Każda z grup wiekowych ma specjalne potrzeby żywieniowe. Szczególną grupą pod tym względem są seniorzy. Dieta powinna być dopasowana nie tylko do ograniczeń związanych z przebytymi chorobami, ale także w ogóle – ze względu na procesy starzenia. Choć o tym wszystkim wiemy wciąż nie potrafimy zadbać, by seniorzy właściwie się odżywiali. Na przykład częstym błędem jest nadmierne ograniczanie tłuszczy w ich diecie.
W przypadku seniorów dieta ma szczególnie znaczenie dla układu odpornościowego. To ważny element także w przypadku budowania i podtrzymywania siły mięśniowej i masy kostnej - co jest niezwykle ważne w zapobieganiu upadkom i złamaniom. Tymczasem okazuje się, że niedożywienie to problemu wielu seniorów, choć trudno podać dokładne dane na temat tego niebezpiecznego zjawiska.
Komponując dietę dla seniora powinno się brać pod uwagę jego potrzeby związane z: przebytymi chorobami, postępującym procesem starzenia oraz przyjmowane leki.
Dieta seniora. Co powinno się w niej znajdować?
Podstawę diety seniora powinny stanowić warzywa i owoce. To powinno być co najmniej połowę całego jadłospisu - najlepiej jako dodatek do każdego posiłku.
Równie ważne są produkty zbożowe - najlepiej pełnoziarniste, a także produkty mleczne (co najmniej 3 duże szklanki dziennie). W dalszej kolejności powinno się zadbać także o dobrej jakości ryby, jaja, chude mięso i nasiona roślin strączkowych, a także oleje roślinne (w ograniczonych ilościach mięso czerwone, przetworzone produkty mięsne i tłuszcze zwierzęce).
Dieta dla seniorów. Najpopularniejsze mity
Jednym z mitów, które krążą wokół diety dla seniorów, to konieczność wykluczania tłuszczy. Tłuszcze powinny stanowić 20-35 proc. spożytej energii i pochodzić głównie z olejów roślinnych: rzepakowego, oliwy z oliwek, oleju lnianego, a także z wartościowych orzechów czy nasion - wyjaśnia dietetyk Karolina Łukaszewicz-Marszał, ekspert Fundacji Nutricia.
Kolejnym z mitów jest malejące zapotrzebowanie na witaminę D. To nieprawda - wśród osób starszych często stwierdza się niedobory witaminy D oraz wapnia. Oba te składniki są odpowiedzialne za budowę kości. Witamina D wspiera także funkcjonowanie układu krążenia oraz układu odpornościowego, a wapń jest potrzebny do prawidłowej pracy mięśni oraz komórek nerwowych. Dobrymi źródłami witaminy D są tłuste ryby, ale przeważnie i tak konieczna jest jej suplementacja. Natomiast wapń znajdziemy w mleku i produktach mlecznych, jajach, serach oraz rybach - wyjaśnia dietetyczka.
Jak pomóc seniorowi w zadbaniu o prawidłowe żywienie?
- Obserwuj zwyczaje swojego seniora. Spędzając razem czas zwracaj uwagę jakie spożywa rodzaje produktów i w jakich ilościach.
- Pomóż seniorowi kontrolować wagę, możecie np. zapisywać wyniki ważenia - łatwo zauważyć wtedy, że waga zaczyna spadać. Wskazówką utraty masy ciała jest też obserwowanie dopasowania ubrań.
- Rozpisz listę zażywanych leków i suplementów diety. Pokaż listę lekarzowi - niekiedy preparaty wzajemnie się wykluczają lub wchodzą ze sobą w reakcję i mogą być przyczyną np. problemów gastrycznych lub utraty apetytu dlatego warto skonsultować z lekarzem, czy wszystkie stosowane leki lub suplementy mają swoje uzasadnienie.
- Pomóż seniorowi w planowaniu odżywczych posiłków, zróbcie wspólnie listę zakupów lub wybierzcie się na nie razem. Zastanów się czy nie warto przygotowywać mu posiłków z wyprzedzeniem.
- Skorzystaj z pomocy specjalisty. Jeżeli wasze starania nie przynoszą rezultatów i istnieje ryzyko niedożywienia, warto udać się na wizytę do dietetyka w celu ułożenia właściwego jadłospisu. Jeśli to nie przyniesie pozytywnych skutków, zapytaj lekarza o wprowadzenie do diety seniora doustnych preparatów odżywczych.
- Dbajcie o regularną aktywność fizyczną. Pamiętaj, że codzienne ćwiczenia - nawet te lekkie, jak spacer - pobudzają apetyt, a także wzmacniają kości i mięśnie. Motywuj seniora do regularnej aktywności fizycznej.
- Zadbaj o dobrą atmosferę wokół jedzenia. Samotność nie sprzyja jedzeniu - wiele osób tłumaczy, że dla jednaj osoby nie warto się gotować albo, że jedzenie w samotności nie daje przyjemności. Jeśli tylko to możliwe zaproś seniora do stołu, angażuj go również w przygotowania posiłków. Radość ze wspólnie spędzonego czasu może pozytywnie wpłynąć na apetyt i chęć do jedzenia.