"Najgroźniejszym czynnikiem rakotwórczym bezdyskusyjnie jest dym papierosowy" - mówi w rozmowie z RMF FM profesor Wiesław Jędrzejczak, konsultant krajowy w dziedzinie hematologii. Ważnym czynnikiem są też spaliny samochodowe w mieście. "Ale nikt rury wydechowej nie wkłada do ust, w odróżnieniu od papierosa, więc to ulega rozrzedzeniu. Inne czynniki rakotwórcze w naszym środowisku występują znacznie rzadziej. To promieniowanie, niektóre środki chemiczne. Staramy się nadzorować to tak, aby to, co dostaje się do środowiska było bezpieczne" - dodaje lekarz.
W dużej mierze ofiarami czynników rakotwórczych są osoby, które palą biernie, bo one wdychają - jeśli są w środowisku osób palących - gorszą część dymu, czyli tak zwaną smugę boczną. Najgorsza jest sytuacja dzieci jadących w samochodzie z palącymi rodzicami. Właśnie one są eksponowane na duże stężenie substancji smolistych - tłumaczy profesor Wiesław Jędrzejczak. Lekarze dodają, że w miastach najwięcej spalin produkowanych jest przez samochody z silnikiem diesla.
Kolejnym groźnym czynnikiem rakotwórczym jest azbest, czyli rozbudowany minerał złożony z drobnych włókien, którym pokrytych jest wciąż wiele dachów w Polsce. Małe cząsteczki azbestu unoszą się w powietrzu i mogą być wdychane lub połykane. Włókna, które dostały się do płuc, nie mogą być wydalone i osadzają się w cienkiej warstwie nabłonka pokrywającego płuca - mezotelium. Po upływie wielu lat komórki mezotelium mogą się zezłośliwić.
W przeszłości azbest używano intensywnie do wyrobu produktów przemysłowych, takich jak cement, okładziny hamulcowe, gonty dachowe czy materiały podłogowe. Na szczególne ryzyko zawodowe narażeni są mechanicy samochodowi, producenci kotłów, stolarze, monterzy, hutnicy, stoczniowcy i elektrycy.
Zanieczyszczone powietrze pełne jest substancji toksycznych i rakotwórczych. Co robić, gdy ogłaszany jest alarm smogowy? Najskuteczniejszym sposobem ochrony dla osób, które na co dzień przemierzają miasto, są maseczki. Te specjalistyczne z filtrem HEPA, można kupić m.in. w sklepach BHP.
>>>ROŚLINY, KTÓRE OCZYSZCZAJĄ POWIETRZE<<<
Po powrocie do domu powinniśmy wypłukać wodą morską lub solą fizjologiczną toksyczny pył ze śluzówek nosa i jamy ustnej. Pamiętajmy również, że kaszel jest w tym wypadku odruchem obronnym i nie należy go hamować podczas smogu - radzi prof. Ewa Czarnobilska, kierownik Katedry Toksykologii i Chorób Środowiskowych Collegium Medicum w Krakowie, która od wielu lat prowadzi badania związane z wpływem smogu na zdrowie.
Jazda na rowerze czy bieganie, może zaszkodzić nawet najzdrowszym. Każdy wysiłek spowoduje, że trujące substancje dostaną się do naszych płuc, a tym samym do układu krążenia. A obecny w nich benzo(a)piren może prowadzić do rozwoju raka płuc, a także innych narządów - ostrzega prof. Ewa Czarnobilska.
W świetle prawa żywieniowego, substancji rakotwórczych w produktach spożywczych być nie powinno. Wiemy, że w żywności znajdują się substancje, które przy nagromadzeniu mogą powodować niekorzystne skutki zdrowotne. Do takich substancji należą miedzy innymi akryloamidy, azotyny i azotany - mówi w rozmowie z dziennikarzem RMF FM profesor Halina Weker, kierownik Zakładu Żywienia w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. Te niedobre substancje znajdujemy choćby w smażonych plackach, chipsach czy paluszkach. To te produkty, które powstają ze skrobi, są wypiekane pod wpływem wysokiej temperatury i z reguły wtedy takie substancje się tworzą. Szkodliwe mogą być też pestycydy zawarte czasami w owocach i warzywach. Zły wpływ na nas mają też takie pierwiast ki jak ołów, czy kadm - dodaje.
Na co należy zwracać uwagę patrząc na etykietę produktu spożywczego, żeby zmniejszyć ryzyko zachorowania? Im dłuższa jest lista wszystkich składników, zwłaszcza substancji dodatkowych, tym większy niepokój powinno to budzić. Do substancji dodatkowych zaliczamy konserwanty, emulgatory, przeciwutleniacze. To cała lista kilkudziesięciu tysięcy składników, które mogą znajdować się w produktach. Nie wszystkie są oczywiście rakotwórcze. Niektóre z nich mogą być przyczyną powstawania nowotworów - dodaje profesor Weker. Czasami radzimy, żeby jeść schab pieczony, a nie pięknie wyglądające szynki o odpowiedniej barwie i kruchości zawdzięczanej dodatkowym składnikom - dodaje ekspert.
(ag)
