To choroba polegająca na utracie węchu. 27 lutego to Dzień Wiedzy o Anosmii. Może ją wywołać zarówno zwykła infekcja górnych dróg oddechowych, jak i uraz głowy. Dym tytoniowy co prawda nie spowoduje całkowitej utraty węchu, ale wdychając go możemy przestać odróżniać zapachy.
Prawidłowo funkcjonujący zmysł węchu odgrywa ważną rolę u człowieka ostrzegając o niebezpiecznych substancjach, takich jak dym czy trujący gaz, i ułatwiając ich lokalizację. Pozwala na dobór odpowiednich pokarmów na podstawie świeżości, czy jakości. Ma ważny udział także w percepcji wrażeń smakowych.
Upośledzenie węchu w postaci osłabienia powonienia nazywa się hiposmią, całkowity brak węchu to anosmia, niekiedy występuje nieprawidłowe odczuwania zapachów, czyli parosmia. Szczególnie nieprzyjemne, odrażające wrażenia węchowe to kakosomia.
Istnieje około 200 potwierdzonych różnych przyczyn zaburzeń węchu. Wynika to z długiej drogi nerwowej od receptora węchowego do ośrodka korowego w mózgu, który analizuje dane zapachowe. Droga nerwu węchowego zaczyna się nabłonkiem receptorowym, który znajduje w błonie śluzowej przewodów nosowych.
Najczęstszymi przyczynami zaburzeń w odczuwaniu zapachów są schorzenia laryngologiczne. Utrata powonienia może być spowodowana wadami rozwojowymi, infekcją górnych dróg oddechowych, zapaleniem alergicznym błony śluzowej nosa, zapaleniem zatok obocznych nosa, polipami, guzami nosa i gardła.
Z przyczyn neurologicznych najczęściej zaburzenia węchu powstają w wyniku urazów czaszkowo-mózgowych, zwykle podczas wypadków komunikacyjnych.
Narażenie na toksyczne substancje, pyły, dym tytoniowy może powodować osłabienie odczuwania zapachów. Zmniejszenie wrażliwości, oceny nasilenia, identyfikowania i odróżnienia zapachów może być spowodowane starzeniem się.
Zaburzenia węchu mogą być objawem niepożądanym leków stosowanych w nadciśnieniu tętniczym oraz w padaczce.
Cukrzyca, marskość wątroby, niedoczynność tarczycy także osłabiają odczuwanie zapachów. Zaburzenia węchu mogą być jednym z wczesnych objawów chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona. Ocenia się, że zaburzenia węchu występują u około 90 proc. chorych na tę chorobę.
Zaburzenia wykrywania i odróżniania zapachów występują również w chorobie Alzheimera, schizofrenii, a także w depresji.
Wystąpienie zaburzeń węchu po infekcjach górnych dróg oddechowych nie powinno budzić niepokoju, zwłaszcza gdy obserwujemy ich stopniowe zmniejszanie się. Niemniej utrzymywanie się zaburzeń węchu przez następne tygodnie wymaga zgłoszenia się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w celu wyjaśnienia przyczyn tego stanu.
Rokowanie w utracie węchu zależy od przyczyny, która ją wywołała i od tego, czy jest możliwe jej usunięcie lub leczenie farmakologiczne.
Nasze odczuwania smaku pokarmów jest bardzo silnie związane z ich zapachem i dlatego pacjenci z upośledzeniem węchu skarżą się na wyraźne zaburzenia smaku, mimo braku zmian chorobowych w strukturach odpowiedzialnych za odczuwanie smaku.
Źródło: Medycyna Praktyczna
