Szczoteczka do zębów to podstawowe narzędzie do utrzymywania higieny jamy ustnej. Jednak wielu z nas nie jest świadomych, jak prawidłowo o nią dbać. A zaniedbana szczoteczka to rezerwuar bakterii, wirusów, grzybów i innych drobnoustrojów pochodzących z jamy ustnej i miejsc, w którym jest przechowywana szczoteczka. O czym warto pamiętać, zwłaszcza teraz, w czasie jeszcze trwającej pandemii?
Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne (American Dental Association) zaleca szczotkowanie zębów dwa razy dziennie szczoteczką o miękkim włosiu. W Polsce zalecamy stosowanie szczoteczki o średniej twardości włosia. W USA zalecane jest stosowanie szczoteczek miękkich, pomimo iż wiadomo, że średnie lepiej oczyszczają zęby. Jest to podyktowane pojawiającymi się uszkodzeniami dziąseł wynikającymi z nieprawidłowego stosowaniu szczoteczek.
Każdą szczoteczkę należy wymienić co 3 miesiące, a nawet częściej, jeśli jest wizualnie zniszczona. Można stosować zarówno szczoteczki manualne, jak i elektryczne.
WAŻNE: Zanim przystąpisz do szczotkowania zębów, umyj ręce.
1. Przede wszystkim jest zasada: jeden użytkownik, jedna szczoteczka. Szczoteczkami nie wolno się wymieniać: każdy powinien mieć swoją szczoteczkę do zębów.
2. Szczoteczkę należy trzymać w oddaleniu od umywalki i muszli klozetowej. Ponadto należy pamiętać, aby spuszczać wodę w toalecie dopiero po opuszczeniu deski, aby spray wodny nie roznosił się po całej łazience.
3. Szczoteczkę należy przechowywać w pozycji pionowej z włosiem do góry, tak aby miała możliwość wyschnąć. Na mokrej szczoteczce jest dużo mikrobów, które mogą się rozwijać przez to, że są w wilgotnym środowisku.
4. Szczoteczka powinna być sztywna i twarda przed szczotkowaniem, dlatego nie należy jej moczyć przed użyciem.
5. Na suchą szczoteczkę należy nałożyć pastę do zębów i niezwłocznie rozpocząć szczotkowanie zębów (bez zwilżania szczoteczki).
6. Po każdym użyciu szczoteczkę należy dokładnie wypłukać ciepłą wodą, żeby pozbyć się resztek jedzenia i pasty do zębów oraz krwi, śliny i złuszczonego nabłonka jamy ustnej spomiędzy włosia, a następnie delikatnie ją otrzepać, aby pozbyć się nadmiaru wody. Nie jest zalecane wycieranie szczoteczki.
7. Według badań moczenie szczoteczki w 3% roztworze wody utlenionej lub płynu do dezynfekcji jamy ustnej zmniejsza ilość bakterii, jednak nie jest to rutynowo zalecana metoda utrzymywania szczoteczki w czystości. Szczoteczkę można również zdezynfekować wrzątkiem. Nie powinno się za to czyścić szczoteczki w kuchence mikrofalowej ani nie należy jej myć w zmywarce. Dostępne są również specjalne urządzenie do dezynfekcji szczoteczek.
W zasadzie i szczoteczki manualne i elektryczne są efektywne w oczyszczaniu płytki nazębnej. Szczoteczki elektryczne są przede wszystkim zalecane u osób starszych, osób niepełnosprawnych, dzieci, jak również u osób, które mają różnego rodzaju aparaty, np. aparaty ortodontyczne. Należy jednak pamiętać, że każdy rodzaj szczoteczki stosujemy w inny sposób i należy się najpierw nauczyć jak to robić.
WAŻNE: Szczoteczki służą nie tylko do szczotkowania zębów. Można nimi czyścić również język (zamiast stosować skrobaczkę do języka).
Dlaczego zalecam stosowanie szczotek manualnych?
1. Są tańsze.
2. Wyrabiają nawyk mycia zębów, a nie przykładania szczoteczki.
3. Pacjentom się wydaje, że szczoteczkę elektryczną/soniczną wystarczy przyłożyć do zębów i nie trzeba już wykonywać żadnych ruchów, a to nie jest prawda.
4. Mogą uszkodzić dziąsła, jeśli są nieprawidłowo stosowane.
Najnowsze badanie wykazało, że dzielenie się szczoteczką, pastą do zębów, kubkiem na szczoteczkę i brak zmiany szczoteczki po chorobie to dodatkowe możliwe drogi zakażenia koronawirusem.
W badaniu monitorowano setki rodzin w ciągu 15 dni i wykazano, że 66% osób chorych na Covid-19, którzy przechowywali szczoteczki w jednym kubeczku, zaraziło innych domowników. Stosowanie tej samej pasty do zębów zwiększa ryzyko zakażenia o 30%. Z drugiej strony dezynfekcja szczoteczki antybakteryjną płukanką do jamy ustnej zmniejsza ryzyko transmisji wirusa na innych mieszkańców o prawie 40%.
Ważne jest, aby po ustąpieniu objawów choroby i zakończeniu izolacji zmienić szczoteczkę na nową. Dzięki temu ryzyko zakażenia innych maleje o ponad połowę (54%). Powyższe zalecenia warto stosować również w przypadku innych infekcji, nie tylko SARS Cov-2.
WAŻNE: Przechowuj każdą szczoteczkę w osobnym kubeczku, skierowaną włosiem do góry, w suchym, oddalonym od sedesu i umywalki miejscu. Pamiętaj o zamykaniu deski sedesowej przed spuszczaniem wody.
Przed i po szczotkowaniu zębów warto płukać przez 60 sekund jamę ustną 1% roztworem wody utlenionej, 0,2-1% roztworem jodopovidonu lub 0,05-0,1% roztworem chlorku cetylopirydyny.
W powyższych roztworach można również moczyć szczoteczkę przez 30 minut po każdym użyciu.
