W zdrowej diecie dzieci warto stawiać na przemyślane wybory – tak, by każdy posiłek był dobrze zbilansowany i pełen niezbędnych składników odżywczych. Produkty zbożowe stanowią fundament tej równowagi. Pomocnym wzorcem, który w prosty sposób pokazuje, jak wprowadzić odpowiednie proporcje żywieniowe do diety dziecka, jest Talerz Zdrowego Żywienia.
Zdrowa dieta dziecka to fundament jego rozwoju. Każdy talerz, który stawiamy przed maluchem, powinien być zbilansowany, kolorowy i pełen wartości odżywczych - tłumaczy Magdalena Jarzynka-Jendrzejewska - specjalistka z zakresu nauki o żywieniu człowieka. Tymczasem rodzice często zastanawiają się, jak skomponować zdrowy posiłek. Z pomocą przychodzi prosty i nowoczesny model żywieniowy - Talerz Zdrowego Żywienia, który w 2020 r. uzupełnił klasyczną piramidę żywieniową. Oparty na zaleceniach Instytutu Żywności i Żywienia oraz WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), jasno pokazuje, jak powinny wyglądać proporcje między poszczególnymi grupami produktów na talerzu dziecka — wyjaśnia ekspertka kampanii "Produkty zbożowe- pyszne i zdrowe!".
Talerz dzieli posiłek na trzy główne części:
- połowa talerza to warzywa i owoce, z przewagą warzyw
- ćwierć to produkty zbożowe, najlepiej pełnoziarniste
- ćwierć talerza to produkty białkowe (mięso, ryby, nabiał, jaja, rośliny strączkowe).
To one powinny być stałym składnikiem codziennej diety dziecka, zajmując połowę talerza. Ważne jest jednak, aby warzywa dominowały nad owocami w proporcjach ¾ warzyw i ¼ owoców. Są one źródłem błonnika, witamin (A, C, K, folianów) i wielu pierwiastków (potas, fosfor, fluor, magnez, wapń, żelazo). Chcąc dostarczyć organizmowi jak najwięcej składników odżywczych, najlepiej sięgać po warzywa i owoce w postaci surowej, po świeże i sezonowe, a w przypadku ich braku - korzystać z mrożonek.
Nie mniej ważne w codziennym jadłospisie są zboża, które dostarczają niezbędnych składników odżywczych i energii, potrzebnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju dziecka. Produkty zbożowe są często niedoceniane, tymczasem pełnoziarniste pieczywo, kasze, płatki owsiane czy makarony to paliwo dla aktywnego dziecka - zaznacza dietetyk Ewa Sypnik-Pogorzelska. Znajdujące się w nich węglowodany są głównym źródłem energii, istotnej dla sprawności fizycznej i umysłowej - szczególnie podczas nauki nowych umiejętności czy wzmożonej koncentracji. Energia uzyskiwana zwłaszcza z produktów pełnoziarnistych jest przyswajana stopniowo, a odczucie sytości utrzymuje się znacznie dłużej. Są one bogate w błonnik pokarmowy, który pomaga w regulacji trawienia i zapobieganiu zaparciom. A zawarte w nich witaminy z grupy B (np. B1, B2, niacyna, kwas foliowy) są kluczowe dla układu nerwowego, metabolizmu i odporności. Witamina E, będąca silnym przeciwutleniaczem, zwalcza wolne rodniki i chroni komórki przed uszkodzeniami. U maluchów odpowiada za odporność oraz kształtowanie się układu nerwowego. Zbożowe dostarczają także ważnych mikro- i makroelementów - dodaje specjalistka.
Ostatnią ćwiartkę talerza zajmują produkty będące źródłem białka pochodzenia zwierzęcego (mięso, ryby, mleko) i roślinnego (nasiona roślin strączkowych, orzechy, pestki). Białko jest materiałem budulcowym, niezbędnym do tworzenia mięśni, kości, enzymów, hormonów oraz neuroprzekaźników. Wspomaga odporność, reguluje metabolizm i jest kluczowe dla prawidłowej pracy mózgu. Ponieważ organizm nie magazynuje białka, jego codzienna podaż jest konieczna do wzrostu i regeneracji dziecka.
Twórzmy dzieciom "tęczę na talerzu". Im bardziej różnorodne warzywa, owoce i zdrowe dodatki, tym więcej w nich cennych składników odżywczych, a do tego mają one atrakcyjny wygląd, który zachęca pociechy do jedzenia.
Zgodnie z modelem talerza, warto wyeliminować z jadłospisu słodzone napoje, zastępując je wodą. A dopełnieniem zdrowej diety powinna być codzienna aktywność fizyczna. Woda jest absolutnie niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu, także u dzieci, które intensywnie rosną, a regularny ruch nie tylko wspiera rozwój fizyczny, ale również poprawia nastrój, wzmacnia organizm i uczy dobrych nawyków - podkreślają ekspertki kampanii "Produkty zbożowe- pyszne i zdrowe!".
Warto pamiętać, że Talerz Zdrowego Żywienia nie wskazuje konkretnych wartości kalorycznych ani dokładnych porcji dla poszczególnych grup produktów. Jego celem jest pokazanie proporcji między nimi. To dlatego, że zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze u dzieci różni się w zależności od wieku, masy ciała i poziomu aktywności.
