Rak jelita grubego to jeden z częstszych nowotworów złośliwych. Chorują zarówno kobiety, jak i mężczyźni. U obu płci jest na drugim miejscu, jeśli chodzi o częstość występowania. W przypadku pań wyprzedza go tylko rak piersi, w przypadku panów rak płuc.
Uwaga na nieodpowiedni tryb życia i czynniki genetyczne
Rak jelita grubego stanowi około 10 procent wszystkich nowotworów złośliwych. Lekarze muszą cały czas myśleć o tym, by wykrywać go we wczesnym stadium – mówi w rozmowie z RMF FM prof. Marek Hartleb, ordynator Oddziału Gastroenterologii i Hepatologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Katowicach. Podobnie jak w przypadku innych nowotworów, znaczącym czynnikiem, który może powodować raka jelita grubego jest nieodpowiedni tryb życia. Dieta bogata w tłuszcze, uboga w warzywa i owoce, używki: alkohol i papierosy, brak ruchu, nadwaga i otyłość to czynniki, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego – wylicza ordynator. Spore znaczenie mają też uwarunkowania genetyczne. U osób, u których w rodzinie występował rak jelita grubego, ryzyko wystąpienia tego nowotworu jest większe. Chodzi zwłaszcza o krewnych pierwszego stopnia. Jeżeli chorowali rodzice, rodzeństwo, to ryzyko rośnie – wyjaśnia prof. Hartleb. Takie osoby powinny wcześniej zacząć się badać.
Kto jest w grupie ryzyka?
W ogólnej populacji wyróżnia się trzy grupy ryzyka wystąpienia raka jelita grubego. Średnie ryzyko dotyczy osób po 50 roku życia. O podwyższonym ryzyku mówimy w przypadku osób, których krewni mieli raka lub polipa gruczołowego w jelicie grubym. Do tej grupy zalicza się także osoby z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelita o długim okresie trwania. Jeżeli choroba trwa dłużej niż 8 lat, wymaga się regularnych badań kolonoskopowych. Narażone są także kobiety, które przed 50 rokiem życia miały raka macicy lub raka jajnika, a także kobiety, które są po radioterapii z powodu raka szyjki macicy – wyjaśnia profesor Hartleb. Trzecia grupa o najwyższym ryzyku wystąpienia nowotworu jelita grubego to osoby, u których występują uwarunkowane genetycznie zespoły polipowatości.
Jak wykrywa się nowotwór jelita grubego?
W przypadku raka jelita grubego stosuje się badania przesiewowe. Dotyczą zdrowej populacji w wieku od 50 do 65 lat. Wtedy poszukujemy wczesnych postaci raka lub postaci prekursorowych, którymi są polipy gruczołowe. U osób, u których istnieje obciążający wywiad rodzinny badania przesiewowe rozpoczyna się 10 lat wcześniej, czyli od 40 roku życia – tłumaczy prof. Hartleb. Badania przesiewowe są konieczne, bo przez długi czas rak jelita grubego może nie dawać żadnych objawów. Kiedy się pojawią, zwykle jest to już późna postać nowotworu.
Jakie są objawy raka jelita grubego?
Trzeba być uwrażliwionym na takie objawy, jak obecność krwi w stolcu, nie tylko tej widocznej, ale również tzw. utajonego krwawienia, które wykrywa się odpowiednimi testami. Alarmowym objawem jest również zaburzenie rytmu wypróżnień, występowanie pustych parć (parcie bez wypróżnienia). Mogą pojawić się luźne stolce albo zaparcia u osób, które dotychczas nie miały takich problemów. Niewielkie spadki masy ciała również są objawem, który zmusza do wykluczenia raka jelita grubego – wylicza prof. Hartleb. W przypadku podejrzenia tego nowotworu przeprowadza się endoskopię dolnego odcinka przewodu pokarmowego czyli kolonoskopię.
Zobacz również:
Jak się ustrzec przed nowotworem?
Co zrobić, żeby uniknąć choroby? Stosować odpowiednią dietę, która nie zawiera zbyt dużo tłuszczu i jest bogata w błonnik. Unikać używek. Poza tym badać się ! To jest profilaktyka nie tylko raka jelita grubego, ale także innych nowotworów przewodu pokarmowego. Trzeba propagować zdrowy styl życia. To na pewno się opłaca – podsumowuje prof. Marek Hartleb.
