„Nietrzymanie moczu (NM) według definicji niezależny od woli wyciek moczu, który może być objawem wielu schorzeń i w zależności od przyczyny rozróżniamy kilka rodzajów” – pisze dr Tomasz Wiatr, urolog ze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.
Do najczęstszych rodzajów NM należą: wysiłkowe nietrzymanie moczu, nietrzymanie moczu z parcia, czyli tzw. pęcherz nadreaktywny, mieszane NM (połączenie wysiłkowego NM i pęcherza nadreaktywnego) oraz inne typy nietrzymania moczu.
Czym jest wysiłkowe nietrzymanie moczu?
Wysiłkowe nietrzymanie moczu to objaw polegający na mimowolnym gubieniu moczu podczas wysiłku, kichania lub kaszlu, czyli wykonywaniu czynności, w których uruchamiamy mięśnie tłoczni brzusznej, które powodują wzrost ciśnienia w brzuchu. Początkowo mocz gubiony jest przy dużym wysiłku fizycznym, stopniowo jednak nawet niewielka aktywność fizyczna powoduje jego wyciek. W najcięższych postaciach nietrzymanie moczu występuje także w spoczynku. Jest to najczęstszy typ nietrzymania moczu, spowodowany nieprawidłowym mechanizmem zamknięcia cewki moczowej. Istnieją dwa typy wysiłkowego NTM, które często współistnieją:
- anatomiczny (gdzie występuje nadmierna ruchomość pęcherza i cewki moczowej
- zwieraczowy (w którym mamy do czynienia z osłabieniem mięśnia zwieracza cewki)
Jakie są główne przyczyny wysiłkowego NM?
Przyczyny wysiłkowego NM u kobiet:
- poród
- niedobory hormonalne związane z okresem przekwitania
- wrodzony defekt tkanki łącznej
- przebyte operacje na cewce moczowej
- stan po radioterapii
Przyczyny wysiłkowego NTM u mężczyzn:
- uszkodzenie zwieraczy np. w trakcie operacji gruczołu krokowego z powodu nowotworu np TURP lub prostatektomia radykalna.
- łagodny rozrost gruczołu krokowego
- operacja odbytnicy
- Stan po radioterapii
- uraz z następowym uszkodzeniem cewki moczowej.
Czym jest naglące nietrzymanie moczu?
Naglące nietrzymanie moczu to wywołane autonomicznymi, niezależnymi od woli skurczami pęcherza na skutek nadmiernej aktywności jego mięśni gładkich (m. wypieracza). Pacjent odczuwa silną i niepohamowaną potrzebę oddania moczu, często niewspółmierną do stopnia wypełnienia pęcherza. Nadaktywność wypieracza może towarzyszyć patologiom pęcherza moczowego (kamica, zakażenia) lub schorzeniom centralnego układu nerwowego. W części przypadków nie można ustalić przyczyn opisywanego objawu. Naglącemu nietrzymaniu moczu może towarzyszyć częste oddawanie moczu w dzień i w nocy oraz stałe uczucie parcia na mocz niezależnie od stopnia wypełnienia pęcherza.
Jakie są inne typy nietrzymania moczu?
Postać mieszana - łącząca w sobie przyczyny i cechy wysiłkowego oraz naglącego nietrzymania moczu. Ciągłe nietrzymanie moczu - objaw polegający na stałym wycieku moczu. Pozacewkowe nietrzymanie moczu - wyciek moczu inną drogą niż ujście zewnętrzne cewki moczowej, np. przez przetokę pęcherzowo-pochwową. Sytuacyjne- występujące w określonych sytuacjach, np. w czasie śmiechu lub stosunku seksualnego.
Jak można to leczyć?
Leczenie zachowawcze: - Leczenie otyłości i zmniejszenie masy ciała - Zalecane jest wyeliminowanie lub zmiana leków, których działaniem niepożądanym może być nietrzymanie moczu. - Leczenie zaburzeń perystaltyki przewodu pokarmowego - Ograniczenie przyjmowanych płynów, kofeiny - Trening pęcherza - Trening mięśni dna miednicy (PFMT) - Stymulacja elektryczna i magnetyczna Leczenie farmakologiczne: - Leki antymuskarynowe (antycholinergiczne) - Leki adrenergiczne - Duloksetyna - Estrogeny - Desmopresyna Leczenie operacyjne u kobiet z niepowikłanym WNM: Operacje otwarte i laparoskopowe, Taśmy podcewkowe (mid-urethral slings), Minislingi (single-incision slings), Taśmy z możliwością regulowania napięcia (adjustable slings), Iniekcje okołocewkowe (bulking agents).