Ci z nas, którzy amatorsko lub wyczynowo uprawiają sport, zadają sobie następujące pytanie: Czy istnieją jakieś zioła, które mogą poprawić wydolność fizyczną oraz ochronić organizm przed urazami? Istnieje grupa surowców zielarskich zwanych adaptogenami. Ich podstawową własnością jest to, że ułatwiają dostosowanie się organizmu do niekorzystnych, trudnych warunków środowiska. Może to być zarówno duży wysiłek fizyczny jak i stres psychiczny.
Pierwszym surowcem, który rekomendowany jest w celu poprawy wydolności fizycznej jest ekstrakt z korzenia tarczycy bajkalskiej. Informacje, które płyną od osób uprawiających sport potwierdzają, że surowiec ten zwiększa wydolność fizyczną i skraca czas potrzebny na odpoczynek.
Oczywiście nie znaczy to, że jest to surowiec zielarski zarezerwowany wyłącznie dla sportowców. "Stawia na nogi" także osoby starsze. Jest to znana od tysięcy lat roślina używana w medycynie chińskiej. Niedawno pojawiły się informacje, że może się ona przyczynić do wydłużenia naszego życia, poprzez odbudowywanie traconych w trakcie podziałów komórkowych końcówek chromosomów, zwanych telomerami. Rekomendowana ilość ekstraktu na dobę odpowiada 100 mg bajkaliny.
Drugim naturalnym surowcem, który zalecamy sportowcom, ale także osobom starszym odczuwającym osłabienie organizmu jest koenzym Q10. Ilość koenzymu Q10 w organizmie z wiekiem ulega zmniejszeniu. Odpowiada on za energetykę ustroju, a jego brak prowadzi do uczucia osłabienia. Dlatego suplementacja koenzymem Q10 zalecana jest przy uprawianiu sportu, a także u osób starszych w ilości 100 mg/dobę.
Trzecim surowcem, który zalecamy do suplementacji osobom uprawiającym sport jest siarczan glukozaminy. Jest to substancja, która wchodzi w skład chrząstki stawowej. Chrząstka ta może ulec uszkodzeniu, zwłaszcza w przypadku uprawiania sportów obciążających stawy kolanowe. Glukozamina służy również do suplementacji diety u osób ze zwyrodnieniami stawów.
Najczęściej zaleca się spożywanie 1,5 g siarczanu glukozaminy na dobę. Glukozaminę można łączyć z innymi substancjami pochodzenia naturalnego, takimi jak chondroityna, która wchodzi w skład chrząstki stawowej oraz więzadeł, ścięgien i kości. Jeżeli chodzi o surowce zielarskie to siarczan glukozaminy dobrze kojarzyć z ekstraktami z korzenia hakorośli (rekomendowana ilość to 1,5-4,5 g surowca na dobę).
Korzeń tej rośliny hamuje rozwój choroby reumatycznej i zwyrodnieniowej, zwiększa ruchomość stawów, zmniejsza ich sztywność zwłaszcza poranną, hamuje także destrukcję chrząstki stawowej, a także zmniejsza obrzęki. Dzieje się tak dlatego, że wykazuje on własności przeciwbólowe, przeciwzapalne, antyproliferacyjne. Pobudza także pracę układu limfatycznego.
Osoby uprawiające sport narażone są na urazy i w takich przypadkach można stosować preparaty ziołowe do użytku zewnętrznego. Godne polecenia są dwie receptury.
Jedna z nich na bazie oleju z pestek winogron, znakomicie nadaje się do wykonywania masażu, który sprawdza się po wysiłku fizycznym: olej z pestek winogron, Ekstrakty: arnikowy, dziurawcowy, olejki: miętowy, lawendowy, eukaliptusowy, kamforowy, goździkowy, rozmarynowy, Witamina E.
