To jeden z najgroźniejszych nowotworów. Występuje głównie u osób po 40. roku życia. Czerniak może rozwinąć się ze zwykłego pieprzyka, który mamy od dawna lub powstać na nowo. Jego wczesne wykrycie daje szanse na całkowite wyzdrowienie. Zawsze jednak istnieje ryzyko powstania przerzutów, nawet po kilku latach po udanej operacji onkologicznej.
Czy wiesz, że....
- Czerniak jest jednym z najbardziej złośliwych nowotworów. Jego szczególna złośliwość jest spowodowana bardzo dużą skłonnością do przerzutów i niewielką podatnością na leczenie.
- Czerniak wykryty na wczesnym etapie rozwoju może być w 100 procentach uleczalny, dlatego tak ważne jest kontrolowanie znamion występujących na skórze.
- Badania epidemiologiczne wykazują stały wzrost zachorowań na czerniaka. Częstotliwość występowania u rasy białej wzrasta rocznie o około 10 proc. Dlatego zwróć uwagę na swoje znamiona.
- W Polsce czerniak jest na 15. miejscu najczęściej występujących nowotworów złośliwych.
- Liczba śmiertelnych przypadków czerniaka wzrasta szybciej niż w przypadku innych nowotworów złośliwych skóry, zwłaszcza u mężczyzn.
- Rodzinne występowanie czerniaka potwierdza się u 5-10 proc. chorych z tym nowotworem.
Dlatego bardzo ważne są badania profilaktyczne. Koniecznie powinna być zbadana zmiana, która zaczyna się zmieniać i posiada następujące cechy:
- nieregularne brzegi,
- zmiana jest niesymetryczna,
- kilka kolorów,
- szybko się powiększa,
- jej powierzchnia łuszczy się, krwawi, swędzi,
- zmiana jest duża, powyżej 5 mm,
- pojawił się odczyn zapalny w obrębie znamienia.
Ponadto regularnie znamiona powinny badać osoby z grup ryzyka (osoby o jasnej skórze i włosach, występowanie czerniaka w rodzinie, osoby z licznymi znamionami, osoby często opalające się).
Należy pamiętać, że czerniak może powstać w obrębie znamienia jak również w skórze niezmienionej.
Czerniak rozwija się w 20-30 proc. z istniejących wcześniej znamion melanocytowych. Dlatego tak istotne jest kontrolowanie wszystkich zmian skórnych w celu wykluczenia tych, które mogą przekształcić się w czerniaka.
W trakcie badania podejrzanej zmiany na skórze kluczowe jest rozróżnienie znamienia melanocytowego od plamy melanocytowej gdyż plamy nie ulegają zezłośliwieniu, a znamiona mogą ulec takiej przemianie. Ponadto należy odróżnić znamię od innych nieprawidłowości występujących na skórze ale mających charakter łagodny i nie zagrażających życiu np.: brodawek łojotokowych, gruczolaków, kaszaków, włókniaków itp.
W profilaktyce czerniaka niezwykle przydatne jest badanie dermoskopowe. W sposób całkowicie bezpieczny i nieinwazyjny daje możliwość stwierdzenia czy znamię jest bezpieczne, podejrzane lub czy jest to zmiana złośliwa wymagająca natychmiastowej interwencji chirurgicznej.
Zaletą dermatoskopii komputerowej jest nie tylko wysoka precyzja i obiektywność badania ale także możliwość przechowywania danych pacjenta i wykonania badania porównawczego w odpowiednim czasie.
