Nagły silny ból brzucha może być objawem wielu dolegliwości. Zazwyczaj nasila się przy kaszlu, ruchach czy zmianie pozycji ciała. Taki ból świadczy zwykle o chorobie wymagającej pilnej interwencji medycznej, w wielu wypadkach leczenia operacyjnego. Czego może być oznaką? Wyjaśnia lekarz Anna Karkosz.

Przyczyn nagłego silnego bólu brzucha może być bardzo wiele. Najczęstsze z nich to choroby toczące się wewnątrz jamy brzusznej lub miednicy, np.:

  • zapalenie wyrostka robaczkowego,
  • perforacja przewodu pokarmowego,
  • zapalenie uchyłków jelita grubego,
  • ostre zapalenie żołądka i jelit,
  • kolka żółciowa,
  • ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego,
  • ostre zapalenie dróg żółciowych,
  • ostre zapalenie trzustki,
  • kamica nerkowa,
  • ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek,
  • ostre zapalenie pęcherza moczowego,
  • zator tętnicy krezkowej
  • zakrzepica żył trzewnych,
  • tętniak aorty brzusznej.


Dodatkowo u kobiet ostry ból brzucha może być spowodowany:

  • ostrym zapaleniem przydatków,
  • ciążą pozamaciczną,
  • skrętem lub torbielą przydatków.


Czasami nagły silny ból brzucha stanowi objaw chorób metabolicznych lub chorób toczących się poza jamą brzuszną, np.:

  • zawałem serca,
  • zapaleniem mięśnia sercowego lub osierdzia,
  • zapaleniem płuc i opłucnej,
  • zatorowością płucną,
  • zwiększonym stężeniem wapnia we krwi,
  • przełomem tarczycowym lub nadnerczowym,
  • nadwrażliwością pokarmową,
  • porfirią,
  • kwasicą ketonową.


Przyczyn ostrego bólu brzucha jest jeszcze znacznie więcej, dlatego diagnostyka przyczyn bólu może nie być prosta.

Cytat

Większość pacjentów doświadcza go przynajmniej raz w życiu

Nagły silny ból brzucha jest objawem stosunkowo częstym. Biorąc pod uwagę, jak wiele chorób może prowadzić do ostrego bólu brzucha, należałoby stwierdzić, że większość pacjentów doświadcza go przynajmniej raz w życiu.

Charakterystyka bólu

Ostry ból brzucha charakteryzuje się nagłym początkiem. Jest to zwykle ból silny, dobrze odgraniczony, najmocniej odczuwany w miejscu zmienionym chorobowo. Nasila się przy ruchach, kaszlu, głębokim oddechu lub zmianie pozycji ciała. Bólowi mogą towarzyszyć inne objawy, np. gorączka, wymioty, biegunka, wzdęcia, dolegliwości bólowe przy oddawaniu moczu.

Lekarz w trakcie badania pacjenta z ostrym bólem brzucha może stwierdzić zwiększone napięcie mięśni brzucha, a także inne nieprawidłowości w zależności od powodu wywołującego dolegliwości (np. wyczuwalny opór w jamie brzusznej w przypadku guza, objawy typowe dla kolki nerwowej lub zapalenia pęcherzyka żółciowego).

Co robić, gdy bardzo boli?

W przypadku wystąpienia nagłego silnego bólu brzucha należy pilnie skonsultować się z lekarzem. Jeśli dolegliwości narastają w ciągu kilku dni i nie są bardzo nasilone, można w pierwszej kolejności udać się do lekarza rodzinnego, który zadecyduje o konieczności dalszej diagnostyki i leczenia. Natomiast jeśli ból jest bardzo silny i towarzyszą mu inne niepokojące objawy, należy udać się do szpitala lub wezwać pogotowie ratunkowe.

Jak diagnozuje to lekarz?

Zobacz również:

Dlaczego boli brzuch? "Każda zmiana w naszym organiźmie powinna wzbudzić naszą czujność"

Dlaczego boli brzuch? "Każda zmiana w naszym organiźmie powinna wzbudzić naszą czujność"
Lekarz rozpoznaje ostry ból brzucha na podstawie dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta oraz badania fizykalnego brzucha. Nagły silny ból brzucha jest jedynie nieswoistym objawem wielu chorób. W związku z tym konieczna jest diagnostyka przyczyny bólu. W tym celu zwykle konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych (m.in. morfologia, białko C-reaktywne, badanie ogólne moczu i inne w zależności od konkretnej sytuacji klinicznej) oraz badań obrazowych.

Podstawowym badaniem obrazowym jest USG jamy brzusznej. Czasami konieczne jest także wykonanie innych badań, np. tomografii komputerowej jamy brzusznej, RTG przeglądowego jamy brzusznej czy RTG klatki piersiowej.

Sposoby leczenia

Leczenie ostrego bólu brzucha jest uzależnione od wywołującej go przyczyny. Objawowo u każdego pacjenta można zastosować leki przeciwbólowe. Ponadto mogą być konieczne antybiotykoterapia lub inne postępowanie przyczynowe (np. leczenie zawału serca manifestującego się jako ból w nadbrzuszu).

Część chorób objawiających się ostrym bólem brzucha wymaga leczenia operacyjnego (np. tętniak aorty brzusznej, perforacja przewodu pokarmowego czy ostre zapalenie wyrostka robaczkowego).

Ostry ból brzucha zwykle ustępuje po leczeniu objawowym (leki przeciwbólowe, rozkurczowe). Istotne jest jednak głównie skuteczne leczenie przyczyny dolegliwości bólowych. Na ogół wdrożenie odpowiedniego leczenia skutkuje wyleczeniem pacjenta. Jednak część chorób objawiających się silnym bólem brzucha należy traktować jako stan zagrożenia życia, np. tętniak aorty brzusznej, zator tętnicy krezkowej.

Dalsze leczenie jest uzależnione od przyczyny ostrego bólu brzucha. Część pacjentów może nie wymagać dalszej diagnostyki i leczenia (np. jednorazowy epizod ostrego zapalenia pęcherza moczowego u poza tym zdrowej kobiety). Większość pacjentów będzie jednak wymagała kontroli w poradni POZ lub w odpowiednich poradniach specjalistycznych. Częstość wizyt i badań kontrolnych ustala indywidualnie lekarz prowadzący.

Źródło: Medycyna Praktyczna