Misja IGNIS, realizowana na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, otwiera nowe horyzonty dla polskiej nauki i technologii kosmicznej. Psycholożka z Gdańska będzie współpracować z astronautami zarówno przed ich misją, jak i po powrocie na Ziemię w bazie NASA w Houston.
Naszym celem jest sprawdzenie, czy treningi neurofeedbacku mogą realnie obniżać poziom stresu - szczególnie w warunkach długotrwałej izolacji, jakiej doświadcza astronauta przebywający przez kilkanaście dni na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Taka sytuacja niesie ze sobą nie tylko stres wynikający z odcięcia od świata, ale też z indywidualnych, osobistych przeżyć - tłumaczy w rozmowie z RMF FM Milena Lachowicz, psycholożka z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku.
Neurofeedback to metoda trenowania mózgu bazująca na aktywności fal mózgowych, która pomaga badanemu świadomie je regulować. W warunkach długotrwałej izolacji, jaką zapewnia Kosmos, poziom stresu może znacząco wpłynąć na efektywność i dobrostan załogi.
Jak mówi Milena Lachowicz, to innowacyjne podejście ma na celu dostosowanie protokołów i treningów w taki sposób, aby astronauci mogli efektywnie zarządzać swoim stresem i samopoczuciem. Przypinamy elektrody do głowy astronauty, wykonujemy określone badanie, gdzie zbieramy odczyty, jak funkcjonują, jakie jest przekaźnictwo tych fal mózgowych i później na bazie tych wyników dobieramy określony protokół - dodaje psycholożka.
Założeniem jest opracowanie indywidualnych protokołów i treningów opartych na analizie fal mózgowych astronautów. Dzięki nim będą otrzymywać informację zwrotną na temat poziomu stresu i samopoczucia. Trening będzie przebiegał w formie interaktywnych plansz i gier komputerowych, które będą aktywne tylko wtedy, gdy uczestnicy będą właściwie pracować z własnym ciałem - to znaczy świadomie oddychać, rozluźniać się i wsłuchiwać się w sygnały płynące z organizmu oraz emocje - tłumaczy.
Misja IGNIS obejmie także inne eksperymenty, takie jak działanie zaawansowanych jednostek sztucznej inteligencji w warunkach niskiej grawitacji, ocenę możliwości komunikacji bez użycia mięśni, badania wpływu długotrwałego pobytu w kosmosie na zdrowie psychiczne człowieka, monitorowanie poziomu hałasu na ISS oraz wykorzystanie mikroglonów w przyszłych misjach kosmicznych i medycynie kosmicznej.
Wyniki badań przeprowadzonych podczas misji IGNIS będą miały szerokie zastosowanie nie tylko w przyszłych misjach kosmicznych, ale również w "warunkach ziemskich", oferując nowe metody radzenia sobie ze stresem i poprawy samopoczucia w sytuacjach stresogennych.
Choć stres kojarzy się często negatywnie, w rzeczywistości pełni ważną rolę w naszym codziennym funkcjonowaniu.
Stres jest potrzebny nam w życiu, ale ten stres musi być do pewnego poziomu. Ma nas zmobilizować do wstania z łóżka rano, do pójścia do pracy, do wykonania zadania dla studentów, do nauczenia się, do egzaminu czy dla maturzystów, żeby rzeczywiście w tym ostatnim finiszu zmobilizować się do nauki - tłumaczy Milena Lachowicz.
Problem pojawia się jednak wtedy, gdy stres staje się przewlekły - trwa zbyt długo i przekracza możliwości adaptacyjne organizmu. Wówczas, jak zaznacza psycholożka, doprowadza do wyczerpania naszego organizmu. I to jest ten stan bardzo niepożądany, bo jest powiązany później z różnymi chorobami, obciążeniem organizmu człowieka, gorszym samopoczuciem, a także - niestety - również ze zmianami w wyglądzie zewnętrznym.
Dlatego kluczowe staje się nie tylko rozpoznanie stresu, ale i nauka jego regulowania - szczególnie w ekstremalnych warunkach, jak np. podczas misji kosmicznych.
