Dobry wzrok jest niezbędny, by dziecko czuło się w szkole komfortowo i mogło w pełni wykorzystać swój potencjał. Badania pokazują, że zdiagnozowaną wadę wzroku ma prawie połowa polskich dzieci w wieku od 3 do 15 lat, a najczęściej stwierdzaną wadą jest krótkowzroczność.
80 proc. informacji o otaczającej nas rzeczywistości dociera do nas poprzez wzrok. Szczególnie w przypadku dzieci jest to kluczowy zmysł - dzięki obserwacji uczą się, poznają świat, nawiązują relacje. Prawidłowo funkcjonujący zmysł wzroku jest nie do przecenienia w szkolnej rzeczywistości. Ma ogromny wpływ na umiejętność pisania, czytania, naukę matematyki czy sprawność ręki. Dobre widzenie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju najmłodszych.
Tymczasem duży nacisk na efektywność edukacji, praca wzrokowa w bliży, taka jak czytanie, pisanie i korzystanie z urządzeń cyfrowych, a w następstwie mniej czasu spędzanego na świeżym powietrzu, nie działają korzystnie na wzrok naszych dzieci.
Słaby wzrok przyczyną szkolnych problemów
Wzrok to podstawowy zmysł, szczególnie ważny, kiedy zadaniem dziecka jest uczenie się. Nieskorygowana i niekontrolowana krótkowzroczność, poza zwiększonym ryzykiem wystąpienia poważnych chorób oczu w przyszłości, może także ograniczać potencjał naszego dziecka w mniej oczywisty sposób. Nieostre widzenie powoduje, że dziecko mruży oczy, zmuszając mięśnie oczu do większego wysiłku, co może powodować zmęczenie, rozdrażnienie, ból głowy i problemy z koncentracją. Skutkiem mogą być problemy z nauką, niechęć do uprawiania sportów, obniżenie nastroju i pogorszenie jakości kontaktu z rówieśnikami. Zdrowie oczu dziecka i wyraźne widzenie jest naprawdę nie do przecenienia - mówi optometrystka Sylwia Kijewska.
Badania przeprowadzone wśród nastolatków pokazały, że w porównaniu z dobrze widzącymi rówieśnikami, osoby z krótkowzrocznością miały niższą samoocenę, gorsze wyniki w nauce i były mniej zadowolone ze swojego życia (Wong HB, Machin D, Tan SB, Wong TY, Saw SM. Visual impairment and its impact on health-related quality of life in adolescents. Am J Ophthalmol. 2009;147:505-11).
Zauważyć w porę problem
Mrużenie oczu przy spoglądaniu w dal, przybliżanie się do ekranu komputera lub telewizora, łzawienie i pocieranie oczu czy bóle głowy to sygnały, na które należy zwrócić szczególną uwagę. Nie powinniśmy też ignorować problemów z pisaniem lub czytaniem na wstępnym etapie nauki dziecka. Frustracja i niepowodzenia w szkole mogą bowiem wynikać nie z lenistwa czy rozkojarzenia dziecka, lecz być efektem postępującej u niego krótkowzroczności - dodaje optometrystka Sylwia Kijewska.
Na pierwsze badanie wzroku należy zapisać dziecko do okulisty, by obok weryfikacji wady wzroku sprawdził on także zdrowie oczu. Jednak podstawowe wizyty kontrolne z dziećmi mogą odbywać się również u optometrysty, który w czasie wizyty sprawdzi ostrość widzenia, wykona niezbędne badania sprawności wzroku, a w razie potrzeby skieruje młodego pacjenta na badania okulistyczne.
W dbaniu o wzrok dziecka na co dzień niezwykle ważna jest profilaktyka i utrwalanie dobrych nawyków. Szczególnie zwróćmy uwagę na czas, który dzieci spędzają na pracy wzrokowej w bliży, takiej jak czytanie, praca domowa lub czas przed komputerem. W rzeczywistości szkolnej pilnowanie by nie był zbyt długi nie jest łatwe, dlatego przypominajmy dzieciom aby robiły częste przerwy (np. stosowały zasadę 20-20-20, w której co 20 minut przez 20 sekund należy rozluźniać wzrok parząc na odległość 20 stóp/ 5-6 metrów).
Na ile to możliwe warto ograniczyć czas spędzany poza szkołą przed ekranami komputerów i urządzeń mobilnych oraz pamiętać o zachowaniu właściwej, dostosowanej do wielkości urządzenia, odległości od ekranu. Niestety zarówno praca w bardzo bliskich odległościach, jak i niewielka wielkość ekranu, która skłania do przybliżania go do oczu, może doprowadzać do wzrostu wady z jednej strony, a wystąpienia zaburzeń widzenia obuocznego z drugiej. Pamiętajmy też o dostosowaniu fotela do biurka dziecka, tak aby podczas pracy jego oczy znajdowały się na wysokości górnej krawędzi monitora.
Równie istotne jest też dobre oświetlenie miejsca pracy dziecka, jego natężenie oraz barwa, która pozwoli dziecku na skupienie i oświetli nie tylko biurko, ale cale pomieszczenie. Pamiętajmy, że korzystne dla oczu dziecka jest naturalne światło dzienne. Aby dostarczyć oczom odpowiedniej ilości światła słonecznego, warto zachęcać pociechę do wyjścia po szkole na spacer lub rower, aby jego wzrok mógł odpocząć. Aktywne spędzanie czasu na świeżym powietrzu to konieczność, o którą szczególnie musimy zadbać pomiędzy licznymi obowiązkami i zajęciami młodego ucznia.