Radość, duma i oczekiwanie, ale też niepokój, czy stan zdrowia pozwoli pomóc – te i wiele innych emocji odczuwają osoby, które zdecydowały się zarejestrować jako dawcy szpiku i krwiotwórczych komórek macierzystych. 13 października obchodzimy ich święto – Ogólnopolski Dzień Dawcy Szpiku. W tym dniu szczególnie doceniamy osoby, które zadeklarowały chęć pomocy chorym na nowotwory krwi. Pomocy, która daje szansę na uratowanie komuś życia. Jak zostać dawcą i czy jest się czego obawiać?

W Polsce zarejestrowanych jest ponad 1,3 mln potencjalnych Dawców szpiku i komórek macierzystych. I chociaż codziennie 19 osób ma okazję zostać Dawcą szpiku, to nadal aż 20 procent chorych nie znajduje swojego Dawcy. Dlaczego? - Nasz genotyp jest bardzo różnorodny. Szanse na znalezienie "bliźniaka genetycznego" (osoby, której antygeny zgodności tkankowej są takie same, jak nasze) są bardzo niskie. Prawdopodobieństwo wynosi 1:20 000, a w przypadku rzadkiego genotypu aż 1 do kilku milionów. Dlatego tak bardzo ważne jest to, aby jak najwięcej osób rejestrowało się jako potencjalni dawcy - mówi prof. Wiesław Jędrzejczak, Konsultant Krajowy w dziedzinie hematologii.

1. Sprawdź czy możesz zostać dawcą

Podjęcie świadomej i dobrze przemyślanej decyzji o dołączeniu  do bazy potencjalnych dawców  szpiku to już połowa sukcesu, jednak aby to zrobić, należy spełnić pewne kryteria.  Dawcą komórek macierzystych  z krwi lub szpiku może zostać każdy zdrowy człowiek pomiędzy 18. a 55. rokiem życia, ważący powyżej 50 kilogramów.

2. Zarejestruj się

Proces rejestracji nie jest skomplikowany. Wystarczy wejść  na stronę  fundacji www.dkms.pl i wypełnić  formularz  rejestracyjny. W  ciągu  2 dni od wypełnienia  zgłoszenia, na podany adres wysłany zostaje pakiet rejestracyjny zawierający pałeczki do  poboru wymazu z jamy ustnej  oraz formularz do wypełnienia. Pałeczki (koniecznie dwie) wraz z poprawnie  wypełnioną deklaracją  należy  odesłać  pocztą  na  adres fundacji.  Koszt rejestracji, przesyłki i przeprowadzenie badania  zgodności antygenowej  HLA potencjalnych  dawców  jest  w całości pokrywany przez Fundację DKMS.

3. Twój bliźniak genetyczny potrzebuje pomocy

Według statystyk Fundacji DKMS,  w ciągu 10 lat od rejestracji, maksymalnie 5 na 100 zarejestrowanym osób zostaje rzeczywistym dawcą. Proces poprzedzający oddanie szpiku składa się z trzech  etapów.  Na  początku,  zarejestrowana  osoba otrzymuje  telefon z fundacji z informacją o bliźniaku genetycznym, który potrzebuje pomocy. Gdy dawca może i wyrazi chęć podzielenia się cząstką  siebie,  umawiany  jest  do  najbliższej  przychodni aby oddać próbki krwi, co umożliwi ostateczne potwierdzenie zgodności genetycznej bliźniaków.

Etapem, bezpośrednio poprzedzającym oddanie szpiku są kompleksowe  badania, wykluczające wszelkie zagrożenia. Dopełnienie wszelkich formalności, dotyczących badań oraz zwolnienia z pracy lub szkoły, odbywa się we wsparciu Fundacji DKMS.

4. Czas na pobranie komórek macierzystych

Jeżeli  w wyniku przeprowadzonych  badań,  dawca kwalifikuje  się  do pobrania, może być ono wykonane na dwa różne sposoby. W  80% przypadków  jest to pobranie  krwiotwórczych  komórek macierzystych z krwi obwodowej. Wcześniej dawca  przez  4  dni  przyjmuje  czynnik  wzrostu,  aby zwiększyć  ilość  komórek  we  krwi. Następnie komórki  są  pobierane poprzez  dojścia  dożylne, zakładane na ramionach. Krew przepływa z jednego ramienia poprzez tzw. separator komórek i wraca drugim  wejściem  do organizmu dawcy. 

Całość  zabiegu  trwa  około  4  godziny i  nie  wymaga hospitalizacji. Kolejną metodą jest pobrane szpiku kostnego z talerza kości biodrowej. Zabieg trwa jedynie godzinę, odbywa się w znieczuleniu ogólnym, dlatego dawca podlega hospitalizacji od 2 do 3 dni. W  ciągu  48  godzin  od pobrania  komórek  macierzystych,  odbywa przeszczepienie,  czyli  transfer komórek  od  dawcy  do  biorcy,  które  w  ramach  tzw. "zadomowienia" przenoszone są przez krew w organizmie i samodzielnie umieszczają się w przestrzeni szpiku kostnego pacjenta. Czas rekonwalescencji dawcy po każdym z opisanych zabiegów trwa przeważnie do 5 dni ,a ubytek szpiku ulega całkowitej regeneracji już po około 2-3 tygodniach.

5. Misja wykonana -podarowałeś szansę na życie!

Każdemu dawcy, w zależności od liczby pobrań, przysługuje odznaka "Dawcy Przeszczepu" lub "Zasłużonego Dawcy Przeszczepu", z którymi wiążą się pewne uprawnienia. Jednak nie to jest w tym wszystkim najważniejsze. Podarowanie szansy na życie jest dobrem samym w sobie, a osoby, które miały okazję przeżyć to na "własnej skórze" mówią o poczuciu ogromnej radości, satysfakcji lub nawet spełnienia. Warto więc poświęcić te kilka minut na rejestrację, bo może na lepsze zmienić życie więcej niż jednej osoby.