Na całym świecie powszechne programy szczepień pozwoliły wyeliminować niektóre choroby zakaźne (m.in. ospę prawdziwą) i znacznie osłabić przebieg wielu innych. Coraz mniej osób umiera w wyniku np. krztuśca, gruźlicy, odry czy różyczki wrodzonej.

Szczepienia mają dwa główne cele. Po pierwsze, zapewnić Ci maksymalną ochronę przed zachorowaniem na groźne choroby zakaźne, a po drugie - wyeliminować występowanie poszczególnych chorób zakaźnych w społeczeństwie. Kompendium wiedzy na temat szczepień zalecanych i obowiązkowych przygotowało na swojej stronie Ministerstwo Zdrowia.  

Szczepienia obowiązkowe

Do szczepień obowiązkowych zaliczamy szczepienia przeciwko:

  • gruźlicy,
  • zakażeniom pneumokokowym,
  • błonicy,
  • krztuścowi,
  • polio (poliomyelitis),
  • odrze,
  • śwince,
  • różyczce,
  • tężcowi,
  • wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,
  • zakażeniom przeciwko Haemophilus influenzae typu B.


Osoby z grup podwyższonego ryzyka są szczepione również przeciwko: ospie wietrznej, błonicy, tężcowi i wściekliźnie.

Czy za szczepienie obowiązkowe trzeba płacić?

Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne. Jeśli jednak zdecydujesz, że chcesz zaszczepić siebie lub swoje dziecko inną szczepionką, niż ta, którą kupił minister zdrowia, musisz za nią zapłacić.

Kiedy wykonać szczepienia obowiązkowe?

1. Pierwsze szczepienia przeciwko gruźlicy oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typy B dziecko otrzymuje już w szpitali, w pierwszych dobach swojego życia.

2. Kolejne szczepienia (przeciwko pneumokokom, błonicy, tężcowi, krztuścowi, WZW typu B, Hemophilus influenzea typ b i ewentualnie szczepienia z grupy zalecanych), które należy wykonać w 6 - 8 tygodniu życia dziecka, wykonuje wybrany przez rodziców lekarz w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.

Kogo dotyczą szczepienia obowiązkowe?

W Polsce szczepienia obowiązkowe realizowane są według kalendarza szczepień u:

  • dzieci i młodzieży do 19 roku życia,
  • osób szczególnie narażonych na zachorowanie, czyli studentów uczelni medycznych, pracowników ochrony zdrowia, pracowników służb weterynaryjnych.

W jaki sposób działają szczepienia?

Jeżeli szczepi się duża liczba osób z danej populacji (powyżej 90%) można zahamować rozprzestrzenianie się drobnoustrojów, które wywołują choroby zakaźne. Zapewnia to ochronę nie tylko zaszczepionym, ale też osobom, które z przyczyn zdrowotnych (np. chorujących na nowotwory) nie zostały zaszczepione.

Czy można zaszczepić chore dziecko?

Nie, jeśli dziecko zachoruje, wówczas nie jest szczepione. W takim przypadku termin szczepień ustala lekarz.W sytuacjach, gdy stan zdrowia dziecka uniemożliwia zaszczepienie w określonym czasie, lekarz ustala indywidualny kalendarz szczepień.

Kto odpowiada za zaszczepienie dzieci?

Za szczepienia obowiązkowe u dziecka odpowiadają jego rodzice oraz lekarz rodzinny.Podczas pierwszej wizyty w przychodni poproś lekarza rodzinnego, aby omówił z tobą kalendarz szczepień, a gdy jest taka potrzeba - dopasował o do indywidualnych potrzeb twojego dziecka.

Uwaga: Jeśli nie zaszczepisz zdrowego dziecka, dopuszczasz się zaniedbania i narażasz je na zachorowanie oraz ewentualne powikłania choroby zakaźnej.

Pamiętaj! Przed szczepieniem lekarz musi przebadać dziecko i uznać, czy nadaje się do szczepienia.

Szczepienia zalecane

Szczepienia zalecane uzupełniają szczepienia obowiązkowe. Umożliwiają szerszą ochronę dziecka przed następującymi chorobami zakaźnymi:

  • ospa wietrzna;
  • kleszczowe zapalenie mózgu;
  • wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW typu A);
  • grypa;
  • zakażenie rotawirusowe;
  • zakażenia meningokokowe.

Szczepienia zalecane - przebieg

1. Uzyskaj receptę u lekarza.
2. Kup szczepionkę w aptece.
3. Przynieś szczepionkę do przychodni. Pamiętaj, żeby zachować właściwe warunki transportu.

Źródło: Ministerstwo Zdrowia 

Zobacz również: