Podczas kontaktów seksualnych można zarazić się chorobami, które prowadzą do bardzo poważnych powikłań zdrowotnych. Jednymi z najpoważniejszych zagrożeń jest zakażenie bakterią „chlamydia trachomatis” i zakażenie wisusem brodawczaka ludzkiego. To najczęstsze choroby które są przenoszone drogą płciową.
Zakażenie "chlamydia trachomatis"
Infekcje wywołane przez bakterie Chlamydia trachomatis (chlamydie, chlamydioza) jak również zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), należą do jednych z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową.
Większość zakażeń przebiega bezobjawowo (u kobiet nawet 75%), co prowadzi do opóźnień w diagnozowaniu i leczeniu oraz do dalszego rozprzestrzeniania się infekcji.
U kobiet najczęściej dochodzi do zapalenia szyjki macicy i śluzówki macicy oraz stanów zapalnych narządów miednicy. Natomiast u mężczyzn może dojść do zapalenia cewki moczowej, zapalenia odbytnicy (często w wyniku stosunku analnego), zapalenia gruczołu krokowego, najądrza oraz zespołu Reitera (reaktywnego zapalenia stawów). Nieleczone powikłania mogą prowadzić do niepłodności, ciąży pozamacicznej i chronicznych zespołów bólowych miednicy. Zakażenie może również zostać przeniesione wertykalnie z matki na dziecko, prowadząc do zapalenia oka, zapalenia spojówek lub zapalenia płuc u noworodków.
Główne czynniki ryzyka zakażenia to wczesna inicjacja seksualna, ryzykowne zachowania seksualne (wielu partnerów seksualnych), stosunek płciowy bez użycia prezerwatyw.
Ponieważ obecnie nie ma szczepień przeciwko chlamydiozie, najskuteczniejszą ochroną przed infekcją jest stosowanie prezerwatywy i ograniczenie liczby partnerów seksualnych. Osoby zakażone bezobjawowo mogą przez długi czas być źródłem infekcji dla nowych partnerów.
Jedynym sposobem wykluczenia lub potwierdzenia zakażenia tym patogenem jest wykonanie badań diagnostycznych.
Jedną z metod o najwyższej czułości i specyficzności, pozwalającą na wykrycie zakażenia bakteriami Chlamydia trachomatis jak również innymi patogenami wywołującymi choroby przenoszone drogą płciową jest Real Time - PCR, badanie dostępne w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego - Państwowym Zakładzie Higieny.
Wirus HPV - wirus brodawczaka człowieka
Klinicznym efektem zakażenia wirusami papilloma są brodawki skóry i błon śluzowych jamy ustnej, dróg oddechowych, narządów płciowych i układu moczowego. Okres inkubacji choroby może wahać się od kilku do kilkunastu miesięcy od momentu zakażenia, choroba najczęściej ulega samowyleczeniu, możliwe jest też bezobjawowe nosicielstwo wirusa.
Zakażenia HPV mogą być jednak czynnikiem etiologicznym szeregu jednostek chorobowych. Do najważniejszych należą brodawczakowatość krtani (HPV typy 6 i 11), która powodując zwężenie dróg oddechowych może wywoływać trudności w oddychaniu. Istnieje możliwość progresji zmian do inwazyjnych postaci raka.
Znaczny problem stanowią wirusy papilloma w patologii układu moczopłciowego. Kłykciny dużych rozmiarów w drogach rodnych mogą w czasie porodu spowodować zawężenie kanału rodnego stanowiąc mechaniczną przeszkodę oraz narażenie dziecka na zakażenie HPV.
Do czynników ryzyka zakażenia HPV zaliczane są: wczesne rozpoczęcie życia płciowego, duża liczba partnerów seksualnych, kontakty homoseksualne, leczenie immunosupresyjne. Brodawczakowatość sromu, prącia czy kłykciny odbytu mogą stanowić punkt wyjścia dla rozwoju nowotworów. Okres od zakażenia HPV do stwierdzenia inwazyjnej postaci raka może wahać się od 5 do 40 lat. Najczęściej ze zmian nowotworowych izolowane są HPV typu 16 i 18 (ponad 85%). Obecnie HPV uznawany jest za główny czynnik etiologiczny raka szyjki macicy, który po raku piersi stanowi drugą co do częstości przyczynę zgonu kobiet pomiędzy 30 a 50 rokiem życia. Corocznie w Polsce rejestruje się ponad 3000 przypadków raka szyjki macicy.
Nie jest dostępna terapia zakażeń HPV oparta na stosowaniu swoistych inhibitorów replikacji wirusa. Najskuteczniejszym zapobieganiem zakażeniom HPV są szczepienia ochronne, które powinno się wykonać przed rozpoczęciem aktywności seksualnej.