty – jak SOC minimalizuje skutki ataków?

Security Operations Center to wydzielona jednostka odpowiedzialna za ciągłe monitorowanie, analizę i reagowanie na zagrożenia związane z bezpieczeństwem zasobów IT. Zespół SOC składa się z analityków, inżynierów i menadżerów, którzy pracują w trybie 24/7. Ich zadania obejmują identyfikację i analizę incydentów, koordynację działań naprawczych oraz wdrażanie środków zapobiegawczych.

Centra mogą funkcjonować jako wewnętrzne jednostki organizacyjne lub być outsourcowane do wyspecjalizowanych dostawców usług bezpieczeństwa.

Nie da się w pełni zapobiec wszystkim cyberatakom. Można jednak zminimalizować ich konsekwencje dzięki szybkiej i skutecznej reakcji. Zespoły SOC działają według jasno określonego modelu reagowania, który skraca czas potrzeby na przywrócenie pełnej sprawności operacyjnej.

Reakcja SOC na incydent wygląda zazwyczaj następująco:

• Wykrycie - SOC w czasie rzeczywistym monitoruje dane z systemów, urządzeń sieciowych i aplikacji. Sygnały takie jak nietypowy ruch, nieautoryzowane logowania czy anomalie w zachowaniu użytkowników są natychmiast rejestrowane.
• Analiza i kwalifikacja - wstępnie wykryty incydent jest analizowany pod kątem skali, charakteru oraz potencjalnego wpływu na zasoby organizacji. SOC identyfikuje źródło i sposób działania ataku, a następnie nadaje mu właściwy priorytet.
• Odpowiedź - może obejmować m.in. izolację serwera, zablokowanie dostępu użytkownika lub tymczasowe wyłączenie usługi. Działania te mają zapobiec dalszej eskalacji.
• Neutralizacja i usunięcie skutków - po opanowaniu sytuacji zespół usuwa złośliwe oprogramowanie, likwiduje podatności i przywraca środowisko do poprzedniego stanu.
• Analiza końcowa i raportowanie - na koniec SOC przeprowadza pełną analizę incydentu. Powstaje raport z przebiegu reakcji, a wnioski z ataku służą do doskonalenia procedur i zwiększania odporności na przyszłe zagrożenia.

Badacze z firmy IBM wskazują, że naruszenia, których nie udało się wykryć w ciągu 200 dni, średnio generują koszty w wysokości 5,46 mln dolarów, podczas gdy ogólna średnia dla wszystkich incydentów tego typu to 4,88 mln dolarów.

Cyberzagrożenia nie czekają, aż specjaliści przyjdą do pracy, a administratorzy sieci będą dostępni. Jednym z fundamentów działania SOC jest więc ciągłe, nieprzerwane monitorowanie infrastruktury - 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Dzięki temu każde odchylenie od normy może zostać wychwycone natychmiast po wystąpieniu.

Security Operations Center dysponuje mechanizmami pozwalającymi na szybką identyfikację zagrożeń. Analiza anomalii odbywa się w czasie rzeczywistym i na podstawie danych z wielu źródeł, które są scentralizowane i korelowane. Umożliwia to wykrywanie nawet subtelnych i trudnych do zauważenia wektorów ataku oraz podjęcie działań, zanim cyberprzestępcy wyrządzą poważne szkody.

W procesie identyfikacji istotną rolę odgrywa oprogramowanie SIEM, czyli platforma do zarządzania informacjami i zdarzeniami bezpieczeństwa. Integruje ona dane z różnych elementów infrastruktury, stosuje reguły detekcji, klasyfikuje alerty i umożliwia kompleksową analizę informacji w jednym miejscu.

Analiza to jednak nie wszystko - równie ważna jest szybka, zdecydowana reakcja. Najczęściej odbywa się ona w sposób zautomatyzowany. Powtarzalne zadania, takie jak blokowanie adresów IP czy dezaktywacja kont, są realizowane bez udziału człowieka. Skraca to czas reakcji i pozwala personelowi skupić się na bardziej złożonych incydentach.

SOC nie działa wyłącznie reaktywnie. Jego rola obejmuje również działania prewencyjne. W ramach stałego doskonalenia wdrażane są zmiany w konfiguracji systemów, aktualizacje zabezpieczeń oraz działania podnoszące odporność organizacji. Specjaliści z SOC wykonują też regularne testy penetracyjne, szkolą pracowników i analizują narzędzia używane przez cyberprzestępców.

W cyberbezpieczeństwie czas działa na korzyść atakującego. Każda sekunda, w której osoby odpowiedzialne za obronę zasobów IT nie wiedzą o incydencie, naraża organizację na dodatkowe straty.

Potencjalne konsekwencje ataku to m.in.:

• Naruszenie danych - nieautoryzowany dostęp może skutkować kradzieżą danych klientów i pracowników lub informacji zapewniających przewagę konkurencyjną.
• Zakłócenie ciągłości działania - przerwy w działaniu systemów ERP, CRM czy platform e-commerce przekładają się bezpośrednio na straty finansowe.
• Utrata zaufania - klienci, partnerzy biznesowi i inwestorzy mogą zrezygnować ze współpracy z firmą, w której doszło do poważnego incydentu bezpieczeństwa.
• Odpowiedzialność prawna - brak szybkiej reakcji może skutkować naruszeniem przepisów i nałożeniem na organizację kar.
• Straty finansowe - w wyniku kar, utraty przewagi konkurencyjnej lub przerw w działaniu organizacja może ponieść bezpośrednie straty finansowe i utracić część przychodów.

Im krótszy będzie czas reakcji, tym większą kontrolę nad sytuacją uda się zachować. Dobrze zaprojektowane i zautomatyzowane procesy SOC pozwalają ograniczyć negatywny wpływ incydentów, zanim zdążą one zakłócić działalność firmy.

Chcąc ograniczyć skutki cyberataków w organizacji, warto rozważyć Security Operations Center od Netii. Obejmuje kompleksowy monitoring i obsługę incydentów za pomocą takich narzędzi jak SIEM i SOAR, integrację różnych systemów bezpieczeństwa używanych w organizacji czy testy podatności.

Pomagając w opracowaniu i wdrożeniu polityki bezpieczeństwa, SOC Netii zmniejsza szansę, że organizacja padnie ofiarą ataku w wyniku błędu ludzkiego. Wykwalifikowani specjaliści mogą też przeprowadzać szkolenia z zakresu security awareness, dzięki którym pracownicy są mniej podatni np. na ataki socjotechniczne i pułapki zastawione na nich przez cyberprzestępców.

RMF 24