Osoba leczona na Covid-19 w domu, zwłaszcza w momencie, gdy jest ryzyko ciężkiego przebiegu choroby, wymaga stałego monitorowania. Leczenie stosowane w łagodnym przebiegu sprowadza się do przyjmowania leków objawowych, podobnie jak w innych ostrych infekcjach wirusowych dróg oddechowych. W sytuacji pogorszenia przebiegu choroby, pacjent powinien jak najszybciej trafić do szpitala, gdzie ma szansę na uzyskanie skutecznego leczenia. Co ważne, nie powinno się zwlekać z kierowaniem pacjenta do leczenia szpitalnego. Konsultanci krajowi medycyny rodzinnej, chorób zakaźnych oraz anestezjologii i intensywnej terapii we współpracy z Radą Medyczną przy Premierze RP opublikowali wspólne stanowisko w sprawie "zaleceń dotyczących postępowania u osób z chorobą Covid-19 leczonych w domu".
Nie zaleca się stosowania deksametazonu
Wyniki badań klinicznych, w tym przede wszystkim badania RECOVERY oraz oparte na nich wytyczne AOTMiT wskazują na korzyść ze stosowania deksametazonu w dawce 6 mg dziennie u hospitalizowanych pacjentów wymagających tlenoterapii lub mechanicznej wentylacji płuc. Jednak u osób niewymagających tlenoterapii, ani mechanicznej wentylacji płuc stosowanie glikokortykosteroidów zwiększa ryzyko zgonu.
Nie zaleca się stosowania tlenoterapii domowej w ostrej fazie choroby. Jednocześnie konieczność stosowania tlenoterapii stanowi bezwzględne wskazanie do hospitalizacji
Pacjent, u którego pojawia się niewydolność oddechowa wymagająca stosowania tlenoterapii, wymaga niezwłocznego leczenia w warunkach szpitalnych. Tlenoterapia domowa jest powszechnie stosowana w leczeniu pacjentów z przewlekłą niewydolnością oddechową, lecz nie może być stosowana w leczeniu ostrej niewydolności oddechowej. Pojawienie się ostrej niewydolności oddechowej świadczy o postępie choroby i groźbie bardzo szybkiego pogorszenia, mogącego prowadzić do bezpośredniego zagrożenia życia. Dodatkowo, zastosowanie tlenoterapii w domu może spowodować opóźnienie w dotarciu pacjenta do szpitala, przez co pacjent traci szansę na otrzymanie leczenia wymagającego zastosowania w pierwszych dobach choroby Covid-19 o ciężkim przebiegu (5-8 dni od wystąpienia objawów).
Nie zaleca się stosowania glikokortykosteroidów wziewnych - brakuje danych dotyczących skuteczności
Brak jest danych dotyczących stosowania GKS wziewnych uzasadniających takie leczenie. W takiej sytuacji AOTMiT nie wydał zalecenia w tej sprawie.
Nie zaleca się stosowania leków o potencjalnym działaniu przeciwwirusowym charakteryzujących się wątpliwą skutecznością lub o dowiedzionej nieskuteczności, w tym: amantadyny, chlorochiny, hydrochlorochiny, lopinawiru z rytonawirem, azytromycyny
Znaczne ilości danych z badań klinicznych, w tym największych - SOLIDARITY, RECOVERY i REMAP-CAP wskazują na brak korzyści ze stosowania chlorochiny, hydroksychlorochiny, azytromycyny i lopinawiru z rytonawirem u chorych na Covid-19.
Opublikowane wyniki badań nie uzasadniają stosowania amantadyny.
Nie zaleca się włączania leków przeciwpłytkowych, ani przeciwzakrzepowych, o ile nie pojawią się wskazania inne niż zakażenie koronawirusem
Wyniki wstępnych badań wskazują na zmniejszenie ryzyka postępu choroby u pacjentów z Covid-19, leczonych przewlekle kwasem acetylosalicylowym. Natomiast brak jest dotychczas danych dotyczących skuteczności stosowania kwasu acetylosalicylowego i innych leków przeciwpłytkowych włączanych w chwili rozpoznania Covid-19.
Nie zaleca się stosowania innych leków, w tym inhibitorów ACE i statyn
Nie ma danych, które uzasadniałyby stosowanie innych grup leków u chorych z Covid-19, poza badaniami naukowymi prowadzonymi za zgodą komisji bioetycznej.
Zaleca się kontynuowanie bez zmian dotychczasowego leczenia farmakologicznego, w tym: glikokortykosteroidów - także wziewnych - ze wskazań innych niż Covid-19, niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leków przeciwnadciśnieniowych (w tym inhibitory ACE), statyn, leków przeciwpłytkowych i przeciwzakrzepowych
Nie wykazano zwiększenia ryzyka zgonu związanego z leczeniem częstych chorób przewlekłych. Dlatego zaleca się kontynuację stałego leczenia tych schorzeń.
Zaleca się stosowanie leków przeciwgorączkowych (najskuteczniejsze są niesteroidowe leki przeciwzapalne lub paracetamol) w przypadku gorączki >38,5 st. C
Podstawą są zalecenia National Institutes of Health (NIH), oparte na zasadach ogólnie przyjętych w chorobach infekcyjnych.
