Z danych Ministerstwa Zdrowia, wiemy, że z powodu przewlekłego bólu cierpi prawie 30 proc. dorosłych. Nie wolno go lekceważyć – podkreślają specjaliści, gdyż często jest objawem niepokojących zmian, które zachodzą w organizmie, a nawet sam bywa poważną chorobą.
Biorąc pod uwagę długość trwania ból dzielimy na ostry i przewlekły. Ból ostry trwa nie dłużej niż 3 miesiące i jest łatwy do zlokalizowania. Często pojawia się nagle, a jego przyczyną mogą być np. urazy. Ból przewlekły (chroniczny) utrzymuje się co najmniej 3 miesiące. Powraca regularnie lub towarzyszy nam na stałe, utrudniając normalne funkcjonowanie.
Ból może być fizyczny i psychiczny, mieć różnorodne źródła, intensywność, czas trwania oraz obejmować różne części ciała. Jedno jest jednak pewne - bólu nie należy ignorować i czekać aż stanie się nie do zniesienia. Kiedy zauważymy, że pojawia się coraz częściej, należy niezwłocznie udać się do specjalisty. W walce z dokuczliwym bólem wsparciem mogą się okazać odpowiednio dobrane leki przeciwbólowe.
W jaki sposób mierzy się ból?
Każdy człowiek ma inny próg tolerancji na ból. Wpływa na to wiele czynników, m.in.: zdrowie fizyczne i psychiczne, stres oraz styl życia. W terapii bólu kluczowy jest odpowiedni dobór leków. W tym celu należy określić jego nasilenie przy pomocy wybranej skali. Najczęściej wykorzystywaną jest skala numeryczna (NRS - Numerical Rating Scale). Korzystając z niej, pacjent ocenia, jak silny ból odczuwa w skali od 0 (brak bólu) do 10 (ból nie do wytrzymania). W zależności od wyniku, dzieli się stosowane leki przeciwbólowe na trzy szczeble tzw. drabiny analgetycznej, stworzonej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO):
- I szczebel - pacjent ocenia ból w zakresie 1-4 punktów. Rekomendowane jest stosowanie środków nieopioidowych, czyli najsłabszych leków przeciwbólowych.
- II szczebel - pacjent ocenia ból w przedziale >4-6 punktów. W tym przypadku stosuje się mocniejsze leki, np. słabe opioidy.
- III szczebel - to chorzy, którzy oceniają ból na 7 i więcej punktów. Podaje im się mocne leki przeciwbólowe, takie jak silne opioidy.
Co jeszcze możemy zrobić, aby poradzić sobie z bólem?
Aby zminimalizować nasilenie bólu lub jemu zapobiec warto:
- pozostać aktywnym - ból potrafi utrudnić wykonywanie wielu pozornie prostych czynności. Wówczas nie powinniśmy się jednak całkowicie poddawać i w miarę możliwości nie rezygnować z dotychczas wykonywanych obowiązków;
- nie rezygnować z aktywności fizycznej - w obawie przed nasileniem się bólu, często rezygnujemy z aktywności fizycznej. Nie powinniśmy jednak tego robić, ponieważ lekka aktywność może okazać się bardzo pomocna w walce z bólem. Aby mieć pewność, że sobie nie zaszkodzimy, należy udać się do specjalisty, który pomoże dobrać odpowiedni zestaw ćwiczeń;
- stosować ćwiczenia oddechowe - wykonywanie głębokich wdechów pozwala nam uspokoić się i przestać myśleć o bólu;
- korzystać z technik relaksacyjnych - relaksacja może zmniejszać dolegliwości bólowe. Przed rozpoczęciem technik relaksacyjnych warto zadbać o odpowiednie otoczenie: odizolowanie się od hałasu, wygodę i spokojną muzykę;
- otaczać się ludźmi - pomimo tego, że osoby zmagające się z nieustannym bólem mają mniejszą ochotę na spotkania ze znajomymi, nie powinny kategorycznie ich unikać. Wsparcie bliskich oraz dbanie o relacje z nimi ma bardzo istotną rolę w procesie walki z bólem.