Nie każdy wie, że problemy z połykaniem mogą być spowodowane schorzeniem o nazwie dysfagia. Wbrew pozorom nie występuje ono tak rzadko, jak mogłoby się wydawać. Przyczyn omawianej dolegliwości może być wiele, więc wszystko zależy od indywidualnego przypadku. Można do nich zaliczyć nieprawidłowości w funkcjonowaniu mięśni lub przełyku. Problemu nie należy ignorować, gdyż może on nieść za sobą wiele poważnych powikłań. Warto również dowiedzieć się, w jaki sposób leczona jest przypadłość.
Dysfagia to dolegliwość, która polega na utrudnionym przepływie pokarmu z przełyku do żołądka. Nie jest to choroba, a schorzenie przełyku, jednak nie należy go ignorować. Może okazać się, że problemy z przełykaniem są następstwem zaburzeń emocjonalnych. Podstawą jest trafna diagnoza, która nie zawsze jest prosta. Należy podkreślić, że dysfagia jest czymś zupełnie innym, niż tzw. gula w gardle, która również może utrudniać przenikanie pokarmu.
Dysfagia może występować nie tylko podczas spożywania pokarmów stałych, ale również płynnych. W lekkim przypadku zazwyczaj czuje się dyskomfort, natomiast w ciężkich połknięcie jest niemożliwe. Negatywnie wpływa to na jakość codziennego życia. Zaburzenie połykania rozpoczyna się już w momencie włożenia pokarmu do ust, jego gryzienia, a także uformowania go w kęs. Problem jest dość złożony, co utrudnia leczenie. Oczywiście dysfagia może dotyczyć wyłącznie jednego etapu spożywania pokarmu (np. jego przesuwania z gardła do żołądka).
Można wyróżnić dwa podstawowe rodzaje opisywanego schorzenia przełyku:
- Faza ustno-gardłowa - w tym przypadku dysfagia dotyczy wyłącznie pierwszego etapu spożywania pokarmu. Problemy występują w ośrodkowym układzie nerwowym. Dochodzi tutaj do zaburzeń koordynacji nerwowo-mięśniowej w gardle. Nie bez znaczenia jest również budowa anatomiczna gardła oraz jamy ustnej. W tej fazie kłopoty z przyjmowaniem pokarmu występują na odcinku jama ustna-gardło.
- Faza przełykowa - dysfagia uniemożliwia płynne przesuwanie się pokarmu do kolejnych odcinków układu pokarmowego. Za schorzenie odpowiada w dużej mierze budowa anatomiczna przełyku oraz połączenia przełykowo-żołądkowego.
Dysfagia objawia się m.in.:
- chrypką,
- kaszlem,
- zgagą,
- czkawką,
- odynofagią (dolegliwości bólowe podczas przełykania),
- wyciekaniem śliny lub treści pokarmowych z jamy ustnej,
- poczuciem zalegania pokarmu w poszczególnych odcinkach (np. w gardle, za mostkiem),
- dyskomfortem podczas jedzenia,
- ulewaniem pokarmów płynnych przez nos.
Do najczęstszych przyczyn wystąpienia dysfagii można zaliczyć m.in.:
- choroby ośrodkowego układu nerwowego,
- choroby układu mięśniowego oraz nerwów obwodowych,
- choroby przewodu pokarmowego,
- niewłaściwa budowa anatomiczna przewodu pokarmowego,
- zmiany miejscowe w przełyku lub jamie ustnej (np. stany zapalne),
- schorzenia i choroby przełyku,
- choroby narządów sąsiadujących z przełykiem,
- zaburzenia motoryki przełyku.
Pierwszym krokiem jest określenie przyczyny schorzenia. Lekarz zleci wykonanie stosownych badań, takich jak np. badanie endoskopowe górnego odcinka przełyku, manometria przełyku, pH-metria przełyku.
W przypadku, gdy zaburzenie jest wywołane nieprawidłowym funkcjonowaniem mięśni gardła, możliwe jest wdrożenie ćwiczeń logopedycznych. Jeśli chodzi o noworodki oraz niemowlęta, to wskazana jest wizyta w poradni laktacyjnej/logopedycznej.
Dysfagia czynna może wymagać konsultacji z kilkoma specjalistami (np. neurologiem, psychiatrą, gastrologiem). Leczenie często opiera się na lekach przeciwgrzybicznych czy też antybiotykach. Bywa tak, że niezbędny jest zabieg chirurgiczny.
