Powołanie trzech komisji śledczych - dotyczącej Pegasusa, w kwestii tzw. afery wizowej i w sprawie wyborów kopertowych - to tematy, którymi zajmowały się we wtorek komisje sejmowe. Posłowie opiniowali projekty ustaw.
We wtorek w Sejmie odbyły się posiedzenia kilku komisji lub zespołów parlamentarnych. O godz. 17 zebrała się Komisja ustawodawcza, a po godz. 18 - Komisja do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych, a także Komisja Finansów Publicznych.
Wybory kopertowe
Na wtorkowym posiedzeniu sejmowa Komisja ustawodawcza zagłosowała za przyjęciem poselskiego projektu uchwały w sprawie powołania komisji śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań podjętych w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 roku w formie głosowania korespondencyjnego. Wcześniej posłowie przyjęli cztery poprawki zgłoszone przez klub KO, odnoszące się do zakresu podmiotowego i przedmiotowego działania komisji śledczej.
Wojciech Odrowąż-Sypniewski z Biura Analiz Sejmowych powiedział, że z projektu wynika, iż zakres podmiotowy tworzonej komisji śledczej obejmuje działania Sejmu IX kadencji i jego organów związanych z rozpatrywaniem rządowego projektu ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.
Zwrócił on uwagę, że "kontrola sejmowa nie obejmuje możliwości prowadzenia czynności autokontrolnych nakierowanych na wcześniejszą działalność izby". W konsekwencji można mieć wątpliwość, czy Sejm może powierzyć komisji śledczej zbadanie działalności Sejmu poprzednich kadencji i czy może badać działania marszałka Sejmu, prezydium Sejmu i konwentu seniorów - powiedział.
Tłumaczył też, że pojawia się wątpliwość, czy działaniami komisji śledczej można objąć spółki prawa handlowego, w szczególności jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, co proponowali projektodawcy. Wyjaśnił, że możliwe byłoby zbadanie prawidłowości działania organów administracji rządowej, wykonujących w tych spółkach uprawnienia właścicielskiej Skarbu Państwa. Jednak, jak zauważył, w projekcie znalazły się też spółki prywatne, "więc można mieć wątpliwość czy podlegają one kontroli przez sejmową komisję śledczą".
Zwrócił też uwagę na zapis projektu, według którego "przez działania podjęte w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego należy rozumieć w szczególności przygotowanie przez organy administracji publicznej innych aktów prawnych, decyzji, poleceń lub postanowień w związku z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego". W jego ocenie, gdyby zrealizować ten przepis, przedmiot śledztwa objąłby działalność PKW, Krajowego Biura Wyborczego oraz organów samorządu terytorialnego przy przygotowaniu wyborów. Wyjaśnił, że "podmioty te nie podlegają kontroli Sejmu. Rodzi wątpliwość czy zakres działania komisji nie wykracza poza konstytucyjne ramy kontroli sejmowej - ocenił.
Wojciech Miller z Sejmowego Biura Legislacyjnego zwrócił uwagę na zapis projektu, wedle którego "przez działania podjęte w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego należy rozumieć w szczególności: ustalenie czy przeprowadzenie wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego w czasie trwania pandemii Covid-19, mogło sprowadzić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu osób powodując zagrożenie epidemiologiczne lub szerzenie się choroby zakaźnej". Jego zdaniem jest to działanie analityczne, polegające na weryfikacji hipotezy naukowej, które leży poza zakresem śledztwa sejmowego.
Miller zwrócił również uwagę na użyte przez projektodawców w tym i innych artykułach sformułowanie "w szczególności". Jego zdaniem przez to sformułowanie można mieć wątpliwości, co do dokładnego określenia zakresu przedmiotowego i podmiotowego działalności komisji.
Poseł Arkadiusz Myrcha (KO) wyjaśnił, że przygotowane przez klub KO do projektu uchwały poprawki wychodzą naprzeciw uwagom zgłoszonym zarówno przez Biuro Analiz Sejmowych jak i Sejmowe Biuro Legislacyjne.
