Premier Donald Tusk ogłosił w Sejmie, że w czerwcu przestanie obowiązywać unijny mechanizm ATM, zezwalający na bezcłowy import towarów z Ukrainy. „Wracamy do sytuacji sprzed wojny, jeśli chodzi regulacje na granicy” – stwierdził premier.
- Od 5 czerwca 2025 r. kończy się bezcłowy import towarów z Ukrainy (mechanizm ATM).
- Polska wraca do wcześniejszych regulacji granicznych.
- Decyzja podjęta po protestach rolników i kampanii rządu Tuska.
- Tusk krytykuje poprzedni rząd za zgodę na liberalizację handlu.
- Mechanizm ATM wprowadzono w 2022 r., by wesprzeć Ukrainę podczas wojny.
Premie o kampanii na rzecz wycofania mechanizmu
Kiedy wygraliśmy wybory, jedną z pierwszych naszych decyzji było wymuszenie natychmiastowego skorygowania mechanizmu ATM (autonomiczne środki handlowe - PAP), żeby wprowadzić jakieś kwoty, ale to był dopiero początek. Później rozpocząłem kampanię razem z moimi ministrami, żeby Unia zrezygnowała z mechanizmu ATM, który zliberalizował handel z Ukrainą - powiedział Donald Tusk podczas posiedzenia plenarnego Sejmu.
Premier zaznaczył, że rząd chce pomagać Ukrainie w wojnie z Rosją, ale nie może się to odbywać kosztem polskich producentów, przede wszystkim rolników.
I uzyskaliśmy to - od 5 czerwca nie będzie tego mechanizmu. Wracamy do sytuacji sprzed wojny, jeśli chodzi regulacje na granicy - podkreślił.
Tusk obwinia Morawieckiego
Szef rządu zaznaczył, że wprowadzenie przez Unię Europejską mechanizmu ATM "otworzyło na oścież polską granicę dla ukraińskich produktów, szczególnie rolnych, sprowadzanych bez żadnej kontroli". Dodał, że tę decyzję zaakceptował rząd Mateusza Morawieckiego.
Wtedy nie powiedziałem złego słowa. Ale wystarczyły trzy, cztery miesiące, żeby się zorientować, że ten mechanizm nie jest sensowny, że zagraża stabilności polskiego rynku. I trzeba było podjąć działania, żeby to zablokować - przede wszystkim chodziło wtedy o zboże, ale nie tylko. (...) Myśmy widzieli codziennie tysiące wagonów wypełnionych zbożem, jadących do Polski, a wy mówiliście przez kamerami, że wszystko jest świetne - zaznaczył Tusk, zwracając się do posłów PiS.
Premier zapewnił, że rząd będzie dbał o polskie interesy gospodarcze, nawet jeśli będą "w konfrontacji" z interesami ukraińskimi.
"Ja nie mam z tym problemu, bo nikt mi nie powie, że jestem antyukraiński, jeśli chodzi o wojnę ukraińsko-rosyjską" - podkreślił Donald Tusk.
Mechanizm miał pomóc niszczonej przez wojnę Ukrainie. Wywołał protesty w Polsce
UE wprowadziła mechanizm autonomicznych środków handlowych (ATM) w czerwcu 2022 r., po rozpoczęciu przez Rosję wojny w Ukrainie. ATM umożliwia bezcłowy wjazd wszystkich ukraińskich produktów do krajów Unii Europejskiej. W 2023 r. termin obowiązywania tego rozwiązania przedłużono o rok.
W styczniu 2024 roku Komisja Europejska zaproponowała przedłużenie działania ATM przy jednoczesnym wprowadzeniu maksymalnych kwot na niektóre produkty w celu ochrony rynku UE. Dotyczyły one jaj, drobiu, cukru, owsa, kukurydzy, kaszy i miodu.
W związku z liberalizacją handlu przez Polskę przelała się fala protestów rolników, którzy aby zademonstrować swój sprzeciw, blokowali przejścia graniczne z Ukrainą.
Mechanizm ATM będzie obowiązywać do 5 czerwca 2025 r.