Od dziś w Małopolsce do ogrzewania budynków nie wolno używać kotłów poniżej 3 klasy. "Czekaliśmy na ten moment wiele lat" - mówią działacze Polskiego Alarmu Smogowego. Urzędnicy uspokajają: do kolejnego sezonu grzewczego zostało kilka miesięcy, to dobry moment na wymianę pieca.
W życie wchodzi małopolska uchwała antysmogowa. Pierwotnie miała obowiązywać już od 1 stycznia 2023 roku, ale po skargach mieszkańców, którzy wskazywali, że ze względu m.in. na inflację nie zdążą z wymianą kotłów grzewczych, termin przesunięto o niemal 1,5 roku.
Nadszedł już czas
Uchwała przyjęta w województwie małopolskim 7,5 roku temu miała na celu modernizację starych, kopiących urządzeń grzewczych i ich wymianę na nowoczesne zeroemisyjne lub niskoemisyjne, ale także standaryzację paliw, których można w nich używać. I właśnie 1 maja wchodzi zmiana, która mówi, że żegnamy kopciuchy - mówi Tomasz Pietrusiak, wicedyrektor departamentu środowiska w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego, z którym rozmawiał reporter RMF FM Paweł Konieczny.
Czekaliśmy na ten dzień, ale to nie koniec naszych działań - zapowiada Ewa Lutomska z Krakowskiego Alarmu Smogowego. Tak jak dotychczas będziemy monitorować przebieg wymiany kotłów. W ostatnich miesiącach zaobserwowaliśmy spadek tempa wymiany pozaklasowych kotłów. Władze województwa dały sygnał mieszkańcom, że prawo można zmieniać, że uchwała antysmogowa może zostać przesunięta i to spowodowało, że mieszkańcy przestali myśleć, że ten termin się zbliża. Ale ten czas już nadszedł - mówiła.
Mieszkańcy mieli dużo czasu, żeby dostosować się do prawa, które ma na celu poprawę jakości powietrza. Nie zapominajmy, że Małopolska wciąż jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych województw, dlatego te działania powinny przebiegać bardzo intensywnie - podkreśliła Ewa Lutomska.
Co zamiast starego pieca?
Stary kocioł można zastąpić ogrzewaniem z miejskiej sieci ciepłowniczej, ogrzewaniem elektrycznym, pompą ciepła, kotłem gazowym, kotłem na lekki olej opałowy lub kotłem na węgiel czy drewno spełniającym wymogi ekoprojektu.
Uchwała przewiduje, że nowsze kotły na węgiel lub drewno klasy 3 lub 4 trzeba wymienić do końca 2026 roku, a kotłów klasy 5 zainstalowanych przed 1 lipca 2017 roku można używać bezterminowo.
Nieprzestrzeganie uchwały grozi mandatem w wysokości 500 zł. Kontrolujący mogą również skierować wniosek do sądu o nałożenie kary grzywny do 5 tys. zł.
Pomogą ekodoradcy
W związku z zakończeniem sezonu grzewczego urzędnicy zachęcają by najbliższe miesiące wykorzystać na wymianę źródła ogrzewania. W Małopolskich gminach można skorzystać z pomocy ekodoradców.
Zachęcamy, żeby mieszkańcy skorzystali z pomocy ekodoradców. W Małopolsce jest ich 250. Wykorzystajcie Państwo jeszcze ten czas do jesieni, żeby ci, którzy nie zdążyli i z różnych powodów nie mogli sięgnąć po dotację, przygotowali się do kolejnego sezonu grzewczego - mówi Tomasz Pietrusiak.
Dodał, że wsparcie finansowe można uzyskać nie tylko na wymianę kotła grzewczego, ale też na termomodernizację budynku czy instalację odnawialnych źródeł energii, co w perspektywie długoterminowej obniży koszty eksploatacji domu. Zachęcamy wszystkich, którzy jeszcze nie skorzystali. Małopolanie zasługują na czyste powietrze - podkreśla Pietrusiak.
Według danych z Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) prowadzonej przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego na terenie województwa małopolskiego pozostaje ok. 126 tys. kotłów poniżej 3 klasy lub bezklasowych. Szacuje się, że ok. 40-50 tys. instalacji stanowi samodzielne, czyli jedyne źródło ciepła. Oznacza to, że w części nieruchomości dostępne są inne, także ekologiczne źródła ciepła i to one po 1 maja powinny być głównym źródłem ciepła.
W latach 2017-2023 w Małopolsce wymieniono około 95 tys. pozaklasowych kotłów. Według urzędników liczba ta może być większa, bo część kotłów wymieniono bez dotacji finansowych, co nie było ewidencjonowane. Liderem był Kraków, a na kolejnych miejscach znalazły się gminy: Skawina, Myślenice, Wieliczka, Tarnów, Chrzanów, Liszki, Zabierzów, Miasto Nowy Targ oraz Niepołomice.