Na początkowym etapie rozwoju nowotwory dróg żółciowych mogą nie dawać żadnych objawów. Ich leczenie jest bardzo trudne. Szanse na pokonanie raka zwiększają się u osób, u których chorobę rozpoznano bardzo wcześnie. Walkę z tym nowotworem przegrał ostatnio lider Budki Suflera – Romuald Lipko.
W miarę powiększania się zmiany nowotworowej u chorego mogą się pojawić następujące objawy:
- żółtaczka - zażółcenie białek oczu, skóry, ciemne zabarwienie moczu oraz brak zabarwienia stolca ("białe stolce") z towarzyszącym świądem skóry lub bez niego,
- zmniejszenie masy ciała,
- ból w okolicy prawego podżebrza,
- nudności i wymioty,
- utrata apetytu,
- gorączka towarzyszącymi dreszczami lub bez nich,
- łatwa męczliwość.
Warto podkreślić, że wymienione objawy są charakterystyczne dla wielu chorób nienowotworowych, ale ich wystąpienie wymaga konsultacji lekarskiej i uwzględnienia w diagnostyce także możliwości rozwoju nowotworu dróg żółciowych.
W przypadku podejrzenia nowotworu dróg żółciowych wskazane jest wykonanie szeregu badań obrazowych:
- USG jamy brzusznej to podstawowe badanie wykorzystywane ocenie pęcherzyka i dróg żółciowych. Pozwala na ustalenie szerokości i położenia dróg żółciowych oraz zmian na ich przebiegu. Jeżeli nowotwór dróg żółciowych jest duży i nacieka wątrobę, zazwyczaj udaje się to uwidocznić w badaniu USG.
- Tomografia komputerowa jamy brzusznej jest badaniem dokładniejszym niż USG. Pozwala na określenie wielkości, położenia, a często także charakteru zmian w drogach żółciowych.
- Obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego jest pomocne w ocenie rozmiarów nacieku wątroby przez nowotwór dróg żółciowych.
- Endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną (ECPW) przeprowadza się za pomocą giętkiego endoskopu wprowadzanego przez usta chorego. Końcówkę endoskopu wprowadza się do dwunastnicy (pierwsza część jelita, do której pokarm przechodzi bezpośrednio z żołądka). Następnie pod kontrolą endoskopu podaje się do dróg żółciowych (poprzez ich ujście w dwunastnicy) środek kontrastowy i wykonuje serię zdjęć rentgenowskich. Na podstawie uzyskanych obrazów można ustalić, na jakim poziomie znajduje się spowodowana na przykład przez nowotwór przeszkoda (zwężenie) w drogach żółciowych, oraz potwierdzić naciekanie wątroby przez nowotwór.
- Cholangiopankreatografia rezonansu magnetycznego (magnetic resonancecholangiopancreatography - MRCP), podobnie jak ECPW, umożliwia dokładną ocenę przewodu trzustkowego. Jest to badanie łaczące niejako dwie techniki: ECPW i obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego.
Ogólnie rzecz ujmując, leczenie nowotworów dróg żółciowych jest bardzo trudne. Szanse na wyleczenie zwiększają się u osób, u których chorobę rozpoznano bardzo wcześnie. Jedynym sposobem leczenia dającym szanse na pełne wyleczenie jest operacyjne wycięcie nowotworu. Dlatego centralne miejsce w leczeniu nowotworów dróg żółciowych zajmuje chirurgia. W dużo mniejszym zakresie wykorzystuje sie leczenie napromienianiem (zarówno w trakcie operacji, jak i po jej zakończeniu). Obecnie chemioterapia nie jest przydatna w leczeniu tej grupy nowotworów; stosuje się ją wyłącznie w ramach naukowych badań klinicznych.
Leczenie chirurgiczne. Wycięcie nowotworu dróg żółciowych jest operacją skomplikowaną i obarczoną dużą liczbą powikłań. Wiąże się to z anatomiczną bliskością szeregu ważnych dla życia struktur, które w zależności od konkretnego przypadku należy wyciąć lub pozostawić (jeśli nie są objęte przez naciek nowotworu):
- żyła wrotna (główna żyła prowadząca krew z kończyn dolnych i brzucha do serca, biegnie ku górze wzdłuż kręgosłupa, do tyłu od trzustki),
- wątroba,
- trzustka,
- dwunastnica (pierwszy odcinek jelita, rozpoczyna się zaraz za żołądkiem i otacza trzustkę).
Bardzo ważne w trakcie operacji nowotworów dróg żółciowych jest odtworzenie drogi odpływu żółci, ponieważ w czasie zabiegu wycina się zmienione chorobowo drogi żółciowe. Najlepiej, jeśli po operacji żółć produkowana w wątrobie może odpływać do jelita. W tym celu należy zastąpić wycięty fragment dróg żółciowych odcinkiem jelita cienkiego. Jeśli to niemożliwe, żółć musi odpływać na zewnątrz ciała poprzez dren wyprowadzony na powierzchnię skóry (przetoka żółciowa).
Niektórych chorych nie można zoperować, ponieważ ich stan ogólny oraz choroby towarzyszące wykluczają przeprowadzenie dużej i skomplikowanej operacji. W takim przypadku trzeba zapewnić odpływ żółci, aby nie narastała żółtaczka. W tym celu konieczne może być założenie za pomocą endoskopu stentu (rurka wykonana ze sztywnego plastiku albo z metalowej konstrukcji rozprężającej się wewnątrz dróg żółciowych) do wnętrza zwężonego przez nowotwór przewodu żółciowego, co pozwoli na swobodny odpływ żółci do jelita i ustąpienie żółtaczki. Po tym zabiegu (nazywanym endoskopowym odbarczeniem żółtaczki) poprawia się stan ogólny chorego, co z kolei może w nieodległej przyszłości pozwolić na podjęcie próby leczenia operacyjnego.
W niektórych sytuacjach, kiedy przeprowadzenie operacji radykalnej (czyli wycięcie nowotworu w całości) nie jest możliwe, konieczne może być przeprowadzenie zabiegu paliatywnego, czyli takiego, który nie usuwając choroby, może zlikwidować część jej objawów, a tym samym poprawić stan chorego i jakość jego życia. Zabiegi paliatywne mogą polegać na wspomnianym powyżej endoskopowym wprowadzeniu stentu do dróg żółciowych lub operacyjnym wykonaniu zespolenia fragmentu dróg żółciowych z jelitem (czyli tzw. zespolenia omijającego - jego celem jest umożliwienie odpływu żółci do przewodu pokarmowego z pominięciem odcinka, który z powodu nowotworu był niedrożny).
Ponieważ nowotwory dróg żółciowych są rzadkie, nie do końca znane są czynniki ryzyka ich rozwoju. Zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów dróg żółciowych stwierdzono u osób chorujących na:
- pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych,
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- torbiele dróg żółciowych,
- chorobę Carolego (dziedziczną chorobę charakteryzującą się obecnością licznych torbieli wewnąrzwątrobowych dróg żółciowych),
- zakażenia pasożytnicze,
- kamicę wewnątrzwątrobową.
Źródło: Medycyna Praktyczna
