O witaminach i ich wpływie na naszą odporność mówimy w tym tygodniu w cyklu "Twoje Zdrowie". Witaminy to drobnocząsteczkowe organiczne składniki diety człowieka. Dzielą się na dwie grupy: rozpuszczalne w wodzie oraz rozpuszczalne w tłuszczach. Zebraliśmy dla was odpowiedzi na najczęstsze pytania i wątpliwości dotyczące witamin.
Które witaminy należy suplementować?
Nie zawsze jest konieczność suplementacji witamin - przekonuje w rozmowie z RMF FM profesor Grażyna Rydzewska z Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA w Warszawie, prezes Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii. Jeżeli odżywiamy się normalnie, dbamy o pięć urozmaiconych posiłków dziennie, nie zawsze potrzebna jest suplementacja. Jedyny wyjątek to witamina D. Przy naszej szerokości geograficznej, pogodzie i zapotrzebowaniu na witaminę D, jej suplementacja jest potrzebna - dodaje ekspert. Jest to szczególnie istotne dla osób, które chorują na nieswoiste choroby zapalne jelit, w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna. Tu suplementujemy rutynowo, nie tylko u pacjentów leczonych steroidami, lecz u wszystkich pacjentów z tymi chorobami. Natomiast jeśli chodzi o inne witaminy, przy różnorodnej diecie, którą zalecamy, nie ma niedoboru witamin - podkreśla profesor Grażyna Rydzewska.
Czy witaminy mogą być szkodliwe?
Nie obserwuje się szkodliwego działania witamin pochodzących z żywności - odpowiada doktor Beata Przygoda z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. W przypadku witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, które mogą kumulować się w naszym organizmie, gdy spożywamy ich za dużo w postaci suplementów diety, w sposób niekontrolowany, bez porady lekarza, mogą pojawić się negatywne skutki z racji nadmiaru spożycia witamin - dodaje. Specjaliści podkreślają, że chodzi tu przede wszystkim o witaminy A, E i D.
Kto powinien szczególnie zwrócić uwagę na ilość witamin w naszej diecie?
Są pewne grupy ryzyka, do których należą dzieci, osoby starsze, kobiety w ciąży i matki karmiące, osoby, które chorowały i są na rekonwalescencji, po różnych zabiegach, to są osoby, które powinny dbać o to, żeby nie mieć witamin za mało w swojej diecie - podkreśla doktor Beata Przygoda. Gdy dieta jest zróżnicowana, dostarczamy organizmowi składników, które powinien dostać - dodaje.
Czym różnią się witaminy rozpuszczalne w tłuszczach od rozpuszczalnych w wodzie?
Specjaliści podkreślają, że witaminy rozpuszczalne w tłuszczach mają tendencję do kumulowania się w organizmie, a dokładnie w tkance tłuszczowej i wątrobie, co chroni człowieka przed niedoborami. Przyswajalność tych witamin jest uwarunkowana ilością tłuszczu w codziennym pożywieniu. Niestety, ich nadmiar jest również szkodliwy dla zdrowia. Do grupy tej należą witaminy A, D, E i K.
Witamina A jest odpowiedzialna za procesy starzenia się organizmu, wspomaga regenerację naskórka i zapobiega zakażeniom w obrębie skóry oraz dróg oddechowych. Z kolei witamina E to przeciwutleniacz, który zapewnia nawilżenie i odpowiada za elastyczność skóry, a także za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i immunologicznego.
Zdaniem lekarzy, kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną potrzebują więcej witaminy E w porównaniu do pozostałych. Zwiększone zapotrzebowanie na tę witaminę występuje również w trakcie stosowania diety niskotłuszczowej, przy niewydolności wątroby, mukowiscydozie czy podczas zażywania niektórych leków, m.in. przeciw nadkwasocie czy hipercholesterolemii.
Kto odkrył witaminy?
Odkrywcą witamin był polski biochemik - Kazimierz Funk, który pierwszą w życiu witaminę wyodrębnił z otrąb ryżowych. Była to witamina B1, która swoją nazwę otrzymała w 1912 roku od łacińskich słów: vita (życie) i amine (związek azotowy).
Mimo że witaminy nie dostarczają organizmowi energii, to pełnią ważną rolę biokatalizatorów potrzebnych do procesów metabolicznych zachodzących w komórkach.