Na prawidłowy rozwój dziecka duży wpływ ma wzrok - od tego, czy maluch dobrze widzi, zależy, czy nauczy się prawidłowo chodzić, mówić, będzie miał odpowiednią koordynację ruchową.
Wzrok to zmysł, który dostarcza nam najwięcej informacji o świecie zewnętrznym. Oczy wysyłają do mózgu odpowiednie sygnały, które przetwarzane są tam na obrazy.
To, jak bodźce do niego docierają, wpływa zarówno na rozwój centralnego układu nerwowego, jak i nasz proces postrzegania świata. Mówiąc innymi słowy - jeśli dziecko będzie widziało dobrze, w niezakłócony sposób będzie mogło poznawać świat i prawidłowo się rozwijać - mówi dr n. med. Anna Maria Ambroziak z Centrum Okulistycznego Świat Oka w Warszawie.
Choć wzrok dziecka rozwija się aż do około 8. roku życia, to najważniejsze są pierwsze lata. Specjaliści ostrzegają, że jeśli nie nauczymy mózgu widzieć prawidłowo do 3., najpóźniej do 5. r.ż., nie da się nadrobić tego czasu.
Dlatego tak ogromnie ważne jest zatroszczenie się o to, by oczy malca od jego pierwszych dni na świecie były zdrowe, a jego wzrok rozwijał się prawidłowo - podkreśla okulistka.
Jak widzi niemowlę
Noworodek po przyjściu na świat widzi bardzo nieostro i w czarno-białych barwach. Mózg uczy się rozróżniania kolorów z czasem: dwumiesięczne niemowlę rozpoznaje czerwień i zieleń, trzymiesięczne - żółty, a czteromiesięczne niebieski.
Podczas pierwszych miesięcy życia niemowlęta widzą wyraźnie tylko w odległości 16-25 cm od ich twarzy. Ostrość wzroku poprawia się stopniowo od ok. 12.-16. tygodnia życia: maluch widzi wówczas wyraźniej i w dalszej odległości.
Reagowanie zaczyna się najpierw od światła (1. miesiąc), potem zaczyna zauważać osoby i nawiązywać kontakt wzrokowy (ok. 2 miesiąca), w 3. miesiącu zaczyna wybierać, na co chce patrzeć, wyraźnie lubi poruszające się przedmioty, około 6. miesiąca zaczyna odróżniać osoby bliskie od nieznanych. Między 7. a 10. miesiącem zaczyna potrzebować kolorowych przedmiotów.
Oczy malucha muszą nauczyć się ze sobą współpracować: najpierw dziecko uczy się patrzeć jednym okiem, potem drugim, wreszcie obojgiem. Ale dopiero, gdy dziecko skończy 3 miesiące, mózg będzie w stanie nałożyć na siebie obydwa obrazy przekazywane przez oczy. Dziecko zaczyna wtedy widzieć przestrzennie.
10 wskazówek, jak zadbać o wzrok dziecka
- W odległości kilkunastu centymetrów pokazuj niemowlęciu czarno-białe figury geometryczne - możesz z odpowiednich obrazków zrobić np. karuzelę nad łóżeczkiem - kolory dziecko zaczyna rozróżniać po 3. miesiącu życia!
- Baw się z dzieckiem zabawkami, oddalając je, zbliżając i przesuwając na boki. Podczas tej zabawy zaobserwuj, czy wodzi za nimi wzrokiem, czy skupia wzrok, czy fiksuje oczy w tej samej linii. Powtarzaj zabawę zasłaniając dziecku raz prawe, raz lewe oko.
- Czytaj dziecku i pokazuj mu książeczki z obrazkami. W trakcie czytania zasłaniaj mu jedno oko i zobacz, jak reaguje. Jeśli jednym okiem widzi gorzej, będzie się buntowało i warto skonsultować to z pediatrą.
- Bezwzględnie nie pal przy dziecku papierosów. Nie pozwalaj, aby twoje dziecko przebywało w zadymionych pomieszczeniach. Udowodniono, że dym papierosowy jest największym czynnikiem rozwoju chorób oczu u dzieci.
- Do 2 r. ż. absolutnie nie powalaj mu patrzeć w ekran smartfona czy tabletu - może to zaburzyć rozwój wzroku! Niebieskie światło, jakie emitują te urządzenia, są szkodliwe dla rozwoju wzroku (mogą uszkodzić siatkówkę) i mózgu małego dziecka.
- Dbaj o to, aby dziecko spędzało możliwie dużo czasu na świeżym powietrzu - naturalne światło koryguje normalną w tym wieku nadwzroczność.
- W słoneczne dni zakładaj dziecku kapelusz z szerokim rondem lub czapkę z daszkiem osłaniającym oczy. Aby dodatkowo ochronić oczy dziecka przed ekspozycją na światło UV, możesz założyć mu okulary przeciwsłoneczne z atestowanymi szkłami z filtrami UV.
- Pamiętaj, że jeśli jedno z rodziców jest krótkowidzem, ryzyko, że także dziecko będzie miało tę wadę wzroku wzrasta co najmniej 3-krotnie. Jeśli obydwoje rodziców ma tę wadę - nawet 6-krotnie. W takiej sytuacji zadbaj, by dziecko było pod stałą opieką okulisty. Wada odpowiednio korygowana na wczesnym etapie ma szansę rozwinąć się później i w mniejszym stopniu, niż taka, którą się zaniedba.
- Zabezpiecz oczy swojego dziecka przed urazami
- Zapewnij dziecku prawidłową dietę. Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia przez pierwszych 6 miesięcy życia niemowlęta powinny być karmione wyłącznie mlekiem matki. Potem należy stopniowo rozszerzać dietę dziecka. Dobieraj produkty tak, aby w składzie znalazły się: wielonasycone kwasy tłuszczowe, które korzystnie wpływają na rozwój ośrodkowego układu nerwowego (kwas alfa-linolenowy), oraz na ostrość widzenia u dziecka (kwas dokozaheksaenowy, DHA).