Oregano – przyprawa szeroko wykorzystywana w kuchni – zawiera liczne witaminy, składniki mineralne i związki biologicznie czynne. Dietetyk dr Dominika Wnęk opisuje skład i właściwości tej rośliny.
Zobacz również:
Poza wymienionymi związkami w oregano znajdują się także flawonoidy (m.in. apigenina, katechina, kwercetyna), garbniki, składniki mineralne (Fe, K, Mg, P, S, Cu, Zn), witaminy (A i β-karoten, C, E, K, B1, B2) oraz kwasy fenolowe (m.in. ferulowy, galusowy, rozmarynowy, chlorogenowy).
Świeże lub suszone liście wykorzystuje się jako przyprawę do sosów, potraw mięsnych, potraw na bazie pomidorów, różnego rodzaju makaronów i zup. Oregano to także niezbędny dodatek do pizzy i spaghetti. Jest ponadto składnikiem popularnych mieszanek przypraw, np. ziół prowansalskich; często łączy się je z bazylią.
Niestety mimo licznych informacji zamieszczonych w internecie o potencjalnych korzyściach zdrowotnych związanych z wykorzystywaniem oregano i olejku z oregano, brakuje badań (a w szczególności dobrze zaplanowanych badań klinicznych przeprowadzonych u ludzi), które by te korzyści potwierdzały.
Rzeczywiście w medycynie ludowej oregano stosowano w infekcjach dróg oddechowych oraz jako środek korzystnie wpływający na działanie układu pokarmowego (bóle brzucha, niestrawność, biegunka).
Ponadto w piśmiennictwie można znaleźć informacje o przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwgrzybiczych właściwościach tej rośliny, należy jednak dodać, że te wnioski wysunięto na podstawie obserwacji na modelu zwierzęcym lub liniach komórkowych. Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku oceny antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych i przeciwnowotworowych właściwości oregano.
Według amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków oregano i olejek z oregano należą do składników żywności "ogólnie uznawanych za bezpieczne" (generally recognized as safe - GRAS). Zwykle oregano jest dobrze tolerowane, rzadko po jego spożyciu zgłaszano występowanie skórnych reakcji alergicznych i zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Stosowanie oregano jako przyprawy jest całkowicie bezpieczne, w przypadku użycia w celach medycznych należy jednak zachować ostrożność, gdyż jej właściwości zdrowotne nie są znane.
Zobacz również:
Oregano z powodzeniem można uprawiać w doniczce, w warunkach domowych, i na bieżąco wykorzystywać w kuchni. Uprawę rozpoczyna się od wysiewu nasion - najlepiej zrobić to późną wiosną lub na początku lata. Aby oregano wykiełkowało, należy je postawić na dobrze nasłonecznionym parapecie. Roślina potrzebuje regularnego podlewania. Ziemia powinna być stale wilgotna, należy jednak uważać, aby nie przelać rośliny, gdyż doprowadzi to do gnicia korzeni. Zgodnie z radami z internetu wilgotność gleby najlepiej kontrolować, zagłębiając w niej palec na głębokość około centymetra. Pozwoli to na ustalenie, czy sucha jest cała ziemia, czy tylko jej wierzchnia warstwa.
Oregano można także ususzyć. Małe i świeże listki trzeba zbierać, gdy roślina zaczyna kwitnąć. Gdy oregano jest w pełni rozkwitu, do ususzenia zbiera się łodygi. Wiąże się je w pęki i wiesza do wysuszenia w ciepłym, suchym miejscu - nie powinno się ich suszyć na słońcu. Wysuszone liście i łodygi przechowuje się w szczelnie zamkniętym pojemniku.
Autor: dr n. med. Dominika Wnęk, dietetyk