Drugą recepturę na bazie nalewki alkoholowej (przez to bardzo łatwo wchłanianej przez skórę), można stosować miejscowo nawet kilka razy dziennie: nalewka bursztynowa, mentol, kamfora, olejek lawendowy, destylat oczarowy, sok z ziela krwawnika, ekstrakty z: kwiatu arniki górskiej, korzenia żywokostu, nasion gorczycy białej, kwiatu nagietka, kwiatu rumianku, ziela jeżówki purpurowej.
Fitoterapia skręcenia stawu skokowego i złamania kostki bocznej
W takim przypadku dobrze sprawdzają się preparaty ziołowe zawierające ekstrakty z owoców kasztanowca. Działają one przeciwobrzękowo, poprawiają krążenie żylne i włosowate. Można je stosować zarówno doustnie jak i zewnętrznie. Spożywanie ekstraktu z nasion kasztanowca łącznie z ekstraktem z miłorzębu japońskiego niesie ze sobą dodatkową korzyść - miłorząb zmniejsza tendencję do tworzenia się zakrzepicy. Ekstrakt z owoców kasztanowca stosowany zewnętrznie w postaci maści dobrze komponuje się z destylatem kory oczaru wirginijskiego, ekstraktem z nagietka oraz olejkami eterycznymi: cyprysowym i lawendowym. Jeżeli doszłoby do złamania kości, co w tym przypadku może mieć miejsce, warto stosować również preparaty poprawiające zrost kostny. W Centrum Ziołolecznictwa Ojca Grzegorza stosujemy w tym celu substancję naturalną mumio (2 x dziennie 100 mg).
Mumio to naturalna substancja używana w lecznictwie od tysięcy lat. W II połowie XX wieku rozpoczęły się intensywne badania nad jej własnościami terapeutycznymi. Prowadzone były w różnych instytutach naukowych ZSRR. Były to bardzo poważne wieloośrodkowe prace, których nie można lekceważyć. Dowiedziono w nich niezwykle korzystnego działania tej substancji na organizm ludzki. Pierwszą ciekawą obserwacją, której dokonali naukowcy było to, że sprzyja ona leczeniu złamań kości. Profesor A.S. Szakirow w latach 1966-69 stosując 0,2 g mumio na dzień uzyskał przyspieszenie zrostu kostnego o 13-17 dni w porównaniu z osobami nie stosującymi mumio. Badanie prowadzone było na ogromnej grupie ok. 2500 osób ze złamaniami kości długich i płaskich. Profesor Szakirow zalecał stosowanie mumio tylko przez okres 10 dni. Współcześni naukowcy zalecają prowadzenie kuracji w przypadku złamań przez okres ok. 30 dni, następnie można dokonać przerwy 5 dniowej i kontynuować leczenie aż do całkowitego zrostu kostnego.
Przy złamaniach kości warto zwiększyć w diecie ilość produktów spożywczych bogatych w kolagen. Znany autorytet w dziedzinie ziołolecznictwa i medycyny naturalnej Ojciec Grzegorz Sroka zalecał jedzenie galaretek z giczy cielęcych. Dodatkowo stosować można odwar z mieszanki ziołowej zawierającej surowce roślinne bogate w krzem. Przykładowa receptura z dużą ilością związków tego pierwiastka obejmuje:
- ziele skrzypu polnego 60%
- owoc dzikiej róży 20%
- ziele pokrzywy zwyczajnej 10%
- ziele rdestu ptasiego 10%
Krzem, podobnie jak witamina C, przyczynia się do budowania włókien kolagenowych, które nie tylko zwiększają wytrzymałość tkanki kostnej, ale także wpływają na wzmocnienie ścięgien, więzadeł i torebki stawowej, co ma znaczenie przy zwichnięciu stawów. Należy dodać, że włókna kolagenowe odpowiadają za jędrność skóry, dlatego surowce zielarskie wymienione w wyżej przedstawionej recepturze ziołowej, prof. Aleksander Ożarowski (ikona polskiej fitoterapii) zalecał w celu redukcji zmarszczek i przywrócenia młodego wyglądu skóry.
Ostatnim elementem, o którym należy pamiętać w przypadku złamań, zwłaszcza u osób starszych to suplementacja diety witaminami D3 i K2 (MK7).