Ze stwardnieniem rozsianym można walczyć przez podróże

Specjaliści podkreślają, że ze względu na ryzyko szybszego pogorszenia sprawności poznawczej chorzy na SM powinni szczególnie dbać o aktywność umysłową.

Do tej pory w Polsce prawie w ogóle nie mówiliśmy o problemach poznawczych osób ze stwardnieniem rozsianym. Mówiąc o leczeniu cały czas skupialiśmy się na kwestiach ruchowych - żeby zapobiec niepełnosprawności chorych, żeby nie siadali na wózek. Tymczasem w SM funkcje poznawcze mogą również podlegać degradacji. Niestety pacjenci o tym nie wiedzą, a lekarze rzadko zwracają na to uwagę - powiedziała prezes Fundacji SM-walcz o siebie! Malina Wieczorek.

Stwardnienie rozsiane (SM) jest chorobą neurologiczną dotyczącą mózgu i rdzenia kręgowego. Uważane jest za najczęstszą przyczynę niepełnosprawności młodych dorosłych, niezwiązaną z wypadkami i urazami. SM zaliczane jest do chorób autoimmunologicznych, które rozwijają się w efekcie ataku układu odporności na własne tkanki. W SM atakowana jest osłonka mielinowa, tworząca rodzaj izolatora na włóknach nerwowych. W wyniku uszkodzeń mieliny sygnały nerwowe ulegają zakłóceniu i pojawiają się objawy neurologiczne - różne w zależności od pacjenta - np. zaburzenia widzenia, czucia, drętwienie dłoni, zawroty głowy i zaburzenia równowagi, przewlekłe zmęczenie. W SM niszczone są również komórki nerwowe i stopniowo dochodzi do utraty tkanki nerwowej mózgu (tzw. atrofii mózgu). Dlatego u osób z SM pojawiają się również problemy poznawcze, w tym problemy z zapamiętywaniem i uczeniem się nowych rzeczy, trudności ze skupieniem uwagi.

Analiza przeprowadzona przez fundację SM-walcz o siebie we współpracy z domem badawczym Maison&Partners wykazała, że osoby chorujące na SM obserwują u siebie różne objawy świadczące o pogorszeniu funkcjonowania poznawczego. Najwięcej osób, bo aż 68 proc. dostrzega u siebie ogólne spowolnienie, co powoduje, że wykonywanie niektórych czynności zajmuje im więcej czasu niż wcześniej. 61 proc. przebadanych osób oceniło, że ma problemy z zapamiętywaniem informacji, a 52 proc. - że ma trudności z wykonaniem czynności wymagających skupienia.

90 proc. lub więcej badanych wskazało, że różne aspekty funkcjonowania poznawczego, takie jak zapamiętywanie, skupienie uwagi, uczenie się, wysławianie się, pogorszyły się po wystąpieniu choroby. 70 proc. przyznała, że problemy poznawcze nasilają się wraz z czasem trwania choroby.

Badanie potwierdziło też, że nie wszyscy chorzy są świadomi tego problemu. Na ogólne pytanie o problemy z funkcjami poznawczymi twierdząco odpowiedziało 56 proc. badanych, jednocześnie pytania o poszczególne zaburzenia poznawcze ujawniły, że niemal 70 proc. osób doświadczyło ich co najmniej kilkakrotnie w ostatnim czasie.

Również środowisko medyczne ma zbyt małą świadomość na temat sprawności intelektualnej osób z SM. Wydaje się, że personel medyczny w relatywnie niskim stopniu zwraca uwagę na temat poznawczego funkcjonowania osób z SM. Tylko nieliczna grupa pacjentów deklaruje, że rozmawiała o tym z lekarzem, pielęgniarką - 13 proc. lub szpitalnym psychologiem czy psychiatrą - 17 proc. - skomentowała wyniki badania dziekan Wydziału Psychologii UW prof. Dominika Maison.

Jak podkreśliła Wieczorek, o kondycję intelektualną powinien dbać każdy z nas. W przypadku chorych na SM jest to jednak szczególnie ważne - powiedziała.

Z badań wynika, że mózg trzeba trenować poprzez podejmowanie ciągle nowych aktywności. Poza naszą rezerwą pasywną, uzyskaną w dzieciństwie i podczas edukacji, możemy rozwijać tzw. rezerwę aktywną mózgu. W przypadku takich chorób jak SM jest to niezwykle ważne, trzeba codziennie zadawać sobie trud rozwiązywania zadań trudniejszych, niż te, na które nas stać, dostarczać sobie nowych ciekawych bodźców. To wpływa na plastyczność naszego mózgu i większe wykorzystanie tkanki neurologicznej - skomentowała neurolog dr Dorota Koziarska z Kliniki Neurologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego dla Szkoły Motywacji prowadzonej przez Fundację SM-walcz o siebie!

Według Wieczorek mogą to być bodźce związane z wyjazdami nowe miejsca, poznawaniem nowych krajów, kultur, uczestnictwem w wydarzeniach kulturalnych, jak koncerty, wystawy, ale też udział w życiu towarzyskim, aktywność intelektualna. Mózg się bardzo szybko przyzwyczaja, dlatego chodzi o to, żeby podejmować ciągle nowe aktywności, uczyć się czegoś nowego - tłumaczyła.

Olbrzymie znaczenie, jeśli chodzi o funkcje poznawcze ma trening, pacjenci mogą korzystać np. z platformy CogniFit (www.cognifit.com), dzięki której mogą rehabilitować swój intelekt. U chorych, którzy trzy razy w tygodniu prowadzili rehabilitację kognitywną uzyskano znaczną poprawę funkcji intelektualnych - powiedział Szkole Motywacji dr Robert Bonek, ordynator Oddziału Neurologicznego i Oddziału Udarowego Regionalnego Szpitala Specjalistycznego w Grudziądzu.

Wieczorek zwróciła uwagę, że również nowoczesna farmakoterapia może odgrywać ważną rolę w prewencji problemów poznawczych u osób z SM. Nowoczesne terapie dla chorych na SM mają znaczący wpływ na spowolnienie atrofii mózgu. Można więc założyć, że skoro mózg w przebiegu SM nie będzie zanikał, to będzie to korzystnie wpływać na funkcje intelektualne i ich utrzymanie - powiedziała Wieczorek.

_(ag)