Omdlenie, często mylone z zasłabnięciem, może być niegroźnym incydentem, ale także objawem poważnego schorzenia. Jak odróżnić poszczególne stany i na co zwrócić uwagę przy nawracających omdleniach, wyjaśnia dr n. med. Szymon Budrejko, ekspert Sekcji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Omdlenie czy zasłabnięcie?
Z medycznego punktu widzenia omdlenie to przemijająca utrata przytomności, spowodowana spadkiem ukrwienia mózgu - także przemijającym. Specjaliści zwracają uwagę, że omdlenie jest powszechnie mylone z zasłabnięciem, a to dwa różne stany.
To, co nasi pacjenci określają mianem omdlenia, z medycznego punktu widzenia nie zawsze nim jest. Przykładowo, zasłabnięcie, bez całkowitej utraty przytomności, określimy fachowo jako stan przedomdleniowy. Natomiast kiedy występuje krótkotrwała, ale całkowita utrata przytomności, jest to omdlenie - wyjaśnia dr n. med. Szymon Budrejko z Kliniki Kardiologii i Elektroterapii Serca Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, ekspert Sekcji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
Różne przyczyny
Specjalista zwraca uwagę, że utrata przytomności może mieć różne przyczyny. Dzieli się je na urazowe, związane na przykład z urazem głowy i nieurazowe, kiedy przyczyną utraty przytomności nie jest żaden uraz. W drugiej grupie wyróżnia się omdlenia i inne jednostki, takie jak: padaczka, drgawki padaczkowe, tak zwane omdlenia rzekome czyli psychogenne, związane z zaburzeniami psychologicznymi czy rzadkie jednostki chorobowe, związane z zaburzeniem ukrwienia mózgu wskutek innych przyczyn. Najczęściej jednak omdlenia są związane z przemijającym niedokrwieniem mózgu.
W grupie omdleń spowodowanych przemijającym niedokrwieniem mózgu wyróżniamy omdlenia: odruchowe, kardiogenne oraz hipotensję ortostatyczną - jednostkę, w której dochodzi do spadku ciśnienia krwi po nagłej pionizacji.
Omdlenia odruchowe i kardiogenne występują najczęściej. Te ostatnie mogą być związane z różnymi zaburzeniami rytmu serca (arytmią). Bardzo ważne jest znalezienie ich przyczyny - zwłaszcza, jeśli omdlenia nawracają, ponieważ mogą być jedynie niegroźną przypadłością (tak jak omdlenia odruchowe), ale także symptomem poważnej choroby serca, zagrażającej zdrowiu i życiu - zwraca uwagę dr Szymon Budrejko.
Diagnoza? Kluczowy jest wywiad
Pacjent, który trafi do lekarza z powodu omdlenia, powinien przygotować się na liczne pytania o okoliczności zdarzenia. Lekarz zapyta przede wszystkim o to, czy omdlenie było pierwszym takim epizodem w życiu pacjenta czy też zdarzało się już wcześniej, a jeśli tak, w jakich odstępach czasu.
Podczas wywiadu lekarskiego, specjalista ustala, czy omdlenia to w przypadku danego pacjenta niegroźna, incydentalna przypadłość czy też poważny problem zdrowotny.
Objaw choroby
Niektóre rodzaje omdleń mogą być objawem poważnego schorzenia. Zdaniem specjalistów w każdym przypadku warto ustalić ich przyczynę.
Omdlenia kardiogenne są związane bezpośrednio z chorobą serca lub arytmią. W takim przypadku leczenie będzie zależało od zdiagnozowanej choroby podstawowej - będziemy leczyć przyczynę (schorzenie kardiologiczne), a nie objaw (który wyeliminujemy lub znacząco zredukujemy po zastosowaniu skutecznej terapii arytmii lub choroby serca) - mówi dr Szymon Budrejko i dodaje:
Musimy też pamiętać, że niektóre choroby prowadzące do omdleń mogą być również przyczyną zagrożenia życia, dlatego objawu tego nie można bagatelizować przed rozpoznaniem jego podłoża
Podejrzewając omdlenia kardiogenne lekarz zapyta pacjenta, czy przed utratą przytomności odczuwał bardzo szybką albo bardzo wolną akcję serca, ból w klatce piersiowej, duszność. Aby upewnić się co do przyczyny omdleń lekarz zaleci badania: laboratoryjne badania krwi oraz EKG a u wybranych pacjentów także ECHO serca. W razie potrzeby zostanie zalecona dalsza specjalistyczna diagnostyka.