Niemowlę kończy 6. miesiąc życia i wkracza w kolejny ważny etap, jakim jest rozszerzanie diety. Zapewnienie niemowlęciu zbilansowanego jadłospisu, który dostarczy odpowiednią ilość witamin i składników mineralnych, to kluczowy element wsparcia harmonijnego rozwoju młodego organizmu. W drugim półroczu życia mleko mamy, obok pokarmów uzupełniających, wciąż stanowi ważne źródło składników odżywczych. Jednak karmienie piersią nie zawsze jest możliwe i wtedy warto sięgnąć po mleko następne. Jak wspierać prawidłowy rozwój niemowlęcia poprzez żywienie? Podpowiadamy.
Mleko mamy - jedyne i najlepsze w pierwszym półroczu życia
Troska o odpowiednie żywienie maluszka jest dla każdego rodzica priorytetem. Właściwa podaż witamin i składników mineralnych odgrywa istotną rolę w harmonijnym rozwoju niemowlęcia. Jednak w gąszczu dostępnych informacji zrozumienie, jakie składniki są kluczowe i gdzie ich szukać, może stanowić dla mamy i taty nie lada wyzwanie.
Najlepiej, aby pierwszym pokarmem po przyjściu dziecka na świat było mleko z piersi, które od narodzin do około 6. miesiąca życia stanowi dla niego jedyne i wystarczające źródło składników odżywczych, w tym witamin i składników mineralnych. Po tym okresie matczyny pokarm przestaje być wystarczający, aby pokryć zapotrzebowanie niemowlęcia na różne składniki i należy rozpocząć rozszerzanie diety.
Zakończenie karmienia piersią - i co dalej?
Zdarza się, że mama z określonych powodów, np. problemów z laktacją, których nie udaje się pokonać, decyduje się na zakończenie karmienia piersią. Bez względu na przyczynę, w tej sytuacji wsparciem dla rodziców jest lekarz pediatra, który pomoże wybrać dopasowane do potrzeb niemowlęcia mleko następne. Taki produkt stanowi wsparcie prawidłowego rozwoju oraz wzrostu niemowlęcia m.in. dzięki zawartości witamin i składników mineralnych.
- Witamina D – wspiera układ odpornościowy oraz zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach[2]. Jest wytwarzana w organizmie pod wpływem promieni słonecznych padających na skórę. W pożywieniu obecna jest np. w rybach lub produktach wzbogacanych o tę witaminę.
- Witamina A – ma znaczenie dla odporności, ponadto jest kluczowa dla procesu widzenia. Dobrym źródłem witaminy A są warzywa i owoce, a także produkty mleczne, jaja czy ryby.
- Witamina C – wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a ponadto wpływa na zwiększenie przyswajania żelaza i wapnia[3]. Witaminę C można znaleźć przede wszystkim w owocach, zwłaszcza jagodowych, i warzywach.
- Witamina E – wspiera ochronę komórek organizmu przed stresem oksydacyjnym. Można ją znaleźć m.in. w tłuszczach roślinnych, produktach zbożowych, mięsie czy przetworach mlecznych.
- Tiamina (witamina B1) – ma duże znaczenie dla sprawnego funkcjonowania układu nerwowego oraz procesów metabolicznych[4]. Dobrym źródłem witaminy B1 jest przede wszystkim mięso.
- Kwasy omega 3 (ALA i DHA) – są kluczowe dla dojrzewania układu nerwowego oraz funkcji poznawczych[5]. Ich źródłem są m.in. ryby i oleje roślinne.
- Wapń – jego odpowiednia ilość w codziennej diecie ma znaczenie dla prawidłowego wzrostu dziecka[6]. Najbogatszym źródłem dobrze przyswajalnego wapnia jest mleko i jego przetwory.
- Magnez – jest ważny dla prawidłowego rozwoju kości. Bogatym źródłem magnezu są produkty zbożowe, przetwory mleczne, ryby i niektóre warzywa.
- Żelazo – ma duże znaczenie dla działania układu odpornościowego, a ponadto wspiera prawidłowy rozwój poznawczy[7]. Źródłem żelaza w żywności są mięso i podroby, jaja, a także suche nasiona roślin strączkowych.
- Jod – wspiera rozwój poznawczy oraz wchodzi w skład hormonów tarczycy, kluczowych w prawidłowym rozwoju[8]. Najlepszym źródłem jodu są ryby morskie, a także mleko i jego przetwory oraz jaja.
- Cynk – wspiera prawidłowy wzrost dziecka[9], a także układ odpornościowy, minimalizując ryzyko infekcji[10]. Cynk jest obecny w mięsie, podrobach, kaszach, a także jajach.
- Selen – wspiera ochronę DNA, białek i lipidów przed uszkodzeniem oksydacyjnym. Źródłem selenu są podroby, ryby, mleko i jego przetwory oraz jaja.
- Ryboflawina, biotyna i kwas pantotenowy – biorą udział w prawidłowym metabolizmie energetycznym[11]. Dobrym źródłem tych witamin są mięso, produkty zbożowe oraz jaja.
[1] World Health Organization, Infant and young child feeding, 2009.
[2] Dobrzańska A., Obrycki Ł., Socha P., Suplementacja diety. Wytyczne postępowania u dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, Media Press, Warszawa, 2015.
[3] Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod red. M. Jarosza, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewskiej, NIZP-PZH, Warszawa, 2020.
[4] Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod red. M. Jarosza, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewskiej, NIZP-PZH, Warszawa, 2020.
[5] Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod red. M. Jarosza, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewskiej, NIZP-PZH, Warszawa, 2020.
[6] Ciborowska H., Rudnicka A., (2013). Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Warszawa, PZWL.
[7] Dobrzańska A., Obrycki Ł., Socha P., Suplementacja diety. Wytyczne postępowania u dzieci, kobiet ciężarnych i karmiących piersią, Media Press, Warszawa, 2015.
[8] Tamże.
[9] Ciborowska H., Rudnicka A., (2013). Dietetyka Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Warszawa, PZWL.
[10] Kościej i wsp. Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci. Probl. Hig. Epidemiol. 2017, 98 (2): 110-117.
[11] EFSA Journal 2010; 8(7): 1690.