Syreny alarmowe zawyły w południe w stolicy dla uczczenia 82. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. "Pamiętamy o bohaterach, którzy podjęli walkę o ludzką godność" - napisał prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.
Uroczystości upamiętnienia 82. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim rozpoczęły się w sobotę o godzinie 12 wyciem syren alarmowych.
W głównej części uroczystości przy pomniku Bohaterów Getta Warszawskiego udział wzięli przedstawiciele społeczności żydowskiej, kombatanci, Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata, przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, dyplomaci, przedstawiciele polskich instytucji kultury oraz mieszkańcy stolicy.
Podczas uroczystości przypomniano między innymi słowa zmarłego w lutym br. Mariana Turskiego, które wypowiedział podczas obchodów 80. rocznicy wybuchu powstańczego zrywu. "Nasza cywilizacja przyswoiła sobie co najmniej kilkanaście symboli oporu i bohaterstwa. Mam prawo powiedzieć, że w 1943 r. powstańcy z getta przekształcili ulice nas otaczające – Gęsią, Miłą, Niską, Muranowską - w żydowskie Termopile, w powtórzoną żydowską Masadę, w żydowskie Westerplatte" - mówił wówczas dziennikarz, historyk i były więzień obozu koncentracyjnego Auschwitz.
Uroczystości zakończyły modlitwa za zmarłych "El Male Rachamim", którą odmówił Meir Hoss, syn Ocalałych z Otwocka, oraz kadisz odmówiony przez rabina Stasa Wojciechowicza.
Złożono także kwiaty i wieńce pod pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego.
Rocznicę wybuchu zrywu uczcił także prezydent m. st. Warszawy Rafał Trzaskowski.
"Chodziło tylko o wybór sposobu umierania. 82 lata temu wybuchło pierwsze z warszawskich powstań - powstanie w getcie warszawskim. Pamiętamy o bohaterach, którzy podjęli walkę o ludzką godność" - napisał w mediach społecznościowych, cytując słowa Marka Edelmana, ostatniego dowódcy powstania, pochodzące z książki Hanny Krall "Zdążyć przed Panem Bogiem".
"Chodzio tylko o wybr sposobu umierania."82 lata temu wybucho pierwsze z warszawskich powsta - powstanie w getcie warszawskim. Pamitamy o bohaterach, ktrzy podjli walk o ludzk godno.#czyNasPami pic.twitter.com/pTd41fMgaz
trzaskowski_April 19, 2025
Odwaga i różne jej oblicza
Motywem przewodnim tegorocznych obchodów jest odwaga i różne jej oblicza. Żółty żonkil stał się symbolem pamięci i solidarności, nawiązując do tradycji Marka Edelmana, jednego z przywódców powstania, który w każdą rocznicę składał kwiaty pod Pomnikiem Bohaterów Getta.
19 kwietnia 1943 roku 2 tys. Niemców wkroczyło do getta, by je ostatecznie zlikwidować. Przeciwstawiło się im kilkuset młodych ludzi z konspiracyjnych Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW).
Powstańcy pod dowództwem Mordechaja Anielewicza byli wycieńczeni i słabo uzbrojeni. Wielu wiedziało, że nie mają szans, ale woleli zginąć w walce, by ocalić godność.
Pozostali mieszkańcy getta, około 50 tysięcy cywilów przez wiele tygodni ukrywało się w kryjówkach i bunkrach. Ich opór był tak samo ważny jak ten z bronią w ręku.
Przez wiele dni pozostali nieuchwytni - zeszli do podziemi i nie podporządkowali się rozkazom Niemców. Przez cztery tygodnie Niemcy równali getto z ziemią, paląc dom po domu. Schwytanych zabijali lub wywozili do obozów zagłady.