Jakie są sposoby na ocenę masy ciała?

Pod skrótem BMI kryje się Body Mass Index, czyli wskaźnik masy ciała. Mimo że został opracowany w latach 70. XX wieku, wciąż stanowi popularne narzędzie do oceny masy ciała. Można wyliczyć go poprzez podzielenie masy ciała (w kilogramach) przez wzrost (w metrach) podniesiony do kwadratu.

Tę wartość możesz obliczyć samodzielnie lub skorzystać z kalkulatora BMI, w którym po wpisaniu odpowiednich danych aplikacja automatycznie wyliczy poziom tego wskaźnika.

Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia przedstawiają następującą interpretację poziomu BMI:

• BMI poniżej 18,5 kg/m² oznacza niedowagę;
• BMI w granicach 18,5-24,9 kg/m² to prawidłowa masa ciała;
• BMI 25-29,9 kg/m² oznacza nadwagę;
• BMI 30-34,9 kg/m² oznacza otyłość I stopnia;
• BMI 35-39,9 kg/m² to otyłość II stopnia;
• BMI 40 kg/m² i więcej to otyłość III stopnia (tzw. otyłość olbrzymia).
  

Kalkulator WHtR (ang. Waist-to-Height Ratio) to narzędzie służące do oceny ryzyka zdrowotnego związanego z nadmiarem tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w okolicy brzucha. WHtR, czyli stosunek obwodu talii do wzrostu, jest prostym wskaźnikiem, który pomaga ocenić, czy dana osoba ma zdrową masę ciała i rozkład tkanki tłuszczowej.

Formuła:

WHtR = (obwód talii [cm] / wzrost [cm]) x 100

• WHtR < 0,5: Niskie ryzyko zdrowotne (zdrowy stosunek tkanki tłuszczowej do wzrostu).
• WHtR ≥ 0,5: Zwiększone ryzyko zdrowotne, zwłaszcza chorób układu sercowo-naczyniowego i metabolicznego.
  

Impedancja elektryczna, określana również jako bioimpedancja elektryczna (BIA - ang. bioelectrical impedance analysis), to kolejna popularna metoda badania składu ciała. Jest szybka, nieinwazyjna, można ją stosować u osób zdrowych i chorych w każdym wieku.

Badanie polega na pomiarze impedancji, czyli oporu elektrycznego tkanek, przez które jest przepuszczany prąd elektryczny o niskim natężeniu. Przez tkanki zawierające więcej wody impulsy elektryczne przechodzą łatwiej niż przez te o mniejszej zawartości wody. W ten sposób szacuje się zawartość w organizmie tkanki mięśniowej, tłuszczowej, kostnej, a dodatkowo poziom nawodnienia, dobowe zapotrzebowanie na energię i wiek metaboliczny.

Analiza składu ciała BIA może być przeprowadzona przy użyciu specjalnych wag lub mat, na których odpowiednio staje się lub kładzie po podłączeniu do elektrod. Urządzenie wysyła wówczas impulsy i może zmierzyć oporność tkanek organizmu na prąd.

W celu dokonania właściwego pomiaru należy pamiętać, aby:

• 5-10 minut przed badaniem przyjąć pozycję leżącą;
• przeprowadzić badanie nie wcześniej niż 4 godziny po posiłku, a najlepiej na czczo;
• nie wykonywać badania w sytuacjach, które mogą zaburzyć równowagę wodną w organizmie (np. spożycie alkoholu, stosowanie produktów/leków moczopędnych, intensywna aktywność fizyczna).
  

Warto wspomnieć o typowo naukowych metodach oceny składu ciała, wykorzystywanych do określenia zawartości tkanki tłuszczowej. Należą do nich:

• magnetyczny rezonans jądrowy;
• tomografia komputerowa;
• rentgenowska absorpcjometria podwójnej energii (DXA).

Artykuł został przygotowany we współpracy z Novo Nordisk, organizatorem kampanii "Porozmawiajmy Szczerze o Otyłości". PL24OB00416

• A. Brończyk-Puzoń, A. Koszowska, J. Bieniek, Podstawowe pomiary antropometryczne i pochodne wskaźniki w poradnictwie dietetycznym - część pierwsza, "Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne" 2018, t. 8, nr 3, s. 217-222.
• B. Dżygadło, C. Łepecka-Klusek, B. Pilewski, Wykorzystanie analizy impedancji bioelektrycznej w profilaktyce i leczeniu nadwagi i otyłości, "Problemy Higieny i Epidemiologii" 2012, nr 93, t. 2, s. 274-280.
• Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość 2024. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości.

RMF 24