Coraz więcej ludzi cierpi na problemy wynikające z prowadzenia niezdrowego trybu życia. Jednym z nich jest syndrom X, zwany zespołem metabolicznym lub insulinoopornością. Choroba ta dotyka coraz więcej Europejczyków. Jakie są przyczyny i skutki jej występowania?
Syndrom X to zespół zaburzeń metabolizmu związany z opornością na insulinę oraz otyłością brzuszną. Zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy i cukrzycy typu 2, a także ich powikłań naczyniowych. Ryzyko wystąpienia choroby rośnie u osób otyłych, które rzadko uprawiają aktywność fizyczną. Jednakże o chorobie tej możemy mówić, gdy u danej osoby rozpoznaje się co najmniej 3 z poniższych objawów:
· Otyłość brzuszna (obwód talii): Mężczyźni: > 94cm; Kobiety: > 80cm
· Wysokie stężenie trójglicerydów: >= 150 mg/dl
· Niskie stężenie HDL (dobrego choresterolu) = Mężczyźni: >= 40mg/dl; Kobiety: >= 50mg/dl
· Wysokie ciśnienie tętnicze krwi: >= 130 / >= 85mmHg
· Wysokie stężenie glukozy na czczo: >= 100mg/d
Istotą syndromu X jest oporność na insulinę. Insulina to hormon wytwarzany przez trzustkę, który umożliwia transport cukru z krwi do komórek ciała. Tam zostaje wykorzystany jako energia. Jednakże, istnieje sytuacja, kiedy wydzielany hormon nie wystarcza do transportu glukozy do komórek. Wtedy może pojawić się oporność na insulinę. Komórki stają się oporne na jej działanie, a glukoza nie może się do nich dostać. Wówczas trzustka produkuje jej więcej i więcej, by utrzymać prawidłowe stężenie we krwi.
Przyczyny występowania oporności na insulinę nie sa do końca znane. Przypuszcza się, że w połowie przypadków wywołują ją czynniki genetyczne. Wpływ może mieć również masa ciała oraz poziom aktywności fizycznej.
Otyłość to bardzo częsty objaw syndromu X. Jest to zjawisko polegające na gromadzeniu się tłuszczu wewnątrz jamy brzusznej. Przyczyną jej występowania często bywają predyspozycje genetyczne oraz problemy hormonalne: upośledzone wytwarzanie testosteronu u mężczyzn i jego nadprodukcja u kobiet, a także zwiększone wydzielanie kortyzolu u obu płci. Nie bez znaczenia są również czynniki środowiskowe, stres, palenie papierosów, spożywanie alkoholu. jak również nieodpowiednia dieta bogata w sól oraz tłuszcze nasycone.
Syndromowi X można zapobiec lub walczyć z nim poprzez zmniejszenie masy ciała, a także uprawianie aktywności fizycznej każdego dnia (co najmniej 30 minut). Niezwykle istotna jest zmiana diety. Najważniejsze, by ograniczyć spożycie soli, cukrów prostych oraz tłuszczów nasyconych. Należy także zapewniać 50-60% dziennego zapotrzebowania węglowodanów oraz zadbać, by były one bogate w błonnik. Ryby morskie, warzywa i owoce powinny na stałe zagościć w diecie a zniknąć powinny przede wszystkim papierosy, alkohol jak również stres, który zwiększa produkcję kortyzolu, wpływającego na powstanie otyłości.
Najważniejsza jest jednakże konsultacja z lekarzem specjalistą.
(ag)