Brak danych dotyczących wyższości poszczególnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych nad innymi. Brak również dowodów na ich szkodliwość
Pomimo wstępnych doniesień o ewentualnej szkodliwości stosowania ibuprofenu, kolejne badania kliniczne na dużych populacjach chorych na Covid-19 nie wykazały takiej zależności. Dlatego brak jest danych uzasadniających wybór poszczególnych leków z tej grupy.
Zaleca się przyjmowanie płynów odpowiednio do temperatury ciała, ale nie mniej niż 2000 ml na dobę. W przypadku chorych z przewlekłą niewydolnością serca i przewlekłą niewydolnością nerek wskazana jest samokontrola diurezy, nasilenia obrzęków oraz codzienny pomiar masy ciała
Zalecenie to oparte jest na zasadach ogólnie przyjętych w chorobach infekcyjnych.
Stosowanie antybiotyków w chorobie Covid-19 jest uzasadnione wyłącznie u osób z przewlekłymi chorobami zapalnymi z zakażeniem (np. POChP), poddawanych immunosupresji lub z niedoborami odporności z innych przyczyn, oraz w razie przewlekającej się infekcji dolnych dróg oddechowych (>14 dni) z cechami zakażenia bakteryjnego - np. pojawienie się ropnej plwociny
Zalecenie oparte jest na zasadach ogólnie przyjętych w chorobach infekcyjnych na podłożu wirusowym, w związku z nieskutecznością antybiotyków w zakażeniach wirusowych oraz w celu zapobiegania selekcji szczepów bakterii lekoopornych.
Zaleca się stosowanie leków przeciwkaszlowych u chorych z nasilonym kaszlem (utrudniającym mówienie i sen). W ciężkich przypadkach można rozważyć stosowanie preparatów z zawartością kodeiny
Zalecenie wydane zostało przez NIH w związku z obserwacją, że kaszel jest częstym objawem pogarszającym wydolność oddechową oraz utrudniającym funkcjonowanie pacjentów z Covid-19.
Brak wiarygodnych danych dotyczących wpływu stosowania witaminy D na ryzyko zakażenia i przebieg choroby Covid-19
Ze względu na powszechny niedobór wit. D w populacji - szczególnie w okresie jesiennym i zimowym - oraz niewielkie ryzyko powikłań zaleca się stosowanie suplementacyjnej dawki wit. D do 2000 IU dziennie u dorosłych (do 4000 IU u osób powyżej 75 roku życia), zgodnie z zaleceniami suplementacji tej witaminy w populacji polskiej. Zalecenie AOTMiT wskazują na ryzyko cięższego przebiegu choroby u pacjentów z niedoborami witaminy D, przy jednoczesnym małym ryzyku związanym ze stosowaniem tego preparatu.
Nie ma wiarygodnych danych dotyczących skuteczności innych leków i suplementów diety w leczeniu Covid-19, w tym witaminy C i cynku
Wyniki dotychczasowych badań nie uzasadniają stosowania witaminy C, ani cynku u chorych z ciężką sepsą. Dotychczas brakuje danych dotyczących korzyści ze stosowania tych preparatów u chorych z koronawirusem.
Zaleca się regularne pomiary ciśnienia tętniczego u chorych w wieku powyżej 65 lat oraz u wszystkich leczonych z powodu nadciśnienia tętniczego i niewydolności serca
Zalecenie oparte na ogólnych zasadach postępowania u chorych z nadciśnieniem tętniczym oraz niewydolnością serca, szczególnie z współistniejącą chorobą infekcyjną.
Zaleca się monitorowanie saturacji krwi tętniczej tlenem za pomocą pulsoksymetru u wszystkich pacjentów z dusznością spoczynkową, a szczególnie u osób w wieku powyżej 60 lat
W związku z częstym występowaniem u chorych na Covid-19 niewydolności oddechowej z głęboką hipoksemią bez subiektywnego uczucia duszności, uzasadnione jest monitorowanie saturacji, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku i/lub osób obciążonych schorzeniami towarzyszącymi. Optymalnym rozwiązaniem jest włączenie pacjenta do programu Domowej Opieki Medycznej (system PulsoCare), w którym będzie stale monitorowany - https://www.gov.pl/web/domowaopiekamedyczna
Zaleca się skierowanie pacjenta do szpitala, w razie wystąpienia następujących okoliczności:
- Duszności występującej w spoczynku i utrudniającej mówienie, częstości oddechów powyżej 30 na minutę
- Sinicy lub hipoksemii - saturacji krwi tętniczej tlenem zmierzonej pulsoksymetrem <94% (w przypadku chorych z przewlekłą niewydolnością oddechową - np. POChP, zwłóknienie płuc - SpO2 <88%). Hipoksemia jest wskazaniem do hospitalizacji niezależnie od subiektywnego uczucia duszności.
- Gorączki powyżej 39 stopni Celsjusza - szczególnie utrzymującej się przez ponad dobę i powodującej bardzo znaczne osłabienie pacjenta w wieku średnim lub podeszłym.
- Kaszlu utrudniającego swobodne oddychanie i mówienie
- Bólu w klatce piersiowej
- Spadku ciśnienia tętniczego krwi poniżej 90/60 mmHg (jeśli chory zazwyczaj ma wyższe)
- Zmian świadomości i zachowania - trudność w obudzeniu chorego, niepokojąca zmiana zachowania i sposobu mówienia, utrudniony lub niemożliwy kontakt z chorym, utrata przytomności
Źródłó: Gov.pl/ZDROWIE