Już ponad dwa miliony dwieście tysięcy potencjalnych dawców szpiku jest zarejestrowanych w polskiej bazie Pol-Transplant, a ponad milion dziewięćset tysięcy w bazie Fundacji DKMS. Dawcy mogą pomóc osobom chorującym na nowotwory krwi, na przykład na białaczkę. Tak liczne bazy dają nam pod tym względem trzecie miejsce w Europie i piąte na świecie.
Rocznie w polskiej bazie rejestruje się teraz średnio około stu tysięcy nowych osób. Proszę pamiętać, że ta baza troszkę się nasyca. Rodzi się mniej młodych ludzi. Ta liczba stu tysięcy rocznie jest bardzo satysfakcjonująca. Reguły się nie zmieniają: mogą zgłosić się ludzie między 18. a 55. rokiem życia, relatywie zdrowi, bez dużej otyłości, lekka nadwaga nie jest przeszkodą, praktycznie dawcą może zostać prawie każdy - opisuje w rozmowie z naszym dziennikarzem prezes Fundacji DKMS Ewa Magbucka-Bowkiewicz. Warunkiem, by zostać potencjalnym dawcą szpiku i zarejestrować się w bazie, jest też masa ciała powyżej pięćdziesięciu kilogramów.
Fundacja DKMS zapewnia, że proces rejestracji nie jest skomplikowany. Wystarczy wejść na stronę fundacji i wypełnić formularz rejestracyjny. W ciągu 2 dni od wypełnienia zgłoszenia na podany adres wysłany zostaje pakiet rejestracyjny zawierający pałeczki do poboru wymazu z jamy ustnej oraz formularz do wypełnienia. Pałeczki (koniecznie dwie) wraz z poprawnie wypełnioną deklaracją należy odesłać pocztą na adres fundacji. Koszt rejestracji, przesyłki i przeprowadzenie badania zgodności antygenowej HLA potencjalnych dawców jest w całości pokrywany przez Fundację DKMS.
Według statystyk Fundacji DKMS w ciągu 10 lat od rejestracji, maksymalnie 5 na 100 zarejestrowanym osób zostaje rzeczywistym dawcą. Proces poprzedzający oddanie szpiku składa się z trzech etapów. Na początku, zarejestrowana osoba otrzymuje telefon z fundacji z informacją o bliźniaku genetycznym, który potrzebuje pomocy. Gdy dawca może i wyrazi chęć podzielenia się cząstką siebie, umawiany jest do najbliższej przychodni, aby oddać próbki krwi, co umożliwi ostateczne potwierdzenie zgodności genetycznej bliźniaków.
Etapem bezpośrednio poprzedzającym oddanie szpiku są kompleksowe badania, wykluczające wszelkie zagrożenia. Dopełnienie wszelkich formalności, dotyczących badań oraz zwolnienia z pracy lub szkoły, odbywa się we wsparciu Fundacji DKMS.
Jeżeli w wyniku przeprowadzonych badań dawca kwalifikuje się do pobrania, może być ono wykonane na dwa różne sposoby. W 80 proc. przypadków jest to pobranie krwiotwórczych komórek macierzystych z krwi obwodowej. Wcześniej dawca przez 4 dni przyjmuje czynnik wzrostu, aby zwiększyć ilość komórek we krwi. Następnie komórki są pobierane poprzez dojścia dożylne, zakładane na ramionach. Krew przepływa z jednego ramienia poprzez tzw. separator komórek i wraca drugim wejściem do organizmu dawcy. Całość zabiegu trwa około 4 godziny i nie wymaga hospitalizacji.
Kolejną metodą jest pobrane szpiku kostnego z talerza kości biodrowej. Zabieg trwa jedynie godzinę, odbywa się w znieczuleniu ogólnym, dlatego dawca podlega hospitalizacji od 2 do 3 dni. W ciągu 48 godzin od pobrania komórek macierzystych, odbywa się przeszczepienie, czyli transfer komórek od dawcy do biorcy, które w ramach tzw. "zadomowienia" przenoszone są przez krew w organizmie i samodzielnie umieszczają się w przestrzeni szpiku kostnego pacjenta. Czas rekonwalescencji dawcy po każdym z opisanych zabiegów trwa przeważnie do 5 dni, a ubytek szpiku ulega całkowitej regeneracji już po około 2-3 tygodniach.
Nowotwory krwi to termin określający złośliwe choroby szpiku kostnego lub układu krwiotwórczego, w których normalne tworzenie krwi jest zaburzone przez niekontrolowane namnażanie się zmutowanych komórek krwi. Z powodu tych komórek krew nie może już wykonywać swoich podstawowych zadań, takich jak zwalczanie infekcji, transport tlenu czy zatrzymywanie krwawienia.
Fundacja DKMS podkreśla w materiałach edukacyjnych, że pacjenci z nowotworami krwi często mogą przezwyciężyć tę chorobę jedynie dzięki przeszczepieniu krwiotwórczych komórek macierzystych od zgodnego Dawcy. W przypadku białaczki i chłoniaków złośliwych transplantacja zdrowych komórek macierzystych jest często jedyną szansą na wyleczenie.
Seria chorób nowotworowych, w których występuje patologicznie zwiększona proliferacja niedojrzałych, a zatem niefunkcjonalnych białych krwinek. Chłoniaki złośliwe dzielą się na chorobę Hodgkina (limfogranulomatoza) i chłoniaki nieziarnicze (białaczka limfatyczna) według ich różnych cech. Złośliwa zmiana tkanki limfatycznej z obrzękiem węzłów chłonnych i patologicznym powiększeniem śledziony. Chłoniaki złośliwe dzielą się ze względu na ich różne cechy na chorobę Hodgkina (limfogranulomatoza) i chłoniaki nieziarnicze (białaczka limfatyczna), które wywodzą się z węzłów chłonnych.
