Witamina K jest niezbędna dla utrzymania prawidłowego funkcjonowania organizmu. Substancja ta bierze udział w procesie krzepnięcia krwi, reguluje gospodarkę wapniową oraz wspomaga układ sercowo-naczyniowy. Niedobór witaminy K może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych - szczególnie groźny jest dla noworodków, u których suplementację tej substancji stosuje się już w pierwszej dobie życia.
Witamina K jest zaangażowana w różne procesy fizjologiczne. Przede wszystkim bierze udział w procesach krzepnięcia krwi. Jest ona potrzebna do syntezy protrombiny, która ma miejsce w wątrobie. Witamina K jest katalizatorem dla procesu przekształcenia się reszty kwasu glutaminowego aż w 6 białkach, zanim trafią one do wątroby. Oznacza to, że witamina K bierze udział w tworzeniu się czynników krzepnięcia krwi.
Ważny jest także udział witaminy K w rozwoju i prawidłowym funkcjonowaniu układu kostnego. Tutaj wielu badaczy podkreśla dużą rolę witaminy K2. Substancja ta wpływa na przyswajanie wapnia, a także stymuluje namnażanie się komórek kościotwórczych. Uważa się, że witamina K może być z powodzeniem wykorzystywana w profilaktyce osteoporozy, a także jej leczeniu. Nadal jednak trwają badania na ten temat, jednak ich wyniki są bardzo obiecujące.
- witamina K1 - inaczej filochinon, fitomenadion lub fitonation. Ma postać żółtej cieczy, jest syntetyzowana przez rośliny, odporna na działanie temperatury i rozpuszczalna w tłuszczach. Witamina K1 jest dostarczana do organizmu wraz z pożywieniem, a znaleźć ją można w produktach pochodzenia roślinnego;
- witamina K2 - inaczej menachinon. Jest produkowana przez drobnoustroje, także te bytujące w ludzkim układzie pokarmowym, tworzące florę jelitową. Witamina K2 również jest rozpuszczalna w tłuszczach. Synteza witaminy K2 przez drobnoustroje występujące w jelicie czczym i krętym pokrywa znaczną część dobowego zapotrzebowania człowieka na tę substancję;
- witamina K3 - inaczej menadion. To syntetyczna pochodna witaminy K, rozpuszczalna w wodzie i cechująca się wyższą przyswajalnością niż naturalna witamina K1.
Najbogatsze źródła witaminy K to warzywa o zielonym kolorze, które zawierają dużą ilość chlorofilu, w tym: brokuły, jarmuż, szpinak, brukselka, sałata rzymska, lodowa, rukola, roszponka, kapusta włoska czy szparagi, natka pietruszki, botwinka, seler naciowy, awokado, ogórki, cukinia, bób i groszek.
Witaminę K zawierają również warzywa i owoce: truskawki, brzoskwinie, kalafior, rzepę, ziemniaki, marchew, karczochy. Znajdziemy ją również w orzechach, daktylach, produktach zbożowych, kaszy, oleju sojowym. Witaminę K zawierają też niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego, choć występuje ona w nich w mniejszych ilościach. Są to: wątroba wołowa, jajka oraz mleko i jego przetwory.
Do obniżenia poziomu witaminy K w organizmie dochodzi najczęściej w przypadku poważnych schorzeń jelit i wątroby, długotrwałej antybiotykoterapii oraz przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych, przeciwdrgawkowych i pochodnych kwasu salicylowego.
Na niedobór witaminy K mogą być także narażone osoby cierpiące na zespół złego wchłaniania, chorujące na celiakię, mukowiscydozę lub przewlekłe zapalenie trzustki oraz po poważnych zabiegach operacyjnych. Do obniżenia stężenia witaminy K częściej dochodzi również u osób niedożywionych lub stosujących dietę ubogą w zielone warzywa.
Wśród objawów niedoboru witaminy K wymienia się:
- obfite miesiączki;
- krwiomocz;
- dłuższy czas krzepnięcia krwi;
- krwawienie z błon śluzowych - nosa czy układu pokarmowego;
- skłonność do powstawania siniaków;
- częste biegunki;
- wyższa podatność na infekcje bakteryjne.
Zbyt wysoki poziom witaminy K może dawać takie objawy jak:
- nadmierna potliwość;
- uczucie gorąca;
- bóle serca;
- zaburzenia funkcjonowania i bóle wątroby.