Pierwsza przyjęta poprawka polega na wykreśleniu z projektu całego ustępu drugiego artykułu pierwszego. Artykuł ten określał, co należy rozumieć przez działania podjęte w celu przygotowania i przeprowadzenia wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. w formie głosowania korespondencyjnego.
Druga i trzecia przyjęta poprawka dotyczyła doprecyzowania brzmienia punktu drugiego uchwały. Doprecyzowano, że Komisji będzie badać organy administracji rządowej w szczególności działania podjęte przez członków Rady Ministrów, w tym Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego oraz Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Aktywów Państwowych Jacka Sasina i podległych im funkcjonariuszy publicznych.
W wyniku przyjęcia tych poprawek do uchwały dodano (za pomocą czwartej poprawki) cztery punkty artykułu, który doprecyzował zakres działania komisji, zgodnie z sugestiami Biura Analiz Sejmowych oraz Sejmowego Biura Legislacyjnego.
Komisja ds. Pegasusa
We wtorek sejmowa Komisja ustawodawcza pozytywnie zaopiniowała poselski projekt uchwały w sprawie powołania komisji śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r.
Marek Ast (PiS) w imieniu klubu złożył poprawkę rozszerzającą zakres czasowy badania spraw przez komisję śledczą. Zgodnie z zaproponowaną poprawką PiS komisja śledcza miałaby badać legalność, prawidłowość oraz celowość czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej od dnia 16 listopada 2007 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Poprawka ta nie uzyskała poparcia komisji. Poseł Ast zgłosił ją jako wniosek mniejszości.
"Afera wizowa"
Sejmowa Komisja ustawodawcza opowiedziała się równie z we wtorek za przyjęciem poselskiego projektu uchwały w sprawie powołania komisji śledczej do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości działań, a także występowania nadużyć, zaniedbań i zaniechań w zakresie legalizacji pobytu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 20 listopada 2023 r.
Przedstawiciel Biura Analiz Sejmowych ocenił, że projekt spełnia wymogi stawiane projektom powołującym komisje śledcze. Wyjaśnił, że m.in. zasadne byłoby doprecyzowanie pojawiającego się w projekcie uchwały sformułowania "organy powołane do ścigania przestępstw (w tym przestępstw skarbowych)". Zaznaczył, że sprecyzowanie tego określenia pozwoliłoby "uniknąć możliwości wykroczenia poza sferę administracji rządowej jako podmiotów, organów, które mogą być badane przez komisję śledczą". Przedstawiciel Sejmowego Biura Legislacyjnego wskazał, że stanowisko Biura Legislacyjnego pokrywa się z uwagami zgłoszonymi przez Biuro Analiz Sejmowych.
Przez Marka Asta (PiS) złożona została poprawka rozszerzająca zakres czasowy działań, które badać ma Komisja Śledcza, na okres od dnia 16 listopada 2007 r. do dnia 20 listopada 2023 r. Poprawka ta nie uzyskała jednak poparcia komisji.
"Ustawa górnicza"
Również we wtorek odbyło się pierwsze czytanie projektu nowelizacji tzw. ustawy górniczej podczas posiedzenia połączonych sejmowych komisji - ds. klimatu i aktywów państwowych oraz finansów publicznych przeprowadziły. Autorzy projektu przekonywali, że jego nieprzyjęcie mogłoby skutkować upadłością Polskiej Grupy Górniczej (PGG).
Projekt zakłada m.in. wydłużenie do końca 2025 r. terminu zawieszenia spłaty blisko 820 mln zł zobowiązań PGG z tytułu niezapłaconych składek ZUS oraz 1 mld zł pożyczki z PFR. Trzy spółki węglowe objęte wsparciem mają też być zwolnione z zaliczek na podatek CIT - uregulowanie należnego podatku miałoby nastąpić do końca trzeciego miesiąca następnego roku.
W środę Sejm zajmie się projektem na posiedzeniu plenarnym.