Rośnie zagrożenie zakażeniem odrą. W 2023 roku liczba chorych w Europie wzrosła niemal 45-krotnie. Światowa Organizacja Zdrowia określa ten stan jako "alarmujący". Specjaliści ostrzegają przed nowymi ogniskami wyjątkowo zaraźliwej choroby.

WHO informuje o niepokojącej sytuacji w związku z odrą, na którą zachorowania w 2023 roku wzrosły niemal 45-krotnie w porównaniu z 2022 rokiem. Z 42 tys. zanotowanych przypadków zakażeń, 1/3 pochodzi z Kazachstanu. Zachorowania dotyczą głównie dzieci.

Specjaliści z WHO alarmują, że odra może wykroczyć poza granice Kazachstanu i zagrozić także Europie Wschodniej i Centralnej.

Odra to najbardziej zaraźliwa z chorób

Jak przypominają lekarze, odra znana jest jako najbardziej zaraźliwa ze wszystkich chorób wirusowych. 

Wystarczy, że osoba zakażona wejdzie do pomieszczenia tylko na chwilę, a wirusy przenoszone drogą kropelkową przeniosą się na wszystkich przebywających w miejscu. Co gorsza wirus może rozprzestrzeniać się dalej już na kilka dni, przed wystąpieniem pierwszych objawów. Ponadto pozostaje aktywny oraz zakaźny w powietrzu i na powierzchni nawet przez kilka godzin. W momencie wystąpienia wysypki, chory będzie zakażał jeszcze przez 3 dni. 

Przebieg odry może być ciężki w każdym wieku. Często zaczyna się od wysokiej gorączki i wysypki, która zwykle ustępuje po 10 dniach. Najczęstszymi powikłaniami odry są:

  • zapalenie ucha środkowego,
  • zapalenie płuc,
  • poinfekcyjne zapalenie mózgu, oraz
  • podostre stwardniające zapalenie mózgu. 

Może także dojść do utraty wzroku. Najbardziej zagrożone są niemowlęta, które są za małe, aby otrzymać pierwszą dawkę szczepionki, kobiety w ciąży oraz osoby z osłabionym układem odpornościowym. W czasie ciąży odra może prowadzić do urodzenia martwego dziecka, poronienia i powicia dziecka z niską masą urodzeniową.

Liczby zakażonych są zdaniem WHO niepokojące

"W roku 2023 zakażeniu uległo około 42 200 osób, podczas gdy w całym roku 2022 było to 941. Najwięcej przypadków odry odnotowano w Kazachstanie, Rosji, Kirgistanie oraz Turcji" - przekazał dr Hans Henri P. Kluge, dyrektor regionalny WHO na Europę.

Zdaniem specjalistów z WHO wzrost ten wynika z mniejszej niż zwykle liczby dzieci zaszczepionych podczas pandemii Covid-19. W ubiegłym roku odra dotknęła wszystkie grupy wiekowe - zarówno osoby młode, jak i starsze. 2/5 wszystkich stwierdzanych na świecie przypadków odry dotyczy dzieci w wieku 1-4 lat.

Władze WHO ostrzegają, że wobec stale rosnącej liczby zachorowań potrzebne będą "pilne działania", na przykład kampanie informacyjne i masowe szczepienia. Europejskie kraje proszone są o szybkie wykrywanie ognisk odry i gotowość na dostarczanie większej liczby szczepionek.

Europejczycy szczepią swoje dzieci rzadziej

Według danych WHO wskaźniki zaszczepienia pierwszą dawką szczepionki spadły w Europie z 96 proc. w 2019 roku do 93 proc. w 2022.

W tym samym okresie odsetek szczepień drugą dawką spadł z 92 do 91 proc.

Ten niewielki procentowo spadek oznacza, że ok. 2 mln dzieci nie zostało zaszczepionych w ciągu dwóch lat.

Jak podkreślają przedstawiciele WHO, w związku z ponownym wzrostem liczby podróżujących, migracjami i zniesieniem dystansu społecznego, ryzyko rozprzestrzenienia się odry jest znacznie większe - zwłaszcza w populacjach niedostatecznie zaszczepionych.

Według danych Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru NIZP PZH - PIB w Polsce od 1 stycznia do 30 listopada 2023 r. zgłoszono 33 przypadki odry, natomiast w tym samym okresie roku 2022 odnotowano ich 26.