Nie tylko w pełnym słońcu na plaży, ale też podczas pieszych wędrówek w górach czy też na placu zabaw w mieście - na szkodliwe promieniowanie UV jesteśmy narażeni zawsze, gdy przebywamy na słońcu w słoneczny lub letni dzień.
Dlaczego promieniowanie UV jest tak niebezpieczne? Promienie UVA i UVB są niewidzialne. Ten zabójczy duet równocześnie oddziałuje na komórki naskórka, czyli zewnętrzną warstwę skóry powodując oparzenia - promieniowanie UVB, jak też na najgłębsze warstwy skóry właściwej uszkadzając DNA w obrębie komórek - promieniowanie UVA. Zatem nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV to nie tylko starzenie się skóry, ale też uszkodzenie komórek, które z kolei może prowadzić do występowania nowotworów skóry.
Nasza skóra pamięta każdą sytuację, kiedy doznaliśmy uszkodzenia przez słońce. Dlatego bez względu na wiek powinniśmy ją chronić. Nie ma prostszej metody niż zapobiegać nowotworom skóry!
Proste zasady ochrony przed promieniowaniem słonecznym
- Użyj kremu z filtrem UV - 50+
- Włóż czapeczkę na głowę - zakrywającą kark i uszy
- Unikaj aktywności na słońcu między godziną 10 a 14
- Wybieraj koszulki z rękawem chroniące ramiona
- Chroń oczy okularami z filtrem UV
- Obserwuj, czy na Twojej skórze nie pojawiły się nowe znamiona lub stare uległy zmianie
Nowe przebarwienia czy znamiona pojawiają się na naszej skórze przez cały. Zwykle najwięcej jednak zauważyć można po lecie. Szczególnie, jeśli nie chroniliśmy odpowiednio naszej skóry przed promieniowaniem UV. Dlaczego tak ważna jest ich kontrola?
Wczesne rozpoznanie czerniaka daje aż 97% szans na całkowite wyleczenie. Czerniak jest jednym z najłatwiejszych do zdiagnozowania nowotworów, ponieważ rozwija się na powierzchni skóry, najczęściej na odsłoniętych częściach ciała. Może powstawać na skórze wcześniej niezmienionej lub w zakresie istniejących już znamion.
Badanie przeprowadzane u specjalisty jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne. Lekarz dokładnie ogląda skórę całego ciała, włącznie ze skórą głowy, stopami, skórą między palcami, a także okolicą narządów płciowych. Wykorzystuje w tym celu dermatoskop - urządzenie, które pozwala na 10‑krotne powiększenie i dodatkowe oświetlenie obserwowanego obszaru.
Podstawą wczesnego wykrycia zmiany nowotworowej jest wiedza, jak rozpoznać czerniaka oraz regularna i dokładna obserwacja skóry, którą można prowadzić samodzielnie. Pomoże w tym Czerniakowe Abecadło, czyli proste kryteria rozpoznania czerniaka.
Kryteria ABCDE czerniaka to:
A - asymetria np. znamię "wylewające się" na jedną stronę
B - brzegi nieregularne, nierównomierne, posiadające zgrubienia
C - czerwony lub czarny i niejednolity kolor
D - duży rozmiar, wielkość zmiany: powyżej 0,5 cm
E - ewolucja, czyli postępujące zmiany zachodzące w znamieniu
Wszystkie znamiona, narośla czy pieprzyki, które budzą niepokój i wydają się podejrzane, jak najszybciej powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga-onkologa i w razie jakichkolwiek wątpliwości wycięte. Objawy takie jak swędzenie, krwawienie i pękanie znamienia również są sygnałem alarmowym i wymagają natychmiastowej konsultacji.
Czerniakowe Abecadło to proste narzędzie, które może uratować zdrowie i życie!
Prof. dr hab. n.med. Piotr Rutkowski
Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowy Instytut Badawczy
Artykuł jest częścią kampanii społecznej "Planuję długie życie" realizowanej w ramach Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030, finansowanej ze środków Ministra Zdrowia.
Przeczytaj więcej na temat kampanii Planuję długie życie
